Алег Алкаеў.
Былы начальнік СІЗА № 1 Алег Алкаеў, аўтар кнігі «Расстрэльная каманда», расказаў Свабодзе пра тое, што ў 2012 годзе паліцыя Бэрліна атрымала інфармацыю аб плянах ліквідаваць яго і прапанавала ахову.
Алкаеў зьвязвае гэта з тым, што ён ключавы сьведка ў справе аб зьнікненьні і меркаваным забойстве вядомых беларускіх палітыкаў. Ён спадзяецца, што цяпер распачнецца новы этап у расьсьледаваньні справаў зьніклых на міжнародным узроўні.
«Мяне пэрсанальна папярэдзіла камісар паліцыі Бэрліна»
— Якая была ваша рэакцыя на публікацыю ў аўтарытэтным брусэльскім выданьні EUObserver? Там сьцьвярджаецца, што Лукашэнка і КДБ плянавалі забойствы сваіх апанэнтаў у Нямеччыне, і быў апублікаваны запіс размовы 2012 году з удзелам кагосьці, чый голас нагадвае голас тагачаснага старшыні КДБ Вадзіма Зайцава. Паводле выданьня, апэрацыю па ліквідацыі Алега Алкаева (былы начальнік СІЗА № 1 у Менску), Уладзімера Барадача (былы камандзір брыгады спэцназу) і Вячаслава Дудкіна (былы выканаўца абавязкаў начальніка аддзелу па барацьбе з карупцыяй) хацелі правесьці бясьсьледна, інсцэнаваць няшчасны выпадак. Абмяркоўвалі таксама забойства журналіста Паўла Шарамета з выкарыстаньнем бомбы.
— Для мяне гэтая інфармацыя ня новая. Проста я цяпер даведаўся дэталі падступнай задумы. У 2012 годзе мяне пэрсанальна папярэдзіла камісар паліцыі Бэрліна пра тое, што плянуецца маё забойства. Але без аніякіх дэталяў. Яны проста ўзялі мяне пад ахову. Сказалі, што абавязаныя забясьпечыць мне ахову. Я папрасіў, каб гэта было негалосна, без паліцэйскіх пастоў каля дома.
Я ведаў у агульных рысах, што ёсьць людзі, якія працуюць над гэтым. У прыватнасьці, Ігар Макар. Вялікі яму дзякуй. Яму ўдалося праліць сьвятло на гэтую таямніцу. Спадзяюся, што рэакцыя грамадзкасьці будзе адпаведная. Увесь час кіраўнік краіны ў нас знаходзіўся за кадрам — ён ня ведае, яго ўсё жыцьцё падманвалі. А цяпер паступіла інфармацыя, якая дазваляе сумнявацца ў ягонай шчырасьці. Калі міліцыя хаця б дзесьці дзейнічае ў інтарэсах народу, то КДБ — толькі ў інтарэсах кіроўнай эліты, а канкрэтна першай асобы дзяржавы.
— Ці паведаміла вам нямецкая паліцыя нейкія дэталі плянаванага нападу, той небясьпекі, якая вам пагражала? Ці было сказана, што гэта небясьпека з боку Беларусі?
— Не. Нямецкая паліцыя арганізаваная вельмі проста, бязь лішніх сантымэнтаў і лішніх словаў: «Вам пагражае небясьпека, мы абавязаныя вас ахоўваць».
— Як доўга вас ахоўвалі?
— Я адмовіўся ад пэрсанальнай аховы. Я ж не прэзыдэнт, не прэм’ер, навошта мне паліцэйскі пост, хоць пра гэта ішла размова. Гэта мне не было патрэбна, бо гэта перашкаджае жыць. Негалоснае назіраньне, магчыма, і сёньня вядзецца. Тэхніка дазваляе гэта рабіць. У мяне ёсьць тэлефон, кампутар. Маё перамяшчэньне фіксуецца па тэлефоне праз GPS, і я магу даць у любы момант сыгнал пра нейкія падазрэньні. Але яны гарантавалі бясьпеку толькі на тэрыторыі Нямеччыны.
«Я даволі пасьпяхова працаваў над працягам кнігі, пакуль гэта яшчэ рана публікаваць»
— Вы — ключавая асоба ў расьсьледаваньні справаў аб зьніклых і меркавана забітых палітыках. Зьяжджаючы зь Беларусі, вы мелі дакумэнтальныя пацьверджаньні таго, якім чынам магло адбыцца іх забойства. Ці зьвязваеце вы гэтыя пагрозы непасрэдна з той інфармацыяй, якой вы валодаеце і якую ўжо абнародавалі?
— Так. Тое, што было абнародавана, выклікала занепакоенасьць, але ня больш за тое. У нас народ такі — нібыта мяне гэта ня тычыцца, а ўсё астатняе перамелецца. Я даволі пасьпяхова працаваў над працягам. Проста гэта пакуль не апублікавана, напэўна, яшчэ рана публікаваць, бо жывыя людзі ўдзельнічалі ў працэсе, і трэба найперш пра іх падумаць.
«Я папярэджваў Шарамета, што рыхтуецца нешта сурʼёзнае супраць яго»
— Што вам вядома пра пагрозы на адрас Уладзімера Барадача і Вячаслава Дудкіна?
— Вячаслаў Дудкін быў і ёсьць носьбітам вельмі вялікай інфармацыі. Наколькі Ўладзімер Барадач валодаў інфармацыяй, трэба ў яго запытацца. Нешта ён расказваў пра касэты з запісам забойства Захаранкі. Магчыма, ён таксама носьбіт інфармацыі, бо ён быў у шчыльным кантакце і з Захаранкам, і з Ганчаром. Зразумела, што калі частым грэбнем падмятаць усё, то яшчэ шмат каго можна ў гэты сьпіс уключыць.
Што да Шарамета… Мы з Шараметам мелі задуму перавыдаць кнігу «Расстрэльная каманда», працавалі над яе працягам. Я зьбіраў інфармацыю, пісаў, а ён рэдагаваў. Мы плянавалі другое выданьне, але ня выйшла. Павал Шарамет — рэдактар і выдавец маёй кнігі «Расстрэльная каманда».
Я яго асабіста папярэджваў, што рыхтуецца нешта сурʼёзнае супраць яго, ён мне нават не адказаў. Праўдападобна, ён заняты быў, пераяжджаў ва Ўкраіну, былі свае праблемы. Ён да гэтага сурʼёзна не паставіўся. І атрымалася так, як атрымалася. Шарамет быў носьбітам інфармацыі. Ён яшчэ быў небясьпечны тым, што меў доступ да сродкаў масавай інфармацыі. Я чалавек кабінэтны, а ён — мэдыйны, у яго і радыё, і тэлебачаньне было, ён у любы момант мог агучыць інфармацыю на ўвесь белы сьвет. Таму ён быў небясьпечны — як носьбіт інфармацыі, як выдавец, як чалавек, які працягвае справу.
— Павал Шарамет забіты, Уладзімер Барадач, як і вы, у палітычнай эміграцыі. А Вячаслаў Дудкін? Ён таксама за межамі Беларусі?
— Так, ён за мяжой. Я зь ім сустракаўся.
