Фота: ФБР
Пасля яе арышту ў 2001 годзе амерыканскія чыноўнікі сцвярджалі, што яна амаль цалкам раскрыла разведвальныя аперацыі ЗША на востраве.
Па словах аднаго з іх, Монтэс была адным з найбольш небяспечных агентаў, калі-небудзь затрыманых амерыканскімі спецслужбамі, яна нанесла Злучаным Штатам велізарную шкоду.
Мішэль Ван Клівія, былы кіраўнік контрразведкі пры прэзідэнце Джорджу Бушу-малодшым, у 2012 годзе заявіў Кангрэсу, што Монтэс скампраметавала ўсе дзеянні амерыканскіх агентаў на востраве.
«Кубінцы былі выдатна інфармаваныя наконт усяго, што мы ведалі пра іх, і маглі выкарыстоўваць гэта ў сваіх інтарэсах. Акрамя таго, яна змагла паўплываць на ацэнкі сітуацыі на Кубе ў сваіх размовах з калегамі, а таксама знайшла магчымасць даць атрыманую інфармацыю іншым дзяржавам», — сказаў Ван Кліў.
Пасля арышту Монтэс абвінавацілі ў раскрыцці асоб чатырох амерыканскіх разведчыкаў і велізарнай колькасці сакрэтных матэрыялаў. Яе асудзілі да 25 гадоў турмы. Выносячы прысуд, суддзя заявіў, што сваімі дзеяннямі яна паставіла пад пагрозу бяспеку ўсёй амерыканскай нацыі.
У адрозненне ад многіх іншых вядомых шпіёнаў часоў халоднай вайны, Анай Монтэс рухалі ідэалагічныя меркаванні, а не асабістая выгада. Ёй не падабалася, як адміністрацыя Рональда Рэйгана дзейнічае ў Лацінскай Амерыцы, і шмат у чым менавіта гэта падштурхнула яе да супрацоўніцтва з кубінскай разведкай.
У справаздачы генеральнага інспектара міністэрства абароны ЗША гаворыцца, што Монтэс была абураная падтрымкай, якую амерыканцы аказвалі «Контрас» — паўстанцкай групоўцы правага кірунку, падазраванай у здзяйсненні ваенных злачынстваў і іншых злачынстваў у Нікарагуа.
У справаздачы сцвярджаецца, што ў 1984 годзе да яе звярнуўся яе аднакурснік па Універсітэце Джона Хопкінса. Пазней яе пазнаёмілі з агентам кубінскай разведкі, і яна без ваганняў пагадзілася працаваць на кубінцаў, каб дапамагчы Нікарагуа.
У наступным годзе Монтэс з'ездзіла ў Гавану для навучання шпіёнскаму рамяству, а затым паступіла на працу ў разведвальнае ўпраўленне Міністэрства абароны, дзе ў выніку даслужылася да пасады старшага аналітыка па ўрадзе Кубы.
На працягу амаль двух дзесяцігоддзяў яна кожныя некалькі тыдняў сустракалася з кубінскімі куратарамі ў рэстаранах Вашынгтона і перадавала ім цалкам сакрэтную інфармацыю. Новыя заданні ёй перадавалі з дапамогай радыёперадач, якія трансляваліся на кароткіх хвалях.
У верасні 2001 года яе затрымалі — супрацоўнікі амерыканскай разведкі атрымалі інфармацыю пра тое, што хтосьці з урадавых службоўцаў шпіёніць на карысць Кубы.
Пасля вызвалення Монтэс пяць гадоў будзе знаходзіцца пад наглядам. Ёй таксама забаронена працаваць на ўрад або звязвацца з замежнымі агентамі без дазволу.
Аднак у ФБР лічаць, што яна наўрад ці будзе аднаўляць сувязі са сваімі кубінскімі куратарамі.
«Гэтая частка яе жыцця мінула, — сказаў у інтэрв'ю тэлеканалу Сі-бі-эс Піт Лэп, адзін з агентаў, якія арыштавалі Монтэс. — Наўрад ці яна будзе рызыкаваць сваёй свабодай».
