Што такое «перавернутае навучанне»
Тэрмін «перавернутае навучанне» (Flipped Learning) у 2000 годзе выкарыстаў выкладчык маркетынгу з Універсітэта Маямі Глен Плат у аднайменнай публікацыі. Ён прапанаваў адмовіцца ад звычайных урокаў на карысць фармату відэазапісаў.
Традыцыйнае і «перавернутае» навучанне ахопліваюць адну і тую ж двухэтапную педагагічную паслядоўнасць: спачатку інструктаж па асноўным змесце, затым — практыка вырашэння праблемы і яе прапрацоўка.
Прыхільнікі «перавернутага навучання» сцвярджаюць, што этап навучання па сваёй прыродзе пасіўны і не з'яўляецца найлепшым выкарыстаннем часу ў класе, які лепш патраціць на актыўнае навучанне. Таму пасіўную частку яны выносяць за рамкі класа і прапануюць вучням самастойна яе асвоіць падчас прагляду відэазапісу.
Сам метад апісваецца так: «Тое, што традыцыйна рабілася ў класе, цяпер робіцца дома, а тое, што традыцыйна выконвалася ў якасці хатняга задання, цяпер выконваецца ў класе».
Новы падыход набыў папулярнасць пасля таго, як пра паспяховае яго выкарыстанне расказалі два настаўнікі з амерыканскага штата Каларада. Яны выкладалі хімію ў невялікай школе. Частка вучняў прапускала заняткі з-за ўдзелу ў спартыўных спаборніцтвах. Каб яны не адсталі ад іншых, настаўнікі вырашылі рабіць відэазапісы сваіх урокаў. Па іх школьнікі самастойна вывучалі матэрыял дома.
Новы падыход паказаў сваю эфектыўнасць, і настаўнікі вырашылі запісваць на відэа ўсе свае ўрокі. Перад заняткамі вучні праглядалі запіс новай тэмы і затым у класе абмяркоўвалі, праводзілі эксперыменты і атрымлівалі зваротную сувязь ад настаўніка.
Асноўныя матэрыялы па выкарыстанні гэтага метаду размешчаныя на сайце міжнароднай супольнасці Flipped Learning Network.
Прыхільнікі «перавернутага навучання» сцвярджаюць, што гэты метад забяспечвае больш актыўнае навучанне падчас заняткаў і ў выніку прыводзіць да лепшых акадэмічных вынікаў.
Арганізацыя даследавання
Аднак аналіз, які правяла група вучоных пад кіраўніцтвам прафесара Швейцарскай вышэйшай тэхнічнай школы Ману Капура, паказала, што навучанне па новай мадэлі не дае тых вынікаў, аб якіх заяўляюць яе прыхільнікі. Сваімі высновамі яны падзяліліся ў публікацыі ў часопісе Frontiers in Education.
Вучоныя прааналізавалі 173 арыгінальныя даследаванні і 46 папярэдніх мета-аналізаў новай методыкі, якія ахапілі больш за дзве тысячы работ.
Грунтуючыся на аналізе зместу артыкулаў, вучоныя выявілі, што «перавернутым навучаннем» было ахоплена толькі 10% вучняў сярэдніх школ. Астатняя доля прыпадала на студэнтаў вышэйшай школы. Пры гэтым найбольшая колькасць студэнтаў (73%) навучалася на прыродазнаўчых спецыяльнасцях.
Даследчыкі звярнулі ўвагу на вялікую варыятыўнасць «перавернутага навучання». Побач з відэаўрокамі выкарыстоўваюцца інтэрнэт-блогі, тэматычныя і прыкладныя задачы, сімуляцыі, інтэрактыўныя дэманстрацыі і прэзентацыі навучэнцаў. Самі заняткі ўключалі лекцыі, лабараторныя работы, наборы задач, праблемныя задачы, дэбаты, сакратаўскі дыялог, ролевыя гульні, тэматычныя даследаванні, групавую работу, разбор заданняў.
З мэтай вывучэння характару (актыўнага ці пасіўнага) розных заняткаў ва ўмовах «перавернутага навучання» і кантролю ведаў была распрацаваная схема кадавання. Гэта было зроблена для таго, каб выявіць, ці сапраўды методыка «перавернутага навучання» была рэалізаваная так, як задумвалася (пасіўнае навучанне перад заняткам і наступнае актыўнае навучанне падчас занятку).
Што з «перавернутым навучаннем» не так
Аналіз выявіў, што пры «перавернутым навучанні» павялічваецца час на навучанне ў параўнанні з традыцыйным метадам. Гэта адбываецца за кошт дабаўлення папярэдняй падрыхтоўкі да заняткаў.
«Станоўчы ўплыў методыкі на выніковасць навучання можа быць наступствам таго, што вучні трацяць больш часу на вучэбны матэрыял. Аднак, калі час на навучанне патэнцыйна можа патлумачыць эфекты, то ці не маглі б мы дасягнуць гэтых эфектаў пры нязначным павелічэнні часу навучання для традыцыйнага метаду?» — адзначаюць даследчыкі.
Пры гэтым самі настаўнікі і выкладчыкі адзначалі, што «перавернутае навучанне» патрабуе большых выдаткаў часу пры падрыхтоўцы да заняткаў і іх суправаджэнні.
Даследаванне выявіла зваротную залежнасць паміж актыўнасцю навучання і яго выніковасцю. З ростам актыўных формаў выніковасць падала. Вучоныя тлумачаць гэта тым, што выкладчыкі, якія выкарыстоўваюць «перавернутае навучанне», мала ўвагі надаюць праверцы таго, як вучні засвойваюць матэрыял.
Вучоныя таксама звярнулі ўвагу на тое, што выкарыстанне такіх стратэгій актыўнага навучання, як тэматычныя даследаванні, сакратаўскі дыялог і дэбаты, мела большы эфект, калі яны праводзіліся ў адпаведнасці з традыцыйнымі інструкцыямі. Тое ж вучоныя заўважылі і адносна рэгулярных віктарын. Іх эфект быў большы пры традыцыйным навучанні. Магчыма, гэта тлумачыцца тым, што пры «перавернутым навучанні» ўдзел у віктарынах не зʼяўляецца абавязковым.
«Уплыў на навучанне абумоўлены не «перавернутым навучаннем» ці традыцыйным навучаннем, а актыўным навучаннем. Актыўнае навучанне, калі яно добра спраектаванае, незалежна ад таго, перавернутае яно ці традыцыйнае, эфектыўнае, і мы павінны на ім сканцэнтравацца», — адзначаюць даследчыкі.
Вучоныя прыйшлі да высновы, што якасць выканання «перавернутага навучання» не адпавядае сцвярджэнню аб тым, што актыўнае навучанне мае вырашальнае значэнне для яго поспеху. «Мы не толькі выявілі нізкую распаўсюджанасць актыўнага навучання ў рэалізацыі «перавернутага навучання», але і тое, што актыўнае навучанне, калі яно прысутнічае, не ўзмацняе эфект», — адзначаюць даследчыкі.
Вучоныя выявілі, што важнай часткай «перавернутага навучання» аказалася лекцыя, якая зʼяўляецца метадам пасіўнага навучання. Пры гэтым такая форма навучання мела найбольшы эфект.
«Гэта гаворыць аб тым, што асноўнай перавагай «перавернутага навучання» можа стаць двайное ці пашыранае знаёмства з інтэрпрэтацыяй ведаў выкладчыкам. Пры гэтым не абавязковае актыўнае ўцягванне навучэнцаў», — адзначаюць вучоныя.
А вось папярэдняя падрыхтоўка да лабараторных, практычных ці тэматычных даследаванняў мела меншы эфект.
Вучоныя таксама звярнулі ўвагу на тое, што пры «перавернутым навучанні» быў большы эфект ад прымянення стратэгіі пошуку рашэння праблемы да пачатку навучання.
Даследаванні паказваюць, што навучэнцам часта не ўдаецца правільна рашыць задачу, бо яны яшчэ не засвоілі канцэпцыі. Аднак у той меры, у якой яны могуць генераваць і даследаваць шматлікія рашэнні праблемы, нават калі яны не аптымальныя ці не правільныя, рыхтуе іх да лепшага засваення матэрыялу.
Што трэба змяніць
Нягледзячы на ўсе пералічаныя недахопы, даследчыкі лічаць, што «перавернутае навучанне» мае свае перавагі ў тым выпадку, калі яно старанна выконваецца, і прапануюць сваю мадэль.
Яна складаецца з чатырох крокаў, якія яны назвалі «правал, пераварот, выпраўленне і зваротная сувязь».
Напачатку навучэнцам трэба прапанаваць для рашэння праблему ці задачу. Рашэнне, хутчэй за ўсё, не будзе правільным. Але яго пошук дазволіць не толькі выкарыстаць наяўныя веды, але і выявіць, якіх ведаў не хапае.
На наступным этапе адбываецца папярэдняе знаёмства з тэмай. Навучэнцы па-за класам глядзяць відэа ці вывучаюць матэрыялы, якія ўводзяць у тэму будучага занятку.
Трэці этап адбываецца ў класе. На ім навучэнцы дзеляцца спосабамі рашэння праблемы ці задачы, параўноўваюць гэта з верным метадам. Гэты этап таксама ўключае лекцыю. Падчас яе выкладчык дае адказы на ўсе пытанні і дапамагае лепш разабрацца ў тэме.
На апошнім этапе адбываецца зваротная сувязь. Навучэнцы і выкладчык разам вызначаюць, што яны вывучылі і чаго дасягнулі, а таксама наколькі грунтоўна быў засвоены матэрыял. Даследчыкі адзначаюць, што менавіта зваротнай сувязі не хапае «перавернутаму навучанню».
Чытайце яшчэ:
Як школы і гімназіі будуць залічваць дзяцей у 1-я класы
Навукоўцы: Прыгажэйшыя студэнткі атрымліваюць у анлайн-рэжыме горшыя адзнакі, чым у аўдыторыях
У Беларусі збіраюцца законам адмяніць магчымасць навучання на мовах нацменшасцяў
