У даінтэрнэтныя часы падлеткі хавалі часопісы Playboy пад ложкам або ўпотай глядзелі позна ўвечары эратычныя фільмы па кабельным тэлебачанні. Парнаграфія была ў абмежаваным доступе нават для самых цікаўных дзяцей.
Свет змяніўся і бацькоў турбуе тое, як лёгка дзеці знаходзяць парнаграфію ў інтэрнэце.
Навукоўцы Універсітэта Індыяны, правёўшы ў мінулым годзе даследаванне, падлічылі, што 80% амерыканскіх падлеткаў бачылі парнаграфію. Многія дзеці ў ЗША глядзяць порна ўжо ў 10 гадоў.
Што адрознівае анлайн-порна ад заляжалых часопісаў, дык гэта тое, што, як і многія іншыя лічбавыя спакусы, яно даступнае ў бясконцай колькасці і ў любы час. Уявіце сабе кругласутачны магазін прысмакаў, дзе дзеці могуць аб'ядацца цукеркамі, а бацькі не могуць іх спыніць. Гэта было б дрэнна для іх арганізму. Што ж можа зрабіць з мозгам дзяцей такое лёгкадаступнае порна?
Хоць можна шмат казаць пра тое, як парнаграфія можа паўплываць на развіццё адносінаў і сэксуальнасці — мы хочам паглядзець на хімію дзіцячага мозгу. Даследаванні паказваюць, што мозг дзяцей больш прыстасаваны для атрымання задавальнення, чым мозг дарослых, з больш высокімі выкідамі нейрамедыятара дафаміну ў прадчуванні прыемных заняткаў.
І многія даследчыкі лічаць, што маладыя людзі больш схільныя да маніякальнага спажывання парнаграфіі, што можа прывесці да нерэалістычных поглядаў на сэкс. Спявачка Білі Эйліш, якой цяпер 20 гадоў, распавяла пра звычку да парнаграфіі, якая пачалася ў 11 гадоў: «Я думаю, гэта сапраўды разбурыла мой мозг».
Псіхолагі кажуць, што важна гаварыць з дзецьмі пра порна, але не прысаромліваць іх. Яны кажуць, што некаторае знаёмства з парнаграфіяй можа быць натуральнай часткай развіцця, і не варта пазбягаць яе, ствараючы табу.
Тым не менш, яны рэкамендуюць выкарыстоўваць тэхналагічныя агароджы, каб паменшыць імавернасць таго, што дзеці малодшага ўзросту ўбачаць тое, да чаго яны не гатовыя. Як гэта зрабіць, чытайце ніжэй.
Мозг і парнаграфія
Валеры Вун, прафесар псіхіятрыі Кембрыджскага ўніверсітэта, правяла першае буйное даследаванне ўплыву парнаграфіі на мозг у 2014 годзе. Яна і некалькі яе калег прасканавалі мозг маладых мужчын, якія паведамілі, што маюць моцную залежнасць ад парнаграфіі.
Калі мужчынам паказвалі парнаграфічныя выявы, іх мазгавая актыўнасць паўтарала актыўнасць наркаманаў, якім паказвалі фатаграфіі наркотыкаў. Даследчыкі ўбачылі, што ўчасткі мозгу, якія апрацоўваюць узнагароджанне, былі больш актыўныя ў мужчын з моцнай залежнасцю ад порна, чым у маладых людзей з кантрольнай групы, якія праглядаюць тыя ж матэрыялы.
Падобныя даследаванні заўсёды ставяць пытанне «курыца ці яйка», на якое навукоўцы пакуль не могуць адказаць: празмернае ўжыванне парнаграфіі выклікала такія змены ў мозгу, ці ў гэтых маладых людзей былі рысы, якія схілялі іх да маніякальнага ўжывання порна?
Можна сцвярджаць, што цэнтры ўзнагароджання ў мозгу загараюцца ў прадчуванні чаго-небудзь прыемнага — няхай гэта будзе ражок марожанага, відэагульня ці сэксуальныя вобразы.
У даследаванні доктара Вун мужчынам, залежным ад порна, паказвалі выявы грошай і захапляльных відаў спорту, такіх як скачкі з парашутам. Іх мозг не загараўся так моцна пры гэтых вобразах.
Ёсць некаторыя паралелі з выкарыстаннем TikTok. Нядаўна апублікавалі даследаванне звычак кітайскіх студэнтаў каледжаў ў TikTok. Яно паказала, што персаналізаваныя відэарэкамендацыі гэтай платформы ўзбуджаюць цэнтры ўзнагароджання мозгу мацней, чым відэа, якія паказваюцца новым карыстальнікам. Некаторым студэнтам было цяжка пераключыць сваю ўвагу з відэа. Прадстаўніца TikTok сказала мне, што кампанія хоча, каб падлеткі развівалі станоўчыя лічбавыя звычкі, і што яна ўнесла шэраг змяненняў, накіраваных на абмежаванне інтэнсіўнага выкарыстання праграмы, напрыклад, напамін карыстальнікам пра неабходнасць зрабіць перапынак.
Па юрыдычных і этычных прычынах даследчыкі, як правіла, не могуць праводзіць сканаванне мозгу ў людзей малодшых за 18 гадоў, а таксама паказваць ім парнаграфію, але яны могуць экстрапаляваць вынікі, атрыманыя на маладых дарослых, на падлеткаў.
Малодшыя ўдзельнікі даследавання доктара Вун паказалі большую актыўнасць у цэнтрах ўзнагароджання ў мозгу, чым старэйшыя ўдзельнікі, калі ім паказвалі порна. Тыя, хто пакутаваў кампульсіўнай порнаманіяй, паведамілі, што ўпершыню паглядзелі порна ў інтэрнэце ва ўзросце 13 гадоў, у параўнанні з чальцамі кантрольнай групы, якія ў сярэднім упершыню ўбачылі яго ў 17 гадоў.
Эмацыйны цэнтр мозгу развіваецца хутчэй, чым тая частка мозгу, якая кантралюе імпульсы. Агляд даследаванняў пра ўплыў інтэрнэт-порна на падлеткаў, праведзены навукоўцамі з некалькіх універсітэтаў, дазволіў зрабіць выснову, што гэтая няроўнасць дапамагае растлумачыць, чаму падлеткам не хапае сталасці, каб «здушыць сэксуальную цягу, думкі і паводзіны, выкліканыя парнаграфічным кантэнтам».
Ніколь Праўз, навуковы супрацоўнік Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Лос-Анджэлесе і ліцэнзаваны псіхолаг, кажа, што яе больш турбуе тое, што бацькі і аўтарытэтныя асобы кажуць дзецям пра порна. Нядаўна яна апытала маладых дарослых мужчын, якія ўдзельнічалі ў праграмах ўстрымання ад парнаграфіі і сарваліся. Каля 30% з 228 рэспандэнтаў паведамілі, што пасля гэтага думалі пра самагубства, а яшчэ большая колькасць сказала, што адчуваюць пачуццё сораму з-за таго, што грамадства кажа пра тое, што порна — гэта дрэнна.
«Калі мы кажам: «Не глядзі порна, а калі глядзіш, то гэта залежнасць, і яна разбурыць твой мозг» — гэта жудасна, — сказала яна. — Ёсць звесткі пра тое, што гэта толькі пагаршае сітуацыю».
Common Sense Media, некамерцыйная арганізацыя, якая займаецца ацэнкай лічбавых медыя для дзяцей, плануе правесці апытанне падлеткаў аб тым, калі яны ўпершыню ўбачылі порна, як часта яны глядзяць порна і як іх бацькі гавораць з імі пра порна. Арганізацыя плануе апублікаваць вынікі даследавання ў канцы гэтага года.
Скарыстайце тэхналогіі для блакавання порна
Існуюць спосабы фільтрацыі парнаграфіі і іншых відаў кантэнту ў хатніх сетках з дапамогай маршрутызатара Wi-Fi або прылады кшталту Circle. Такія праграмы, як Canopy ці Bark, могуць дапамагчы за пэўную плату блакаваць сэксуальныя выявы або фільтраваць кантэнт. Для пачатку абмяжуйце кантэнт з дапамогай убудаваных інструментаў на прыладах вашых дзяцей.
Apple: iPhone, iPad і iPod Тоuсһ. На прыладзе дзіцяці зайдзіце ў Налады, затым выберыце «час экрана». Стварыце пароль, каб толькі вы маглі змяняць налады. Затым націсніце «Абмежаванні кантэнту і прыватнасці». Адтуль уключыце абмежаванні, пасля абярыце «Абмежаванні кантэнту». Выбраўшы «Абмежаваць сайты для дарослых», вы абмяжуеце прагляд парнаграфіі і іншага патэнцыйна непрымальнага вэб-кантэнту. Пры выбары «толькі дазволеныя вэб-сайты» неабходна скласці спіс — гэта тыя сайты, якія здолее наведваць ваша дзіця.
У раздзеле «абмежаванні кантэнту» вы таксама можаце ўсталяваць ўзроставыя абмежаванні для фільмаў і перадач, а таксама выбраць, ці дазваляць адкрываць кнігі, музыку, падкасты і навіны. Але усё гэта адносіцца ў асноўным да медыяпраграмаў, кантраляваных Apple. Netflix, Disney+, Spotify і іншыя прыкладанні для патокавага вяшчання маюць свае ўласныя сродкі для ўстаноўкі кантэнту, адпаведнага ўзросту.
Каб выкарыстоўваць ўласную прыладу Apple для ўстаноўкі абмежаванняў на кантэнт на ўсіх прыладах Apple вашых дзяцей, наладзьце функцыю Family Sharing, а затым знайдзіце іх імёны ў наладах Screen Time.
Google: Chromebooks і тэлефоны і планшэты на базе Android, а таксама Amazon Family Link ад Google для Android і iOS дазваляе бацькам ствараць і кіраваць ўліковымі запісамі Google для дзяцей, малодшых за 13 гадоў. Яно дапаможа вам усталяваць абмежаванні на кантэнт у ключавых прыкладаннях на Android і Chromebooks, пачынаючы з браўзэра Chrome. З яго дапамогай можна таксама блакаваць або дазваляць пэўныя сайты.
Бацькі таксама могуць ўхваліць або заблакаваць праграмы, якія іх дзеці хочуць загрузіць з Google Play Store, зайшоўшы ў праграму крамы і выбраўшы Налады — Сям'я — Бацькоўскі кантроль.
Нядаўняе абнаўленне асноўнага праграмы Google палягчае людзям з прыладамі Android фільтраванне парнаграфіі з пошуку. У наладах праграмы знайдзіце пункт «Хаваць непрыстойныя вынікі».
У планшэтах Amazon Fire, якія працуюць пад кіраваннем мадыфікаванай версіі Android, можна абмежаваць доступ да адпаведнага ўзросту кантэнту і вэб-сайтаў, зайшоўшы ў Налады — Бацькоўскі кантроль на прыладзе. Вы таксама можаце стварыць дзіцячы профіль Amazon Kids і кіраваць ім са сваёй прылады.
