Фота тут і далей — Дар'і Буракінай
Першы гіпермаркет у Беларусі адкрыўся ў 2005 годзе. Biggz запрацаваў у ГЦ «Экспабел» на скрыжаванні вуліцы Мірашнічэнкі з МКАД. Хоць сетка Biggz закрылася пару гадоў таму, а месца гіпермаркета ў «Экспабеле» заняў Гіпа, многія мінчукі дагэтуль называюць гэты гандлёвы цэнтр «Бігз».
«Калі ў 2000-х адкрываўся «Бігз», для беларусаў гэта было ў навінку. Хадзілі размовы, што супрацоўнікі крамы арыентаваліся на польскі «Ашан» і нямецкі «Лідл». Незвычайным было ўсё — памер крамы, зніжкавыя карты, паркоўка, кулінарыя, — распавядае Вольга, якая памятае гіпермаркет з самага адкрыцця. — Але, дарэчы, паркоўкай потым мінчукі моцна абураліся: яна была платная. Памятаю, што каштавала тры тысячы рублёў. І калі ў цябе чэк меншы за пэўную суму, то плаціш, а калі большы — выязджаеш бясплатна.
Сума, якую трэба выдаткаваць, адрознівалася ў залежнасці ад дня і часу. Памятаю, што, закупляючыся на тыдзень, мы не плацілі за паркоўку, а заехаўшы па малако і хлеб, даводзілася плаціць. Потым у нейкі момант платную паркоўку адмянілі, але зноў вярнулі».
Неўзабаве пасля «Бігза» адкрылася «Карона» на Кальварыйскай, і людзі сталі параўноўваць гіпермаркеты.
«У абедзвюх крамах былі не самыя нізкія цэны, але пры гэтым добры выбар тавараў, ветлівыя прадаўцы. У маім асяроддзі выбіралі толькі зыходзячы з лакацыі: тыя, хто жыў у Зялёным Лузе ці летам ездзіў на лецішча ў гэтым кірунку, выбіралі «Бігз». Тыя, хто бліжэй да Фрунзенскага раёна, ездзілі ў «Карону», — успамінае Іван.
«Не прадавалі алкаголь пасля дзявятай вечара»
«Мне запомніўся Biggz тым, што там можна было не пакідаць рэчы ў камеры захоўвання, а браць іх з сабой у гандлёвую залу, але перад гэтым трэба было абкруціць іх плёнкай, — успамінае Наталля. — Такую ж сістэму я назірала ў крамах у Вільні».
Яшчэ адзін успамін, звязаны з гіпермаркетам, пра які кажа суразмоўца, — быў час, калі тут па вечарах не прадавалі алкаголь.
«Хутчэй за ўсё, гэта быў ужо пачатак 2010-х, калі ў гэтым гіперы перасталі прадаваць алкаголь пасля 9-й вечара, хоць у іншых крамах у Мінску на той момант такіх абмежаванняў не было. Прадаўцы спасылаліся на нейкі дакумент. Рэч была ў тым, што фармальна Biggz знаходзіцца за МКАДам і адносіцца да Мінскага раёна, а не да Мінска, і там былі свае правілы. Працавала гэта і ў адваротны бок. У нейкі іншы перыяд тут можна было купіць алкаголь у дні выпускных, калі яго не прадавалі ў Мінску».
Акрамя гіпермаркета, у ГЦ адкрыліся і іншыя крамы. На першым паверсе былі ў тым ліку і вядомыя, досыць рэдкія брэнды. Дзяўчаты, якія ў канцы 2000-х-пачатку 2010-х былі падлеткамі, успамінаюць брэнд Kira Plastinina, які пазней быў прадстаўлены ў ГЦ «Сталіца».
На другім паверсе «Экспабела» ў асноўным гандлявалі індывідуальныя прадпрымальнікі.
«На крытым рынку былі вышэйшыя цэны, але тут было больш прыемна знаходзіцца. Ты не залежыш ад надвор'я, не хаваешся за фіранкай, якую трымае прадавец, пакуль мераеш вопратку. Тыя, хто выбіраў па цане, ішлі хутчэй на «кардонку» на вуліцы, а калі цана не была вырашальным фактарам, выбіралі вопратку ў ГЦ», — успамінае Ірына, якая працуе ў тут.
Сёння на першым паверсе ў ГЦ працуе пякарня «Цьеры», ёсць KFC, Сinnabon. Набор крам досыць стандартны — Megatop, Kari, ТВОЕ, Mark Formelle, Сonte, Milavitsa. Ёсць фірмовая крама Adidas. Усё, што трэба для рамонту, можна купіць у краме Mile.
Дарэчы, хутка ў ГЦ адкрыецца крама тавараў з IKEA Swed House — першы пункт ужо працуе ў Diamond City. У асобным крыле гандлёвага цэнтра працуе маркет, дзе прадаюцца садавіна і гародніна, мяса, малочныя прадукты, бакалея.
Тут можна купіць прысмакі, прывезеныя з Польшчы і іншых краін. Напрыклад, ёсць цукеркі Ferrero Roсher, якія ў апошні год зніклі з крамаў.
На другім паверсе па-ранейшаму працуе шмат «іпэшнікаў» з адзеннем і абуткам, тут жа знаходзяцца «Электрасіла» і «Дзетмір».
«Кошт адной і той жа рэчы тут і на былым адкрытым рынку можа адрознівацца ў разы», — кажа Ілона, пацвярджаючы словы прадаўца Ірыны. Дзяўчына нярэдка прыходзіць і ў ГЦ, і на былы вулічны рынак, які паўгода таму пераехаў пад дах, але ў іншы будынак.
«Экспабел» яшчэ некалькі дзесяцігоддзяў пражыве»
Адкрыты рынак, які гадоў з дваццаць працаваў на вуліцы, цяпер таксама знаходзіцца пад дахам. Пра тое, што яго збіраюцца перанесці ў будынак, казалі даўно, а ў канцы мінулага года пераезд усё ж такі адбыўся.
«Думкі арандатараў палярныя: адныя радыя, што ўмовы будуць лепшыя, іншыя перажываюць, што трафік пакупнікоў не вернецца да таго ўзроўню, як было на вуліцы, — распавядае прадпрымальнік Аляксандр. — Я асаблівых зменаў у колькасці пакупнікоў не заўважыў».
На рынку па-ранейшаму можна купіць усё: вопратку, цацкі, угнаенні для глебы, касметыку, швабры, штучныя кветкі, электроніку.
«Я шмат гадоў купляю касметыку ў аднаго прадаўца і ведаю, што з ёй усё ў парадку, гэта арыгінальная прадукцыя, а цэны з іншымі крамамі могуць адрознівацца на 40-50%, — распавядае Вольга. — Наўздагад бы, шчыра кажучы, не брала б касметыку, але калі прадавец правераны, гэта выдатны варыянт».
Звяртае ўвагу, што маска і кандыцыянер, якія стаяць тут, значна таннейшыя, чым у іншых крамах або на Wildberries.
Самымі папулярнымі прадаўцамі напярэдадні Радаўніцы былі тыя, хто гандлюе штучнымі кветкамі. Не сказаць, што да іх выстройваліся чэргі, але іх калегі казалі, што кожны год у канцы красавіка ім усе «па-добраму зайздросцяць».
«Мы кожны год чуем пра тое, што трэба адмаўляцца ад штучных кветак, — разважае адна з прадавачак. — Але на аднаго таго, хто адмаўляецца, прыходзіць дзесяць тых, хто купляе і нават не думае, што са штучнымі кветкамі нешта не так. Наогул, на кожнага прадаўца знаходзіцца свой пакупнік. Што б ні казалі, я думаю, што «Экспабел» яшчэ некалькі дзесяцігоддзяў пражыве».
Чытайце таксама:
Розніца — амаль у два разы. Як у Мінску працуюць крамы з таварамі IKEA і якія там цэны
Іран, ААЭ, Бразілія… Слодычы з якіх краін можна цяпер пабачыць на паліцах беларускіх крам?
«Пакаштуйце і далей глядзіце». У чым цымус мінскага фермерскага рынку «Усё сваё»?
