У сваім першым інтэрв’ю на беларускай мове палітолаг Надзін Лашук расказвае «Салідарнасці» пра дзяцей-білінгваў, адрозненні беларусаў і немцаў, а таксама пра блог, які вяла «між сям’ёй, дачай і дысертацыяй».
Калісьці дзеля мужа-беларуса яна вывучыла беларускую мову, а сёння прэзентуе кнігу пра сваё жыццё ў Беларусі.
Надзін вырасла ў Заходняй Германіі. Але яшчэ са школы цікавілася Усходняй Еўропай і ў якасці трэцяй замежнай мовы вучыла рускую. У 2006-м годзе яна ўпершыню прыехала ў Мінск, дзе неўзабаве пазнаёмілася з беларусам Аляксеем, будучым мужам.
Мовай зносін паміж імі доўгі час была англійская. Ён адмаўляўся размаўляць з Надзін па-руску, хоць мову яна ведала нядрэнна. Так у дзяўчыны з нямецкага Эссэна з’явіўся моцны стымул вывучыць мову Коласа, Купалы і Аляксея Лашука — яе будучага мужа.
Беларуская мова — мост у сямейнае жыццё
— На дварэ стаяў 2007-ты год — знайсці ў Мінску курсы беларускай мовы для тых, хто яе ніколі не вучыў, было няпроста, — прыгадвае Надзін. — Але мне пашанцавала. Аднойчы ў цягніку на Вільнюс я пазнаёмілася з дзяўчынай, якая была выкладчыцай рускай і беларускай моў як замежных. Яна згадзілася са мной займацца.
Сёння, слухаючы беларускую гаворку Надзін, можна засведчыць — вучаніцай яна была стараннай. Адзінае, што выдае ў ёй іншаземку, гэта акцэнт.
— Мне сябры ў Беларусі часта кажуць, што я і выглядаю, як «свая», — пасміхаецца немка. — Замежніцай я адчуваю сябе хіба, калі размаўляю па-беларуску ў мінскай краме. Часам нават простае пытанне пра каву, зададзенае па-беларуску, збівае прадаўцоў з панталыку. А вось у кнігарнях мяне разумеюць: значыць, не ў акцэнце справа, а ў жаданні зразумець мову.
У сям’і Аляксея і Надзін пануе двухмоўе, але не класічная для беларускага вуха трасянка, а суіснаванне побач беларускай і нямецкай моў. Дзеці Лашукоў слухаюць казкі як на адной, так і на другой мове.
— Я звяртаюся да дзяцей па-нямецку, а муж — па-беларуску. І яны выдатна разумеюць нас абодвух, — адзначае Надзін. — Паміж сабой з мужам мы таксама гаворым то на адной, то на другой мове. Муж выдатна размаўляе па-нямецку.
Адметна, што з імёнамі для дзяцей Аляксей і Надзін вызначыліся яшчэ да вяселля — «Казімір» і «Паўліна».
— Мой муж быў за традыцыйныя беларускія імёны, да таго ж было важна, каб імёны лёгка чыталіся ў абедзвюх мовах, — зазначае маці Казіміра і Паўліны.
Сям’я Лашукоў доўгі час не магла вырашыць, у якой з дзвюх краін яны будуць жыць. Сёння выбар зроблены на карысць радзімы Надзін, але як заўважае яна сама, муж марыць аб тым, што калісьці сям’я ўсё ж вернецца жыць у Беларусь.
«Спачатку быў блог, пасля — кніга»
З моманту пераезду ў Мінск Надзін Лашук пачала весці блог пра жыццё ў Беларусі. За 10 гадоў яна апісала ў ім усё, што калісьці перажыла сама і што сёння працягвае перажываць яе сям’я. Ад вяселля, цяжарнасці і нараджэння першага дзіцяці да культурных адрозненняў, адзення і нацыянальнай кухні двух народаў.
У 2016-м на аснове блога была выпушчана кніга «Liebesgrüsse aus Minsk. Wo die Babuschka regiert und Heringe Pelzmäntel tragen» (бел. «Сардэчныя вітанні з Мінска. Дзе [у сям’і] кіруе бабуля і селядцы носяць шубу») накладам у 12 тысяч асобнікаў.
У кнігу, акрамя вытрымак з блога, увайшлі таксама рэцэпты традыцыйных беларускіх страў, а таксама фотаздымкі з жыцця сям’і Лашукоў у Беларусі.
— Чытачы, якія прыходзілі на прэзентацыю кнігі ў Германіі, проста ў захапленні, — усміхаецца аўтар. — Шмат хто пасля яе прачытання хоча ўпершыню прыехаць у Беларусь.
Кніга пра Беларусь выдадзеная пакуль толькі па-нямецку, але Надзін абяцае, што будзе клапаціцца і пра яе пераклад на беларускую мову.
— У Беларусі пра кнігу вядома не вельмі шмат, бо мы яшчэ не рабілі ёй рэкламу, — прызнаецца аўтар. — Увогуле, я была здзіўленая, калі ў Германіі на мяне выйшаў літаратурны агент і прапанаваў апублікаваць маю пісаніну. Але было прыемна, што яму спадабаўся мой блог.
Да каго падобныя беларусы?
Прыводзячы вытрымкі з кнігі, Надзін расказвае пра тое, што ў беларусах здзівіла яе ў свой час найбольш.
— Немцы, рыхтуючыся да вяселля, амаль за год плануюць дату вяселля, браніруюць рэстаран. А ў Мінску мы з Аляксеем прыйшлі замаўляць рэстаран за два (!) тыдні да вяселля і рэстаран быў вольны (!), — адзначае Надзін. — Я часам і ў панядзелак магу спытаць пра планы на нядзелю, але муж суцішвае: «Пачакай, яшчэ трэба дажыць».
Беларусаў маладая пісьменніца называе прыстойнымі і пунктуальнымі — «немцамі» Усходняй Еўропы. Асобнае ўражанне зрабілі на немку і беларускія бабулі:
— У Беларусі роля бабулі ў выхаванні ўнукаў часта нашмат большая, чым у Германіі. Часта бывае так, што бабуля нават пераязджае ў сям’ю, дзе чакаюць дзіця. Беларускія бабулі лічаць сябе вельмі кампетэнтнымі ў справах унукаў.
Надзін адзначае, што, нягледзячы на адукацыю палітолага, у Беларусі працу па спецыяльнасці ёй знайсці было б не так лёгка.
— Я магла б быць уласным карэспандэнтам якойсьці нямецкай газеты, але, на жаль, у Беларусі няма нямецкіх журналістаў — усе яны працуюць з Масквы, — паціскае плячыма палітолаг.
Маладая пісьменніца прызнаецца, што калісьці хацела пісаць дысертацыю пра беларускія аграсядзібы і нават яе пачала. Але, будучы цяжарнай, вырашыла не працягваць.
— Я не зусім навуковец, таму спроба дысертацыі ўжо ў мінулым. Але я вельмі хацела б мець сваю сядзібу, каб займацца яе ўладкаваннем. Мой свёкр кіруе сплавамі па р. Нарачанцы — будзе што прапанаваць турыстам будучай сядзібы, — усміхаецца Надзін.
Напрыканцы я зноў вяртаюся да размовы аб дзецях. Дзецях-білінгвах з сям’і Лашукоў.
— Мы з мужам не загадваем іх будучыню, — кажа Надзін. — Яны вырастуць і самі выберуць свой шлях. Важна аднак, каб яны жылі з дзвюмя культурамі, якія ёсць у іх бацькоў. Мелі нямецкую і беларускую душу. У мяне, думаю, беларуская душа ўжо з’явілася — у Беларусі я адчуваю сябе як дома.
