Прайшло тры дні як журналіста Змітра Галко вызвалілі з-пад варты, але ён усё яшчэ выглядае стомленым. Для Змітра, які ніколі і не жыў надта лёгка, цяпер асабліва складаныя часы. Яго чакаюць 4 гады «хіміі». Колькі яшчэ ён прабудзе на волі, сам Галко не ведае. У яго фактычна нічога няма: ані сям’і, ані дома, ані нават рэчаў. Адзін сын сядзіць за кратамі, другі — жыве па-за Мінскам, трэці — ва Украіне, за паўтары тысячы кіламетраў. І ноўтбук, і тэлефон, і вопратку — ўсё забрала міліцыя. На ім няма нават рамяня, а красоўкі Галко — усё яшчэ без шнуркоў.
Але ж хто ў тым вінаваты, ці не сам Галко? На гэтае пытанне і на шмат іншых Зміцер паспрабаваў адказаць «Нашай Ніве».
«Наша Ніва»: Вы былі за кратамі ад красавіка. 17 ліпеня вас вызвалілі. Што вы зрабілі ў першую чаргу?
Зміцер Галко: Сустрэўся з сябрамі. Сын быў са мной, бацькі не пайшлі, не захацелі напружваць людзей. Сядзелі, гутарылі. Як выявілася, людзі шмат чаго не ведалі, бо ад мяне шмат лістоў проста не дайшло да іх. Маці нават не атрымлівала лістоў, хаця я пісаў ёй амаль штодня.
— А што было ў тых лістах такога крамольнага?
— Нічога ў іх такога не было, таму я не ведаю. Я пісаў, іх забіралі, пасля лісты знікалі… Часам пасля вызвалення тыя лісты, якія пісалі зняволеныя, але адміністрацыя чамусьці не адправіла, вяртаюць аўтарам. Але мне нічога не аддалі.
Альбо існуе такая практыка: калі пішаш штосьці «не тое», то цэнзары пазначаюць радкі, табе вяртаюць ліст, ты яго перапісваеш. Са мной такога таксама не было.
— Як сядзелі, у якіх умовах? Чаго не хапала з рэчаў, са звычак? Нармальны ложак, душ, усё іншае…
— Так, на волі першым чынам я пайшоў у душ, тым больш што на Валадарцы з гэтым былі праблемы. У Жодзіна такога не было, там я сядзеў у «двайніку» з гарачай вадой. Гэта вялікая рэдкасць, амаль ВІП-камера.
Цікава, што на волі ўсім здаецца, нібыта сядзець у «двайніку» лепш. А ўсе зэкі хапаюцца за галаву: «Ого, у «двайнік» жа кідаюць за вельмі сур’ёзныя парушэнні!».
І я зразумеў, у чым штука, калі трапіў на Валадарцы ў звычайную камеру, дзе 15 чалавек сядзіць. Бег часу неверагодна адрозніваецца, у «двайніку» дзень цягнецца ў некалькі разоў даўжэй.
— Чаму? Менш людзей, менш стасункаў, менш заняткаў?
— Так. Там няма тэлевізара, радыё няма. А мне яшчэ і не перадавалі газеты чамусьці, хоць я на іх і падпісаны. З пэўнага часу нават перасталі «Саўбелку» насіць. Раней раз на тыдзень давалі то кавалкі газеты, то цэлую «Саўбелку», а пасля раптам — усё.
Ды і сукамернік у мяне быў дзед глухі, з ім вельмі цяжка было камунікаваць. Сядзіш нібыта ў адзіноце, нават горш. Ну і што, бадзяешся па камеры… Рэальна, вось і ўсё, што я рабіў. На шпацыр не выводзілі, бо ў дзеда нага апухала, а там ці ўдвух, ці ніхто не ідзе.
Але я не вельмі і хацеў на шпацыр. Непрыемна, калі кожны раз ставяць тварам да сцяны, вобшукі…
Ну і цяпер гляджу на сябе, бачу чорныя кругі пад вачыма і разумею, што недахоп кіслароду даў пра сабе ведаць. Ад гэтага, можа і вялікая стомленасць. Косткі баляць — на жалезе фактычна спаў, мне чамусьці найгоршыя матрацы траплялі. Калі казаць пра нейкі здзек, то ён выяўляўся вось у такіх дурных дробязях.
Коўдра маленькая, цалкам прыкрыцца немагчыма. Бялізна з дзіркамі. Ежа страшэнная ў Жодзіна, нават бамжы яе часам не ядуць.
— Лічыце, што тое адмыслова было?
— Найхутчэй. Ведалі ж усе, хто я. У Жодзіне ёсць два разы штодня праверка, а ёсць абыход — яго робяць вялікі начальнік ці яго намеснікі пару разоў на месяц. Пасля абыходаў мне пастаянна выгаворвалі: засцелена ў цябе не так, тое не так, сёе не так, ты не пагаліўся… І аднойчы кажуць: а вы ўвогуле хоць штосьці ўмееце рабіць ці толькі па-беларуску размаўляць?
А яшчэ аднойчы мяне выклікаў начальнік аператыўнай часткі. Пачаў распытваць. Кажа: а вы хто, хтосьці тыпу Навальнага? Хто вы такі?
І быў выклік ці то да цэнзара, ці то хто ён там… Такі інтэлігентны дзядзька ў акулярах. Вывеў ён мяне з камеры, кудысьці вядзе і раптам спыняецца. Пытаецца, ці вышэйшая адукацыя ў мяне. Кажу, так, але не скончаная. Пытаецца: але ж вы апазіцыянер? Я пасмяяўся, ён кажа: я пытаюся, як ёсць. Ну, кажу, апазіцыянер. Ён адказвае: я хацеў вас пра дапамогу папрасіць, але тады не трэба.
Што ён мог ад мяне хацець, я ўявіць не магу.
Ну і калі мяне вадзілі «на кабінеты» — на сустрэчы са следчым ці з адвакатам. У Жодзіна гэта вельмі далёка, доўга чакаеш у «стакане». І вось нават там адзін з канваіраў сказаў пра мяне: «Прывялі вашага апазіцыянера».
Таму я лічу, што справа мая палітычная, гэта адна з прыкметаў: паўсюль да мяне было асаблівае стаўленне, альбо са знакам мінус, альбо плюс.
— А які быў плюс?
— Калі ў Жодзіна прыязджала камісія на чале з Якубовічам, ахоўнік, які ўчора яшчэ дубцом памахваў, капітальна перамяніўся. Але ж я пра камісію не ведаў, ужо пасля супаставіў даты.
У нас вада цякла з даху ў камеру, я на праверцы кажу: зрабіце, можа, штосьці. І тут ахоўнікі ледзь не кланяюцца мне, тлумачаць настолькі ветліва, што нічога не могуць зрабіць, што я проста афігеў.
— Чым займаецеся цяпер на волі, у чаканні «хіміі»?
— Я пакуль што не магу зразумець, дзе я жыву і на якім я свеце. Жыву то ў сяброў, то ў брата. Бацькі пад Мінскам, я да іх не магу паехаць — я пад падпіскай. Сын, Ян-Хрысціян, таксама не ў Мінску…
Пакуль разбіраюся з нюансамі па маёй справе: калі і як падаваць апеляцыю, дакументы розныя…
— А што за гісторыя, калі ваша маці пагражала, што спаліць сябе?
— Мяне выпусцілі, мы прыйшлі на Валадарку забіраць рэчы. Там у мяне і боты, і красоўкі, і грошы, і тэхніка. А следчыя раней казалі, што мае рэчы захоўваюцца ў Жодзіна, калі мяне перавядуць на Валадарку, то іх туды адвязуць.
Ну і вось, мы з маці прыйшлі, нам нейкая жанчына кажа: нічога няма, нічога не ведаем.
Мая маці абурылася, па-людску размаўляць з ёй не захацелі, яна ім і кажа: маўляў, пайду на плошчу ды падпалю сябе, а перад тым ліст Лукашэнку напішу.
І тут усё закруцілася. Цуд! Дакладна высветлілі, што рэчы, аказваецца, у Століне — там мяне затрымлівалі, — нават далі копію пратаколу вобшуку.
— Гэта быў блеф?
— Так, яна проста вельмі эмацыйны чалавек проста.
— Вы трохі раней ізноў сказалі, што лічыце сваю справу палітычнай. Чаму так лічыце?
— Бо пра яе напісала «Саўбелка». Выйшаў артыкул, што я кіраўнік «Беларускага партызана» і збег ва Украіну. Я напісаў ім патрабаванне абвергнуць гэта. Бо ва Украіну я не збягаў — я паехаў. Збягаеш ад чагосьці, а на той момант я не ведаў пра крымінальную справу, мне міліцыя не званіла, позваў не прыносіла. Ад чаго я збег? Нават на судзе міліцыя не заяўляла, што я «збег» — а гэта магло б быць абцяжарвальнымі абставінамі ў маёй справе, бо пазней я даведаўся, што калі ехаў ва Украіну, справу ўжо завялі.
А пасля ў «Саўбелцы» выйшаў новы матэрыял. Пад назвай «Кулакі лучше держать в карманах», здаецца. Там мяне назвалі ўвогуле не журналістам, а блогерам.
І калі мая гісторыя так цікавіць «СБ», калі яны рэагуюць на мае паперы, то тут ёсць палітычны складнік.
Яшчэ я пісаў у Адміністрацыю прэзідэнта. Напісаў, маўляў, ваша «Советская Белоруссія» палітызавала маю справу, бо назвала мяне кіраўніком «Белпартызана», расказаў, што мне далі адміністратыўку, бо я нібыта лаяўся матам на вуліцы, а пасля завялі крымінальную справу. То што, пытаюся, я быў у двух розных месцах? Рэакцыі не было. Але на пасяджэнні суддзя адмыслова сам распавёў мне, што адміністратыўнае правапарушэнне не выключае крымінальнага. То бок мой ліст прачыталі.
Але насамрэч я лічу, што тая гісторыя на дзень народзінаў сына была адмыслова спланавана, прыкметы гэтага ёсць.
Ну і там мяняліся суддзі, пракуроры, следчыя…
— Але калі дапусціць, што справа сапраўды палітычная, то які ў ёй сэнс? Навошта вас саджаць?
— У 2017 годзе я вельмі актыўна працаваў, пісаў пра дармаедаў, «Белы легіён», расійскія вучэнні… Вельмі рэзка выказваўся пра Шуневіча.
Помслівасць Шуневіча відавочная, Алег Ларычаў за свае постары ўвогуле тупа ў бубен атрымаў. То, можа быць, сказалі нейкаму ўчастковаму пра мяне: прыглядвайце за ім, можа, штосьці намалюецца, уставіце пістон.
Тым больш пастаянна былі праблемы ў сына ў школе. І ўсё на пустым месцы. Адміністрацыя школы да мяне вельмі насцярожана ставілася. Я прыйшоў на нейкі вечар, пачалі казаць, што Галко прыйшоў з нейкай правакацыяй…
— Калі вам ехаць «на хімію»? Дзе будзеце адбываць пакаранне?
— Пакуль нічога не ведаю. Мае бацькі пішуць паперы, каб мяне пакінулі ў Мінску, але, напэўна, тое малаверагодна. Адправяць кудысьці далёка, думаю. Гэта праблема, але ж усё адно лепш, чым турма.
— Чаму ваша жонка з Украіны не прыехала на працэс?
— Не мела магчымасці. Малое дзіця на руках, няма на каго пакінуць.
— А як яна адрэагавала на прысуд?
— Цяжка. Яна ўвогуле сюды баіцца ехаць. Яна ж не толькі ўкраінка, а яшчэ і актыўны журналіст, і чалавек са сваёй пазіцыяй. І ўзгадваючы выпадкі, калі людзей з Украіны проста не пускалі на мяжы, ці калі прыехаў украінец, а яго скралі расейскія спецслужбы, то жонка трохі баіцца сюды ехаць.
Перажывае. Для яе, атрымліваецца, няма розніцы: ці турму мне далі, ці «хімію».
— Але ці варта было вам ехаць у Беларусь, калі вы ведалі, што знаходзіцеся ў вышуку?
— У мяне шмат чаго пыталі: ці варта было ехаць, ці варта было на тым дні народзінаў сядзець, ці варта было міліцыі дзверы адчыняць…
Думаю, калі б не адчыніў дзверы, то і штурм мог бы быць. Можа, я спыніў нейкае горшае развіццё падзей.
А чаму прыехаў… У мяне старыя бацькі. Калі б праз нейкі час мне трэба было б да іх тэрмінова прыехаць, а мяне б узялі і кінулі за краты? Было б яшчэ горш, чым цяпер.
Ды і я сябе вінаватым не лічу. Я ў гэтай гісторыі — пацярпелы. І дзеці пацярпелыя: той хлопец, які скокнуў з вакна, зламаў хрыбетнік, шмат часу лячыўся. Дзяўчынка адна дала «не тыя» паказанні на судзе, дык у школе педагогі распаўсюджваюць чуткі, што яе згвалтавалі ў той вечар.
— Але ж рашэнне ехаць у Беларусь было эгаістычным у адносінах да жонкі. Яна зараз у Марыупалі з малым дзіцём на руках адна.
— Так. Давядзецца гэтае пытанне вырашаць. Тым больш «хімія» — не турма, мушу ж працаваць.
Так ужо выйшла, што любое рашэнне ў гэтай сітуацыі было б эгаістычным і кепскім для тых маіх блізкіх ці да іншых. Але ж сям’я не адна, і сын у мяне не адзін.
Ды і калі я ехаў, то думаў, можа, мяне проста хочуць напужаць. Выпускалі ж з краіны спакойна, ніхто не замінаў.
— А чаму ваш сын Ян не вытрываў ва Украіне і з’ехаў? Што стала галоўным фактарам?
— Дзяўчына. Яны і цяпер працягваюць сустракацца. Ну і сяброў яму не хапала.
— Не шкадуеце, што Ян з’ехаў? Мо лепш было б яму застацца ва Украіне?
— Ну цяпер ён мне кажа: «Тата, ты мой герой», бо зразумела, што я ехаў у Беларусь і дзеля яго. Але… пакуль у яго ёсць дзяўчына, ёсць сябры, то ўсё добра, здаецца. Збіраецца паступаць у коласаўскі ліцэй.
— Увогуле, вашае жыццё нагадвае нейкі серыял: пастаянна штосьці адбываецца, нейкія «прыгоды». Чаму так? Калі пачытаць ваш фэйсбук, то пастаянна экшн: міліцыя, затрыманні, жонкі мяняюцца, дзеці губляюцца, знаходзяцца, нараджаюцца…
— Я думаю, што адзінае адрозненне ад іншых людзей — адкрытасць, тое, што я пішу пра сваё жыццё ў фэйсбук. У астатніх такія ж прыкметы серыялу, напэўна, проста яны гэта не агучваюць.
— Адкуль такая гіперадкрытасць? Ці апраўданая яна?
— З аднаго боку, гэта тактыка, журналісты і людзі з палітычнай пазіцыяй заўсёды ў групе рызыкі. І я вырашыў, што не будзе ў мяне ніякага таемнага жыцця, будзе ўсё вось так.
— Але ж часам вы выносіце на публіку вельмі асабістыя рэчы, жонка ўпікае вас не ў прыватных паведамленнях, а ў каментах. Пішаце і пра нейкія сэксуальныя тэмы і пра думкі аб суіцыдзе… Ці варта?
— Ну, мабыць, некаторыя рэчы не варта выстаўляць усё ж. Але ж я такім быў з маленства, напэўна. Неяк так склалася, такі характар.
— А ад гэтых пастаянных гісторый, якія з вамі адбываюцца, вы ўсё ж атрымліваеце нейкую асалоду, ці ўжо досыць, стаміліся?
— Не, канчаткова яшчэ не стаміўся, ёсць нейкі запал (смяецца). Нават першы час пад вартай — мяне вазілі шмат. І мне было цікава паўсюль пабываць, паглядзець, хто сядзіць, дзе, у якіх умовах. Цікава было, як працэс будзе праходзіць. Прафесійныя такія моманты адразу ўва мне прачнуліся.
— Але калі б раптам стала зразумела, што сёння ваш апошні дзень. Вы б прагарталі свой фэйсбук і што падумалі? «Прыгажун, цікавае жыццё пражыў»? Ці — «нейкая фігня атрымалася, усё рабіў няправільна»?
— Цікавае жыццё, канечне. Што антонім гэтага? Магло б быць проста стабільнае жыццё? Усё ж круціцца вакол працы — паступовая кар’ера? А якая можа быць паступовая кар’ера ў журналіста ў Беларусі? І збольшага ж абставіны майго жыцця звязаныя з прафесіяй. Жыццё не магло быць стабільным, беспраблемным з маёй працай.
Ну і тое, што я з малых гадоў варожа ставіўся да лукашэнкаўскай дзяржавы, бегаў па мітынгах…
— …і па жанчынах!
— Не больш за іншых. Гэта як у тым анекдоце — у адрозненне ад вас, я на ўсіх жаніўся (смяецца).
— Але ж не толькі жаніўся, яшчэ і заводзіў дзяцей. Стаў бацькам у 16 гадоў — мо варта было пачакаць?
— Ясна, што пра жывога чалавека ніколі не скажаш, што лепш бы яго не было. Я так і не кажу. Але ў 16 гадоў заводзіць дзяцей нельга. Гэта мая пазіцыя, лічы, што грамадзянская.
— Першага сына вы фактычна згубілі.
— Так, абсалютна. Ён выхоўваўся ў асноўным дзядамі і бабулямі, ва ўсіх іх былі розныя пазіцыі, розныя меркаванні… Яны наракалі адно на аднаго, што жывуць няправільна… І гэта стварыла дысананс у чалавека.
— Што з ім зараз? Вы пісалі, што ён сядзіць у Жодзіна, у турме?
— Там дакладна нічога не зразумела. Увосень 2017 года Андрэй паехаў у Маскву, у манастыр. Пасля знік адтуль. Дзе ён быў і чым займаўся пасля — не ведаю, як не ведаю дакладна і акалічнасцяў справы. Крыміналку завялі за хуліганства, але што менавіта ён там нарабіў, нам ніхто не кажа. Следчы, які вядзе яго справу, нічога нам не паведамляе.
Чуткі ходзяць розныя, але ж тое чуткі.
Вядома, што нешта адбылося ўвосень, але затрымалі сына толькі вясной. Пасля вельмі хутка — нават на дзіва хутка — адправілі ў Беларусь.
Калі я сядзеў, мне сябры паведамілі, што ў Жодзіне і мой Андрэй сядзіць. Я напісаў адміністрацыі, каб мяне перавялі да сына. Гэтага не зрабілі, але пасля гэтага мне лісты і перасталі перадаваць. Але ж чаму яго затрымалі толькі вясной? Знайсці пры жаданні было не цяжка. Ды і на справы за хуліганства ў Расіі часцей заплюшчваюць вочы, чым так пільна расследуюць.
— Я так разумею, вы звязваеце затрыманне старэйшага сына са сваёй справай?
— Пакуль не ведаю. Вось калі на БТ выйдзе фільм пра сям’ю Галко, дзікую, дурную і п’яную, то будзе ясна, што звязана. Пакуль сцвярджаць нічога не буду.
— Але магчыма, ім заняліся, каб яшчэ раз запляміць маё прозвішча.
— А Ян. У ім вы ўпэўнены?
— З Янам я пражыў усё жыццё, гэта была для нас з ім катастрофа, калі я разышоўся з яго мамай. І я таму адразу намагаўся гэта склеіць, жыў на дзве краіны. Мая наступная жонка, Юлія, раўнавала, канечне.
— Але людзі могуць і да яго выхавання шмат пытанняў задаць. Той жа «дзень народзінаў з бухлом». Ян адкрыта курыць у свае 15 гадоў пры вас і пры маці.
— Я гэта разумею. Гэта пытанні маралі, пытанні ўнутрысямейных адносінаў. Так, людзі могуць глядзець негатыўна. Ну пра цыгарэты — я сам з такога ўзросту пачаў курыць, таму не магу сказаць — не рабі так, бо я ў твае гады так не рабіў.
Што тычыцца бухла… Дзеці не былі настолькі п’яныя, якімі іх робяць. Тое, што Ян там, можа, трохі выпіў, для мяне было нечаканасцю. Бо ён і маці абяцаў, што піць не будзе, і звычайна, калі збіраўся з сябрамі, былі такія ж тусоўкі без ніякага спіртнога.
Я алкаголь не ўхваляю, канечне, але за Яна не баюся. У ім я ўпэўнены. Тым больш маю прыклад свайго старэйшага сына, і ведаю, што калі чалавек мае схільнасць да алкаголю, то забаронамі нічога не вырашыць. З Андрэем я цягаўся некалькі гадоў, і туды, і сюды, і на працы розныя яго аддаваў… Нічога не выйшла.
— А што за гісторыя з Янам і нападам педафіла?
— Адбылося гэта ў маі.
Да Яна на вакзале прычапіўся нейкі мужык. Спачатку штосьці казаў, пасля пачаў рукі распускаць.
Ян падрабязнасцямі неахвотна дзяліўся. Вядома, што ён адбіўся, пасля збег. Затым сабраў сяброў, пайшлі шукаць таго мужыка. Добра, што з імі пайшла маці Яна. Мужыка знайшлі, маці Яна не дала яго збіць, сказала, каб вялі ў аддзяленне. Але па дарозе мужык збег ад іх.
— Заяву Ян не пісаў у міліцыю?
Не. Не ведаю чаму, ён не хоча пра гэта гаварыць. Увогуле, пра гісторыю я даведаўся ад адваката.
Я тады быў пад вартай. У Жодзіне. Адвакат расказаў мне, што на Яна напалі, і ён знік. Уявіце мой стан — я за кратамі, старэйшы мой сын таксама, сярэдні знік, малодшы — далёка. Лісты мне не перадаюць, нічога ні пра кога я не ведаю. Капец проста нейкі.
Але я раней думаў, што Яна могуць справакаваць падобным чынам. Нехта нападзе, Ян ударыць, і яго затрымаюць за збіццё.
— Вы казалі, што калі вам у Жодзіне не перадавалі лісты, то вы пагражалі суіцыдам. Бралі «на понт»?
— Не. Я не хацеў забіць сябе, але б сябе паказальна пашкодзіў. Як інструмент ціску на адміністрацыю.
Не ведаю, можа камеру праслухоўвалі, ці хтосьці праз дзверы пачуў. Пасля я адмовіўся ад гэтай ідэі, але на наступны дзень літаральна мне прынеслі стос лістоў.
— Але і ў фэйсбуку вашым нярэдка з’яўляліся пасты, скажам так, з суіцыдальнымі думкамі.
— У мяне калісьці і спроба суіцыду была, але вельмі даўно. Мне было 16 гадоў.
— Калі ўжо вядома было, што будзеце маладым бацькам?
— Я ўжо і быў бацькам. І зразумеў, што ўсклаў на сябе цяжар, які вельмі цяжка несці. Што гэта на ўсё жыццё, пазбавіцца немагчыма. І зразумеў, што я надта малады…
— І што было? Таблеткі?
— Так.
— Хто выратаваў?
— Жонка.
— Гэта быў самы блізкі момант?
— Так. Пасля толькі думкі. Увогуле, у мяне цяжкі характар, дэпрэсіўны, што для беларуса не дзіўна. У мяне жонка-ўкраінка кажа: у вас тут традыцыя такая — дэпрэсаваць ці што?
Не ведаю, можа, клімат у нас такі? Сонца не хапае.
— А чаму ў вас пастаянна мяняюцца працы, стабільнай няма ані ў Беларусі, ані ва Украіне.
— Ва Украіне больш тэхнічная праблема. Працаваць у Марыупалі — дык нават ва Украіне тэма вайны зусім ужо не такая актуальная. А з Кіева я меў прапановы працы, вось толькі не меў магчымасці туды пераехаць па сямейных абставінах.
У Беларусі ж…
Кар’еру я не зрабіў… Я куды спрабаваў? Спрабаваў уладкавацца ў «Анлайнер», быў абсалютна ўпэўнены, што гэта — маё. Я якраз тады ў «Народнай волі» займаўся незаконнымі забудовамі, аварыямі — зусім адышоў ад палітыкі. Тупа хацеў пайсці без усялякіх правакацый проста працаваць за нармальны заробак. З «Анлайнерам» зразумела, што адбылося.
Tut.by? Мяне ненавідзіць Зісер, бо я бэсціў яго за выказванні пра маці Кавалёва, пра Жызнеўскага.
А куды яшчэ можа пайсці незалежны журналіст? Дзяржаўныя медыя я не разглядаю зусім. Вышэйшыя прыступкі — tut.by і «Анлайнер».
— Але ж быў і «Беларускі партызан», і «Эканамічная газета». І там не атрымалася ўтрымацца надоўга.
— Зразумела, пэўным чынам, мае звальненні звязаныя з асаблівасцямі характару, чамусьці лічыцца, што я са скандаламі сыходзіў. Але ж я б так не сказаў. У 2011 годзе «Радыё Свабода» палічыла прычыны майго сыходу скандальнымі, але я ні пра іх, ні пра рэдакцыю нічога кепскага не казаў. Проста тады, пасля Плошчы-2010, сядзелі людзі, сядзелі за палітыку, я быў у страшнай дэпрэсіі праз тое, што адбываецца ў краіне, я фактычна не мог працаваць журналістам, тупа не мог выконваць свае абавязкі, здавалася, што трэба крыкам крычаць толькі пра палітвязняў.
Партызан… Там не было канфліктаў. Мы маглі б паразумецца са Святланай Калінкінай, але ёй не спадабалася, што я шмат часу засяроджваюся на міжнародных праблемах. Але мне якраз было цікава пераклады рабіць, пісаць, што там у «пендосаў», у французаў… Але сышоў я мірна.
З «Эканамічнай газетай» была іншая гісторыя. Мне прапанавалі працягнуць працу, але пад псеўданімам. Гэта было пасля таго, як прыйшла ў рэдакцыю ананімка.
— Гэта было пасля няшчаснага дня народзінаў сына?
— Так. Вялікі ліст такі. Хтосьці напісаў, маўляў, паглядзіце, Галко — п’яніца, хуліган і агент КДБ, ён вазіў дзяцей у Курапаты, а пасля нібыта іх там напаіў… Лухта, карацей, розная.
Не ведаю, хто гэта мог напісаць, міліцыя можа? Але ж чаму тады я агент КДБ у негатыўным сэнсе? (пасміхаецца).
«Эканамічная газета» — выданне, не вернападданае ўладзе, але лаяльнае. Ну і яны трохі напружыліся. Але ж там я ад’язджаў ва Украіну і сышоў. Таксама ціха і мірна.
— Можа, варта заняцца чымсьці іншым замест журналістыкі? Пасля выхаду з «хіміі», напрыклад.
— Не, журналістыка — справа майго жыцця. Не ўяўляю іншага. Можа, гадоў у 50 і займуся нейкім бізнэсам, але не цяпер. Дарэчы, планую шмат пісаць пра турэмныя пытанні. Гэты артыкул 328 — жах нейкі. Турмы забітыя маладымі разумнымі адукаванымі хлопцамі, якіх за памылку кідаюць на дзікія тэрміны за краты. Хачу пра гэта штосьці зрабіць.
— Пра такіх, як вы, мая бабуля казала: «Гэты сваёй смерцю не памрэ».
— Мне заўсёды цытавалі пра Тома Соера выраз: «Быць табе прэзідэнтам, калі раней не павесяць». Магчыма так і будзе, хто яго ведае (смяецца).
