Для заканчэння канфлікту ў Данбасе санкцыі супраць Масквы неабходна сумясціць з палітычным рашэннем саюзнікаў Кіева зрабіць усё неабходнае не толькі для выжывання краіны, але і для паспяховага правядзення ў ёй маштабных палітычных і эканамічных рэформаў, нягледзячы на жорсткі супраціў з боку Уладзіміра Пуціна.
Пра гэта амерыканскі фінансіст-мільярдэр Джордж Сорас напісаў у сваім артыкуле на партале Project Syndicate, паведамляе gordonua.com.
На думку бізнэсоўца, санкцыі, нягледзячы на іх неабходнасць, наносяць шкоду не толькі Расіі, але і ўсёй еўрапейскай эканоміцы. Таму ён перакананы, што забяспечыць росквіт украінскай эканоміцы было б карысна і Украіне, і Еўропе.
«Яшчэ важней тое, што санкцыі самі па сабе пацвярджаюць пуцінскі тэзіс, быццам бы Расія стала ахвярай ці то заходняй, ці то англасаксонскай змовы з мэтай пазбавіць яе законнага статусу вялікай дзяржавы, роўнай ЗША. Паводле сцвярджэння крамлёўскай прапагандысцкай машыны, усе эканамічныя і палітычныя цяжкасці Расіі выкліканыя варожасцю Захаду», — рэзюмаваў амерыканскі фінансіст.
Сорас паведаміў, што лічыць адзіным спосабам абвергнуць гэты тэзіс спалучэнне санкцый з эфектыўнай падтрымкай Украіны. «Калі заняпад ў Расіі будзе суправаджацца росквітам Украіны, ніякая прапаганда не зможа схаваць таго факту, што вінаваціць за гэта варта палітыку Пуціна», — падкрэсліў ён.
Пры гэтым бізнэсмен адзначыў, што еўрапейскія лідары, на жаль, абралі іншы курс. «Яны ўспрымаюць Украіну як яшчэ адну Грэцыю, як быццам гэта проста краіна, якая перажывае фінансавыя цяжкасці і да таго ж нават не член Еўрапейскага саюза», — піша амерыканскі філантроп.
На яго думку, гэта памылка. «Украіна перажывае працэс рэвалюцыйнага пераўтварэння, а цяперашні ўрад, верагодна, у найбольшай ступені здольны забяспечыць радыкальныя перамены», — мяркуе фінансіст.
Сорас, у прыватнасці, адзначыў, што ён недаацаніў стойкасць новай Украіны. «Пуцін зрабіў тую ж памылку, але ў значна большым маштабе. Ён так паспяхова маніпуляваў грамадскай думкай, што быў не ў стане паверыць у спантанныя чалавечыя дзеянні. Гэта і стала яго ахілесавай пятой», — рэзюмаваў амерыканскі фінансіст.
Ён нагадаў, што Пуцін двойчы загадваў экс-прэзідэнту Украіны Віктару Януковічу выкарыстоўваць сілу супраць пратэстоўцаў на Майдане зімой 2013-2014 гадоў.
«Але людзі не разбягаліся, а наадварот, беглі на Майдан, гатовыя аддаць жыццё за сваю краіну. У другі раз, у лютым 2014 года, калі пратэстоўцаў расстрэльвалі з агнястрэльнай зброі, яны далі адпор і звярнулі ва ўцёкі паліцыю. Такая падзея можа стаць міфам, якія фармуюць нацыю», — падкрэсліў Сорас.
Ён таксама адзначыў, што Пуцін ведае, што гэта менавіта ён ператварыў Украіну «з падатлівага саюзніка ў непрымірымага суперніка». «З тых часоў яго галоўным прыярытэтам стала дэстабілізацыя новай Украіны. На гэтым фронце яму сапраўды ўдалося дабіцца значных — хай і асабліва часовых — поспехаў. Яго спешка тлумачыцца яшчэ і разуменнем таго, што пры цэнах на нафту значна ніжэйшых за $100 за барэль пуцінскі рэжым можа не працягнуць і двух-трох гадоў», — мяркуе Сорас.
Паводле яго слоў, меру поспеху расійскага прэзідэнта можна ацаніць, параўноўваючы першае і другое Мінскія пагадненні аб спыненні агню, — «часткова можна прыпісаць майстэрству Пуціна-тактыка». «Аднак яшчэ важней тое, што саюзнікі Украіны ў адказ на ваяўнічасць Пуціна ясна прадэманстравалі сваю няздольнасць рэагаваць хутка і нежаданне ісці на рызыку прамога ваеннага супрацьстаяння з РФ», — заявіў філантроп.
Ён лічыць, што гэта дало Пуціну перавагу першага ходу. «Зараз ён можа па сваім меркаванні пераходзіць ад гібрыднага міру да гібрыднай вайны і назад. Магчыма, саюзнікі Украіны і не могуць перасягнуць РФ у ваеннай эскалацыі; аднак яны безумоўна могуць перасягнуць яе ў фінансавым плане», - рэзюмаваў фінансіст.
Сорас падкрэсліў, што еўрапейскія лідары, у прыватнасці, не змаглі належным чынам ацаніць важнасць Украіны.
«Абараняючы сябе, Украіна таксама абараняе Еўрасаюз. Калі Пуцін шчаслівы ў дэстабілізацыі Украіны, ён зможа затым выкарыстоўваць тую ж камбінацыю гібрыднай вайны і гібрыднага свету для падзелу ЕС і заваявання некаторых яго членаў», - лічыць мільярдэр.
На яго думку, у выпадку калі Украіна пацерпіць няўдачу, Еўропе давядзецца абараняць сябе.
«Кошт такой абароны ў фінансавым і чалавечым плане нашмат перавысіць цану дапамогі Украіне. Вось чаму, замест таго каб карміць Украіну астаткамі, ЕС і яго членам варта было б разглядаць дапамогу Украіне як выдаткі на абарону. У гэтым святле цяпер вылучаныя Украіне сродкі аказваюцца вельмі нязначнымі», — падкрэсліў Сорас.
Ён таксама лічыць, што Еўрапейскі саюз і яго члены занадта абцяжараныя фіскальнымі абмежаваннямі, каб падтрымаць Украіну ў аб'ёме, «неабходным для яе выжывання і росквіту». «Гэта абмежаванне можна зняць, калі перагледзець праграму макрафінансавай дапамогі ЕС. Гэтая праграма ўжо выкарыстоўвалася для прадастаўлення Украіне ўмеранай дапамогі, аднак для раскрыцця ўсяго яе патэнцыялу неабходна новае рамачнае пагадненне», - сказаў Сорас.
Бізнесмен адзначыў, што праграма макрафінансавай дапамогі (ПМД) уяўляецца прывабным фінансавым інструментам, бо яна не патрабуе выдзялення сродкаў з бюджэту ЕС. «Замест гэтага ЕС запазычвае сродкі на рынках (абапіраючыся на свой амаль нявыкарыстаны крэдытны рэйтынг на ўзроўні ААА) і дае гэтыя сродкі ў доўг ўрадаў краін — не чальцоў ЕС», - рэзюмаваў амерыканскі фінансіст.
На думку Сораса, вылучэнне сродкаў з бюджэту ЕС можа спатрэбіцца толькі ў выпадку, калі і калі краіна, што пазычыць сродкі, аб'яўляе дэфолт. «Па дзеючых правілах, на бягучы бюджэт прыпадае нагрузка ў 9% ад агульнай сумы пазыкі ў выглядзе безнаяўных выдаткаў як гарантыя на выпадак падобнай рызыкі», — паведаміў ён.
Мільярдэр адзначыў, што новае рамачнае пагадненне дазволіла б выкарыстоўваць ПМД маштабней і больш гнутка. «У цяперашні час ПМД можа выкарыстоўвацца для падтрымкі бюджэту, але не ў якасці страхоўкі ад палітычных рызык і ня дзеля стымулюючых інвестыцый у недзяржаўны сектар. Больш за тое, кожнае вылучэнне сродкаў павінны ўхваліць Еўракамісія, Рада Еўропы, Еўрапарламент і ўсе краіны — члены ЕС. Уклад ЕС у лютаўскі пакет дапамогі Украіне ад МВФ афармляўся да самага мая», — адзначыў Сорас.
Па словах бізнэсмэна, яго стратэгія дапамогі Украіне натыкнулася на тры перашкоды.
«Па-першае, рэструктураванне дзярждоўгу, якое павінна было скласці $ 15,300 млрд з другога пакета дапамогі Украіне пад кіраўніцтвам МВФ (агульным аб'ёмам $41 млрд), прасунулася толькі нязначна. Па-другое, ЕС нават не прыступіў да падрыхтоўкі новага рамачнага пагаднення па праграме макрафінансавай дапамогі. Па-трэцяе, лідэры ЕС не паказалі ні найменшых прыкмет таго, што яны гатовыя зрабіць усё неабходнае для дапамогі Украіне «, - напісаў амерыканскі фінансіст.
На думку мільярдэра, канцлер Нямеччыны Ангела Меркель і прэзідэнт Францыі Франсуа Алянд «імкнуцца забяспечыць поспех другога Мінскага пагаднення, пад якім стаяць іх подпісы». Пры гэтым ён адзначыў, што праблема заключаецца ў тым, што ўкраінскі бок «заключала гэта пагадненне пад ціскам», а расейская - «свядома зрабіла яго неадназначным».
«Гэта пагадненне заклікае да перамоваў паміж украінскім урадам і прадстаўнікамі данбаскага рэгіёну, але не ўдакладняе, хто гэтыя прадстаўнікі. Украінскі ўрад хоча весці перамовы з прадстаўнікамі, абранымі згодна з украінскім заканадаўствам. Пуцін жа хоча, каб ўкраінскі ўрад вёў перамовы з сепаратыстамі, якія захапілі ўладу сілай», — заявіў Сорас.
Бізнесмен лічыць, што еўрапейскія ўлады імкнуцца выйсці са становішча. «Заняўшы нейтральную пазіцыю ў адносінах да неадназначнасці другога Мінскага пагаднення і трымаючы Украіну на кароткім ланцужку, лідары ЕС мімаволі дапамагаюць Пуціну дамагчыся яго мэты — справакаваць агульнаўкраінскі фінансавы і палітычны крызіс (а не захопліваць тэрыторыі на ўсходзе краіны)», - заявіў ён.
Па словах фінансіста, падкідванне Украіне фінансавых праблем паставіла яе эканоміку на мяжу калапсу. «Нетрывалая фінансавая стабільнасць цяпер дасягаецца за кошт паскарэння эканамічнага спаду. Хоць палітычныя і эканамічныя рэформы яшчэ працягваюцца, яны могуць страціць тэмп», — адзначыў Сорас.
Ён таксама паведаміў, што падчас свайго нядаўняга візіту заўважыў трывожны кантраст паміж відавочным пагаршэннем рэальнай сітуацыі і рэфармісцкай стараннасцю «новай Украіны».
«Калі прэзідэнт Пятро Парашэнка і прэм'ер-міністр Арсень Яцанюк дзейнічаюць разам, яны могуць пераканаць парламент пайсці следам за імі (звычайна гэта здараецца напярэдадні атрымання нейкага знешняга фінансавання — напрыклад, калі за два дні былі выкананы ўмовы атрымання дапамогі ад МВФ). Аднак такіх магчымасцяў становіцца ўсё менш. Больш за тое, Парашэнка і Яцанюк будуць супернікамі на мясцовых выбарах у кастрычніку, на якіх, згодна з апошнімі апытаннямі грамадскай думкі, могуць атрымаць сур'ёзную падтрымку апазіцыйныя партыі, якія падтрымліваюцца алігархамі», — адзначыў амерыканскі бізнесмен.
Пры гэтым Сорас падкрэсліў, што гэтую небяспеку можна ліквідаваць, запэўніўшы насельніцтва, што на працягу аднаго ацяпляльнага сезона ўсе просьбы аб субсідыях будуць задавальняцца аўтаматычна. Ён адзначыў, што гэта можа запатрабаваць дадатковай бюджэтнай падтрымкі.
«Горш таго, многія ва ўрадзе зараз вагаюцца адносна ўвядзення рынкавых цэнаў на газ - не кажучы ўжо пра алігархаў, якім выгадна цяперашняе становішча спраў. Парашэнка і Яцанюк яшчэ трэба будзе разам ўзяць на сябе асабістую адказнасць і перамагчы ўсякую апазіцыю рэформе. Інакш рэфармісцкі запал Украіны можа аслабнуць», — рэзюмаваў амерыканскі мільярдэр.
Па словах філантропа, пры пагаршэннi знешняй эканамічнай рэальнасці і захаванні ЕС цяперашняга курсу ўкраінскія рэформы цалкам могуць скончыцца.
«Радыкальная рэформа газавага сектара можа пацярпець няўдачу, пасля чаго складана будзе пазбегнуць новай хвалі фінансавага крызісу, а ўрадавая кааліцыя можа страціць грамадскую падтрымку», - лічыць Сорас.
Ён таксама падкрэсліў, што ў найгоршым сцэнары нельга выключаць нават перспектыву збройнага бунту, магчымасць якога «абмяркоўвалася адкрыта». «Ва Украіне сёння налічваецца больш за 1,4 мільёна ўнутрана перамешчаных асоб; больш за два мільёны ўкраінскіх бежанцаў могуць напоўніць Еўропу. З іншага боку, «новая Украіна» неаднаразова дзівіла ўсіх сваёй устойлівасцю; яна можа здзівіць нас зноў. Аднак саюзнікі Украіны - у прыватнасці, Еўрапейскі саюз - могуць паступіць лепш. Перагледзеўшы сваю палітыку, яны могуць гарантаваць поспех новай Украіны», — сказаў на заканчэнне бізнэсмен.
