Мая маці амаль усё сваё жыццё лічыла сябе ці то рускай, ці то полькай. У яе матулі было польскае прозвішча ад бацькі, які ніколі не распавядаў амаль нічога пра сваё дзяцінства, а баця быў Іваноў.
Сама яна нарадзілася на тэрыторыі Беларусі, але пайшла ў першы клас у Расіі. Потым яе матуля зноў пераехала ў Беларусь, і дзяўчынцы прыйшлося пайсці ў беларускую школу. Канешне, гэта савок, таму ўсё было на расейскай, але заняткі беларускай мовы і літаратуры таксама былі.
Маці жыла ў маленькай вёсцы і хадзіла ў школу ў суседнюю. Тады асабліва не было магчымасці ездзіць у Менск часта патусіць, таму тусіць трэба было ў мясцовых клубах. Там яна арганізоўвала розныя мерапрыемствы на святы, пісала ад рукі сцэнары на калядкі. Канешне, прыходзілася пісаць сцэнары і на беларускай. Так матуля і вывучыла беларускую мову.
Яна хацела паступаць у Менск на акторку. Вельмі палюбіла за той час Быкава, чытала яго на расейскай і беларускай мовах. Пасля каледжа яна стала настаўніцай тэатральнага гуртка, вельмі любіць працаваць з дзецьмі.
Яна ніколі не лічыла сябе беларускай, хаця ведала беларускую лепей за майго тату, які нарадзіўся і жыў у Менску.
Яна часта гаварыла, што не ведае, хто яна, а калі быў перапіс, гаварыла з усмешкай, што яна ніхто.
Што тычыцца перапісу, то здаецца, што яна нават кожны раз адказвала па-рознаму, проста таму, што чаму не. Памятаю, як на Новы год пераключала на Пуціна. Не праз любоў да яго, а проста таму што рускі і «напэўна, лепей на яго глядзець, чым на вусатага», хаця гэта было даўно… Напэўна, таму, што ёй было лягчэй асацыявацца з гэтым сусветам, бо польскай мовы яна не ведала, хаця заўсёды хацела вывучыць.
Не ведаю чаму так, але калі я пачала пісаць па-беларуску, то хвалявалася, што маці адрэагуе агрэсіўна. Можа, таму, што сама не разумела да гэтага, навошта беларуская мова.
Да 2018 года мне было нават цяжка чытаць на беларускай, настолькі ў нашай сям'і яе не было.
Тады маці больш хвалявала не беларуская мова, колькі маё жаданне выказваць сваю пазіцыю, палітычныя погляды. Гэта толькі даказвала, што гэта трэба рабіць. Калі я пайшла на БНР-101, сказала ёй толькі пасля таго, як схадзіла. Тады яна нічога не сказала.
У чэрвені 2020 года гэта яна сказала мне ісці на адну з першых чэргаў і абуць яе красоўкі, каб было зручней. Тады яна пачала чытаць навіны на беларускай і пыталася ў мяне пра нейкія словы.
Ёй важна было ўсё зразумець, але жадання перайсці на беларускую мову не было.
Год таму я цалкам перайшла на беларускую у сацсетках, а калі пачалася вайна, то і ў жыцці.
Каля я вярнулася ў Кіеў тры месяцы таму, яна патэліла мне. На той час я вельмі звыклася гаварыць на беларускай, расейскія словы не лезлі ў галаву. Я спытала, ці магу я перайсці. Яна вельмі здзівілася, як хутка я размаўляю. Я памятаю, як у яе вачах змянілася.
Скажу адразу, у яе былі пытанні «А чаму?» А ў мяне было абсалютна нуль жадання слухаць пра тое, што мая родная мова расейская, я адказвала «мне цяпер так зручна».
Тут мы з ёй на адной хвалі — калі адбываюцца такія рэчы, мы праводзім час моўчкі і ў рэфлексіі.
Таму што калі я ў жыцці ўпершыню пачула беларускую мову, я таксама думала «навошта» і «чаму». І я вельмі радая, што ніколі не выказвала гэтага ўслых, а пайшла шукаць адказы сама.
Зараз маці ўсё часцей адказвае мне на беларускай мове. З памылкамі, але часам я нават не чакаю, што яна мне адкажа на беларускай, думаю, чаму яна так доўга адказвае. І прыемна кожны раз, як у першы.
Мой малодшы брат пайшоў у трэці клас, зараз яны вывучаюць беларускую мову разам. Яна заўсёды распавядае пра яго поспехі, а на кухні на сцяне вісяць паперкі з беларускімі словамі. Апошні раз яна сама першая напісала на беларускай.
Навошта я ўсё гэтае распавядаю? Таму што я думаю, што калі чалавек паважае культуру, можа не адразу, але з часам ён ці яна пускае яе ў сваё жыццё і не знаходзіць адгаворак.
Для мяне самае цікавае, што ў нас амаль не было размоў ні пра мовы ў Беларусі, ні пра палітыку. Усё гэта звычайная рэакцыя на тое, што адбываецца вакол.
Мая маці хоча новую краіну, яна разумее, што дзеля гэтага трэба пачаць з сябе.
Зычу вам больш людзей у жыцці, якія могуць упадаць у рэфлексію і не заплюшваюць вочы на тое, што адбываецца вакол.
