Святлана Анікей верыць, што зноў прыйшоў час рамантаваць старыя рэчы, каб разумець, хто мы, навошта і куды ідзем. Яна захопленая рэстаўрацыяй старадаўняй мэблі, што можа падацца не зусім жаночым заняткам, але актрысу Беларускага дзяржаўнага тэатра імя Я. Купалы гэты факт зусім не бянтэжыць. Яе каханы Аляксей Чарнігін, таксама актор тэатра Я. Купалы, ва ўсім дапамагае ёй.
— Я больш не веру ў гендарныя стэрэатыпы. Аднойчы я ўбачыла дзяўчыну ў «Новосёлкине», яна была ўся такая паветраная, вытанчаная, на 12-сантыметровых абцасах, і купляла пры гэтым стамеску. Мне здаецца, кожная дзяўчына мае мужчынскія задаткі, тым больш што мы жывем у грамадстве з мужчынскімі правіламі. А дурная бландынка з сабачкам — усяго толькі своеасаблівы маркеталагічны ход для тых, каму ён патрэбны і зручны.
Калі да мяне трапіў першы старадаўні прадмет мэблі, мой сябар, мой любімы мужчына, даў мне ў рукі шліфавальную машынку са словамі: «Давай я табе пакажу, як гэтым карыстацца, дарагая, і наперад!» З тых часоў мае любімыя «буцікі» — «Сделай сам» і рынак будаўнічых матэрыялаў. У гэтых гандлёвых пунктах я знаёмая з усімі прадаўцамі.
Да рэстаўрацыі мэблі я прыйшла неўсвядомлена, і да гэтага часу працягваю адкрываць для сябе нешта новае.
Аказваецца, пасля шпаклёўкі неабходна класці грунтоўку. Нядаўна толькі даведалася. Дзякуй за гэтую інфармацыю прадаўцам будаўнічага рынку. А раней я не выконвала тэхналогію, таму што нават не здагадвалася пра яе. Я не вялікі аматар капацца ў інтэрнэце для папаўнення ведаў. Аддаю перавагу жывым зносінам — гаварыць з людзьмі, даведвацца, як правільна працаваць з той ці іншай пародай дрэва. Існуюць вельмі цікавыя старыя рэцэпты рэстаўрацыі мэблі, і людзі са мной дзеляцца гэтымі неацэннымі ведамі.
Вось цяпер у мяне праблема — не ведаю, як правільна ачысціць дуб. Хтосьці сцвярджае, што ашкурваць драўніну — блюзнерства. Хтосьці раіць зняць старую фарбу фенам… Дуб — вельмі цікавае дрэва, у яго практычна не бывае праблем: і не гніе ён, і жучкі яго не ядуць. Можа толькі рассохнуцца месцамі. Менавіта ў вынослівасці дуба і заключаецца каштоўнасць яго драўніны.
Старадаўнія шафы, буфеты і сталы рабіліся без адзінага цвіка.
Як усё гэта можна было прадумаць і ўвасобіць у жыццё, не маючы станкоў і іншай тэхнікі?! Усе гэтыя палічкі, дошчачкі, рэечкі трэба было вывастрыць уручную, каб пазы сышліся і мэбля сабралася. Праца была неймаверна карпатлівая, расцягвалася не на адзін месяц. У гэтым і заключаецца розніца паміж старажытнай і новай мэбляй: старыя рэчы больш часу праводзілі ў руках майстра і ўвабралі шмат чалавечага цяпла; навадзел жа памятае толькі станок.
Зразумела, маё захапленне не мае меркантыльных мэтаў.
Мне вельмі цікавы сам працэс аднаўлення мэблі: ад пошуку цікавых экзэмпляраў да непасрэдна працы з дрэвам. Хоць аднойчы прачытала ў нейкай кнізе па псіхалогіі разумную думку, што самы верны і правільны заробак прыходзіць з захаплення, са справы, якая падабаецца, якую моцна любіш. І вось калі ты зусім не думаеш пра заробак, у нейкі момант гэтая справа пачынае прыносіць прыбытак, таму што робіцца з душой, з любоўю.
Пакуль захапленне рэстаўрацыяй — гэта разбуральнае хобі для мяне.
Але, калі шчыра, я першапачаткова не ставіла сабе задачы зарабіць на сваім захапленні. Мне проста падабаецца тое, чым я займаюся.
Рэстаўрацыя для мяне як карты: адкрыць іх ці не? Сказаць родным пра ідэю набыцця чарговага буфета або проста паставіць іх перад фактам? Вось, дарагія мае, гэта буфет і ён будзе стаяць тут, у нас у доме, я буду з ім працаваць. І кожны раз я клянуся сабе, што гэта мая апошняя купля. А потым здаюся і купляю ізноў. Сапраўдны азарт гульца!
Некалькі гадоў таму я купіла дом у Астравецкім раёне. Купля і дала штуршок майму захапленню. Я проста хадзіла па вёсцы і зазірала ў вокны закінутых дамоў. Вы не ўяўляеце, колькі там прыгожых рэчаў, якія нікому не патрэбныя, якія гніюць, па іх ходзяць пацукі.
Праз суседзяў я пачала шукаць гаспадароў закінутых дамоў, даведвалася тэлефоны, знаходзіла, дамаўлялася. Тлумачыла, што і чаму хачу купіць.
І самае цікавае, спачатку ўсе згаджаюцца, абяцаюць, а потым на авансцэну выходзіць вясковы менталітэт, надзвычайны ў сваёй прастаце — людзі проста «перадумалі». Правільна, хай лепш усё згніе, чым «а раптам мне мала заплацяць або падмануць».
Пасля некалькіх няўдач я звярнулася да інтэрнэту. У гэтай «павуціне» многае можна знайсці. Толькі ў ёй мэблю прадаюць ужо кемлівыя ўнукі і разоў у 10 даражэй, чым вясковыя бабулі. Але нічога не зменіш — унукі прасунутыя, а бабулі рэдка наважваюцца самастойна прадаваць.
Я ніколі не купляю старую еўрапейскую мэблю. Мяне не цікавяць буфеты, вывезеныя з Германіі падчас вайны. Майму сэрцу бліжэйшае нашае, роднае. Энергія старой беларускай мэблі цяплейшая для мяне, утульнейшая.
У дзяцінстве я па-вар’яцку зайздросціла аднагодкам, якія ездзілі на канікулы ў вёскі да бабуль, мелі зносіны з імі, слухалі іх бясконцыя размовы пра мінулае, убіралі іх жыццёвую мудрасць. У многіх засталася сувязь са сваімі бабулямі да гэтага часу: хтосьці захоўвае бабуліну хустачку, хтосьці ручнік. Я ж адчуваю сувязь са сваімі тэарэтычнымі продкамі праз старадаўнюю мэблю. Калі я дакранаюся да старадаўняй шафы або буфета, то быццам пераношуся на стагоддзі таму, і мне вельмі падабаецца гэтае адчуванне. Мне ўтульна сярод старажытнасці, і дзякуючы свайму захапленню я больш даведаюся аб тым, як жылі беларусы.
Чамусьці прынята казаць: «Мы ад зямлі і сахі». Не так адназначна: беларусы — вельмі культурныя людзі, і ў мінулым нават больш, чым цяпер. Напрыклад, у Францыі ў старадаўнія часы мыліся значна радзей, чым гэта рабілі беларусы. А як цяпер бывае на сяле? Прыязджае аўталаўка ў вёску, бабулечкі прыхарошваюцца з такой нагоды — гэта цэлая падзея для іх. Свайго роду свецкі раут. Як радасна назіраць за імі! А жанчына з аўтакрамы звяртаецца да іх: «А што вам, паненка, трэба?» І ад гэтых бабулек такая магутная энергія дабрыні і мудрасці ідзе! Нешта такое я адчуваю ў старадаўняй мэблі. Мне часам здаецца, што нашая беларуская аўтэнтычнасць захавалася менавіта ў старадаўніх прадметах ужытку.
