У сваёй апошняй працы прафесар Стывен Хокінг сцвярджае пра існаванне паралельных сусветаў, падобных да нашага. Гэтая тэорыя нябожчыка астрафізіка дапамагае вырашыць выведзены ім жа касмічны парадокс і наводзіць астраномаў на пошук сведчанняў існавання паралельных сусветаў, піша Руская служба Бі-бі-сі.
Даследаванне было перададзена ў навуковае выданне Journal of High-Energy Physics за дзесяць дзён да смерці Хокінга.
Тэорыя Хартл-Хокінга адхіляла ўнутраную супярэчнасць тэорыі Эйнштэйна, у якой пастулявалі, што наш Сусвет паўстаў каля 14 мільярдаў гадоў таму, але не гаварылася, якім чынам гэта адбылося.
Навукоўцы звярнуліся да квантавай механікі, каб растлумачыць, як Сусвет мог узнікнуць з нічога.
Гэтая тэорыя вырашыла адну праблему, але стварыла другую або нават бясконцую колькасць іншых.
Выбудоўваючы сваю тэорыю, фізікі прыйшлі да высновы, што Вялікі выбух, хутчэй за ўсё, стварыў не адзін сусвет, а бясконцую іх колькасць.
DETLEV VAN RAVENSWAAY / SCIENCE PHOTO LIBRARY. У адпаведнасці з тэорыяй Хартл-Хокінга некаторыя з паралельных сусветаў падобныя на наш
У адпаведнасці з тэорыяй Хартл-Хокінга некаторыя з паралельных сусветаў падобныя на наш: у іх існуюць падобныя на Зямлю планеты, грамадствы, падобныя на нашы, і нават падобныя з намі людзі.
Іншыя сусветы могуць быць трохі іншымі — гэта можа быць планета, падобная на Зямлю, якая захавала папуляцыю дыназаўраў. Па-трэцяе, усё можа быць зусім па-іншаму: без Зямлі, магчыма, нават без зорак і галактык, з іншымі законамі фізікі.
Можа быць, гэта гучыць як фантастыка, але ў адпаведнасці з матэматычнай часткай тэорыі Хартл-Хокінга гэта магчыма.
Тут узнікае праблема, паколькі калі існуе бясконцая колькасць сусветаў з бясконцымі варыяцыямі законаў фізікі, то тэорыя не можа спрыяць разуменню таго, у якім менавіта Сусвеце мы знаходзімся і якія яго асаблівасці ў параўнанні з іншымі.
Менавіта гэты парадокс у сваёй апошняй працы спрабуе вырашыць Хокінга сумесна з прафесарам Томасам Хертагам з Левенскага каталіцкага ўніверсітэта ў Бельгіі.
«Ні Стывен, ні я не былі задаволеныя такім становішчам спраў», — кажа Хертаг у гутарцы з Бі-бі-сі.
«Атрымліваецца, што мультысусвет узнік выпадкова, а больш мы амаль нічога сказаць не можам. Мы сказалі адзін аднаму: «Магчыма, з гэтым прыйдзецца змірыцца». Але здавацца мы не хацелі», — распавядае навуковец.
NASA / SCIENCE PHOTO LIBRARY
Тэорыя Хартл-Хокінга — вынік дваццацігадовай працы двух навукоўцаў. Парадокс у рамках новай тэорыі вырашаецца з дапамогай матэматычнага арсенала іншай экзатычнай тэорыі — тэорыі струн.
Гэты падыход дазволіў фізікам па-іншаму зірнуць на навуку. А новая ацэнка тэорыі Хартл-Хокінга, якая змяшчаецца ў працы, аднаўляе парадак у мультысусвеце.
У адпаведнасці з тэорыяй Хокінга-Хертага паралельныя сусветы існуюць, але законы фізікі ў іх павінны быць такімі ж, як у нашым.
Гэта значыць, што наш Сусвет тыповы, а значыць, высновы, якія мы робім з назіранняў за ім, прымяняюцца і да паралельных светаў.
Усё гэта можа здацца мудрагелістым, але гэтыя ідэі будуць рэальнай запамогай для фізікаў, якія імкнуцца распрацаваць больш поўную тэорыю ўзнікнення Сусвету, кажа прафесар Хертаг.
«Законы фізікі, якія мы правяраем у нашых лабараторыях, існавалі не заўсёды. Яны выкрышталізаваліся пасля Вялікага выбуху, па меры таго як наш Сусвет пашыраўся і астываў. Тое, якія менавіта законы ўзнікнуць, у вялікай ступені залежала ад фізічных параметраў Вялікага выбуху. Вывучаючы іх, мы спадзяемся атрымаць больш глыбокае разуменне таго, адкуль бяруцца нашы тэорыі па фізіцы, як яны з'яўляюцца і ці ўнікальныя яны», — кажа навуковец.
Адна з хвалюючых высноў новай тэорыі ў тым, што, па словах Хертага, яна можа дапамагчы даследчыкам выявіць сляды паралельных Сусветаў у нашым. Гэта можна зрабіць, вывучаючы мікрахвалевыя сляды Вялікага выбуху.
Але нейкім чынам пераскочыць з аднаго Сусвету ў іншы наўрад ці ўдасца, удакладняе навуковец.