— Відэа пра развод — гэта не пранк?
— Я зараз не буду пра гэта гаварыць, бо маю пэўныя абавязкі перад другім бокам. Таму сёння, калі ўжо буду мець на руках дакументы, будзе ўсё патлумачана ў жывым эфіры з удзелам другога боку. Бо ёсць яе пазіцыя, і я абавязаны і хачу, каб яна была агучаная і пачутая. Тады, магчыма, і да мяне паставяцца па-чалавечы.
— Будзе эфір з вашай жонкай? Яна пагадзілася?
— Так. Гэта яе ўмовы.
— А навошта вы ўвогуле выносілі гэта ўсё ў публічную прастору?
— Бо я вымушаны. Так пастаўленыя ўмовы.
— Жонка папрасіла?
— Запатрабавала.
— Запатрабавала сказаць, што яна «бэчэбэшніца»?
— Менавіта такога патрабавання не было, але яна настойвала, каб была праўда пра пазіцыю другога боку.
— А што значыць «бэчэбэшніца» ў вашым разуменні? Гэта негатыўная фармулёўка?
— Сёння ёсць прадзяржаўная пазіцыя, якую падтрымліваю я, і пазіцыя альтэрнатыўная, якая бачыць Беларусь пад бела-чырвона-белым сцягам.
Негатыў я ў прынцыпе не ўкладваю ні ў якія фармулёўкі.
— Але калісьці вы называлі людзей «бчб-упырамі». Было ж такое.
— Я не адмаўляю. Але «бчб-людзі», якія былі да выбараў, — гэта адны людзі. Якія бачылі развіццё краіны пад бела-чырвона-белай сімволікай, адлічвалі паходжанне беларусаў ад літвінаў.
І яны мелі права на гэта, і дзяржава на той момант казала, што гэтыя сімвалы — беларускія гістарычныя. Але ў жніўні 2020-га гэты сімвал па зразумелых прычынах проста быў выпушчаны з рук тых, хто яго трымаў, і трапіў у рукі экстрэмістаў. І сёння той, хто трымае гэтыя сцяг, аўтаматычна прадстаўляецца экстрэмістам. Бо дзеянні жніўня 2020-га цяжка назваць разумнымі.
— А хто падаў на развод: вы ці жонка?
— Да жывога эфіру не буду гаварыць, абавязаны прытрымлівацца дамоўленасцяў. Усё будзе выкладзена без сакрэтаў, шчыра і адкрыта на стрыме.
— У сваім відэа вы сказалі, што застаняцеся без кватэры, без машыны, без дзяцей. Чаму так? Усё пакідаеце жонцы?
— Ёсць паняцце «іскавыя патрабаванні». І яны абазначаны так, што я мушу ці судзіцца, шукаць адвакатаў, каб штосьці пакінуць сабе… Альбо мушу ўсё выбачыць.
— Выбралі «ўсё выбачыць»?
— Складана пра гэта зараз казаць. Патлумачу ўсё ў эфіры.
— Апошняе пытанне на гэтую тэму. Вы кахаеце яшчэ сваю жонку?
— Я не буду на гэтае пытанне адказваць.
(Увечары ў сваім стрыме Голікаў заявіў, што з жонкай не разводзіцца і ўвогуле гэта былі не яго словы — заўв. «Нашай Нівы»)
«Я не выходзіў за Лукашэнку ніколі»
— У сваім кароткім роліку пра развод вы кажаце, што вас выкінула на вуліцу дзяржава. Чаму так лічыце?
— Я наўпрост не віню дзяржаву. Але законы ў дзяржаве такія, што трэба прызнаць: пры разводзе мужчына не абаронены, ён фактычна застаецца ні з чым.
З іншага боку, можна і зразумець абарону жанчын і дзяцей з боку дзяржавы: мужчына хай зарабляе, хай усё застанецца жанчыне, ёй усё ж цяжэй у жыцці.
Але атрымліваецца, што нейкая ў дзяржаве сацыяльная несправядлівасць. Калі ты стаіш на прадзяржаўных пазіцыях і абараняеш фактычна той парадак, і тую дзяржаву, а тут атрымліваецца ўсё невытлумачальна і несправядліва па ўнутраным адчуванні.
— Вы казалі пра сябе: «выходзіў не за Лукашэнку, а за дзяржаву». А цяпер на гэтую дзяржаву адчуваеце крыўду. Як гэта ўжываецца ў вас?
— Я не выходзіў за Лукашэнку ніколі. І казаў, што з’яўляюся яго прыхільнікам толькі ў адной з перадач на СТВ. І тут свае словы я не забіраю назад, бо сапраўды з’яўляюся яго прыхільнікам. Калі параўноўваць яго дзеянні з дзеяннямі прэзідэнтаў суседніх краін… У адной паўднёвай краіне збег прэзідэнт, іншы прадаў, трэці — пайшоў на змовы…
— А хто і што прадаў? Хто пайшоў на змову?
— Уладзімір Зяленскі. Відавочна, кантактуе з Захадам. Можа, «змова» не лепшае слова, лепш «пагадненні» ці «дамоўленасці».
І з пункту гледжання нават сваёй мужчынскай і чалавечай пазіцыі, то, як бы я ні ставіўся да дзеянняў Лукашэнкі, але як асобу, як лідара — я паважаю яго.
Прама радыкальнай крыўды на дзяржаву ў мяне няма. Тым больш я выходзіў не за дзяржаву нават, а супраць таго беспарадку, які здарыўся ці арганізаваўся ў дзяржаве. Вось супраць чаго я выходзіў. Я быў нязгодны, што ў краіне адбываецца мяцеж, бардак, беспарадак.
— А выходзілі дзе і калі?
— Я выходзіў у Брэсце, калі 10,11,12 жніўня былі пратэсты, і ўвосень. Калі ў жніўні былі шэсці, карагод на перакрыжаванні. Я збоку хадзіў, гэта асвятляў, паказваў рэальныя дзеянні натоўпу, што там адбывалася.
— Чаму гэта ўсё пачалося, на вашу думку?
— Тут не можа быць адной прычыны. Маё асабістае меркаванне: прычын тут шмат, нельга вінаваціць кагосьці аднаго. Вінаватыя ўсе бакі. І, з аднаго боку, дзяржава праспала з’яўленне апазіцыйных блогераў. У гэтым віна дзяржавы, калі так можна выразіцца.
Таксама ў дзяржавы не было дакладнай пазіцыі па бела-чырвона-белай сімволіцы. Калі раней яна была гістарычным сімвалам, то сёння гэта экстрэмісцкая сімволіка. Калі б раней ад пачатку забаранілі ўсё… А то ў Брэсце адкрылі краму з гэтай сімволікай, а пасля экстранна яе закрываюць. Як гэта разумець?
Вінаватае і само грамадства. Не хачу крыўдзіць нікога, але слухаць 22-гадовага хлопца, які жыцця не бачыў і з-за мяжы кіруе — для мяне невытлумачальны працэс. Гэта не палітыка, гэта стыхійна-эмацыйны працэс па кіраванні масай ці натоўпам. І тут віна саміх людзей, якія паверылі ў гэта і ўцягнуліся.
— Вы ж не думаеце, што людзі выйшлі толькі таму, што 22-гадовы Сцёпа ім напісаў: «Выходзьце на вуліцы!»
— Я глыбока ўпэўнены, што большасць выйшла якраз праз гэты заклік. Мусіў быць штуршок. Каб чалавек пачаў штосьці рабіць, мусіць быць нейкі трыгер.
— Верыце і ў 80 працэнтаў, якія Лукашэнка набраў на выбарах?
— Я не магу сцвярджаць пра дакладную колькасць працэнтаў, але я ўпэўнены, што ўсё ж ён перамог. У мяне выклікаюць пытанні з’яўленні аўдыязапісаў сумнеўнага характару, бо я не магу ведаць іх дакладнасць. Ёсць факты, каб я мог на іх абаперціся і ведаць, што тут — штосьці няправільна, а там — 100 працэнтаў сфальсіфікавана? У мяне такіх фактаў няма. А абапірацца на іншыя нейкія крыніцы мне не дазваляе крытычны розум.
— А што зараз адбываецца ў краіне, на вашу думку? Як вы ўспрымаеце гэта?
— Я бачу з боку ўлады спробы усімі сродкамі выстаяць ад знешніх санкцый і маналітызаваць грамадства, каб супрацьстаяць усім магчымым пагрозам. Аб’яўлены Год адзінства, праводзяцца патрыятычныя акцыі.
— Няўжо верыце, што, абвясціўшы Год народнага адзінства і правёўшы дзясятак канцэртаў, можна, як вы кажаце, «маналітызаваць грамадства»?
— Я ж не кажу, што веру ў гэта ці не. Вы ж спыталі, якія працэсы адбываюцца ў краіне. А наколькі яны эфектыўныя — пакажа час. Я больш веру, што патрэбны дыялог. Але ці магчыма яго правесці? Я і сам рабіў спробы, але на інтэрв’ю пагадзілася толькі трое з боку носьбітаў іншага пункта гледжання: Андрэй Павук, Арцём Шапараў і яшчэ адзін хлопец. Астатнія пабаяліся выказвацца. Але і пазіцыі Павука і Шапарава мне падаліся недастаткова канструктыўнымі.
Таму з пункту гледжання гаспадара Лукашэнка робіць сёння правільныя абгрунтаваныя запатрабаваныя дзеянні ў дачыненні да грамадства і краіны. Ён спрабуе захаваць краіну, вытрымаць цяжар санкцый. Пытанне ў тым, што патрэбны час, каб у народа ўнутраныя супярэчнасці супакоіліся.
Прабачце за такі прыклад: калі чалавек п’яны, то з ім гаварыць немагчыма. Калі ён буяніць — яго можна ці аглушыць, ці блакіраваць. А калі пройдзе гэты хмель, з крыві выйдзе спірт, тады з ім можна гаварыць. А цяпер мне складана сказаць, ці гатова наша грамадства. Я маю зносіны з вялікай колькасцю людзей, і многія «бэчэбэшнікі» ў сабе замкнутыя, не хочуць гаварыць, многія проста баяцца размаўляць. І для мяне іх страхі незразумелыя.
— Людзі баяцца таго, што раніцай ім выламіць дзверы ГУБАЗіК. Вы бачылі, як выглядаюць кватэры пасля ператрусаў? Калі адмыслова ломяць мэблю, рвуць фотаздымкі? Вось чаго баяцца людзі: што ўлада ў брудных ботах прыйдзе ў іх дом.
— Маю вялікую колькасць знаёмых з «бчб-поглядамі», але да іх не прыйшлі. Я пытаўся, як яны свае погляды транслююць? Яны кажуць: не выкарыстоўваем сімволіку і не ўдзельнічаем у экстрэмісцкіх чатах. І натуральна, што тых, хто заклікаў і ўдзельнічаў, цяпер ідэнтыфікуюць і дастаюць.
— А ў вашых поглядах штосьці змянілася за гэты год? Бо вы пачалі крытыкаваць БРСМ, выказваць заўвагі сістэме…
— На той момант [у 2020 годзе] грамадства было ўзбуджана. Я ж прыходзіў паглядзець, што адбывалася пасля выбараў, бачыў, як людзі рэальна дастаюць заточкі, трубы з заплечнікаў, то ўзнікала пытанне: калі вы ішлі на мірныя пратэсты, то навошта бралі гэтыя сродкі загадзя? Я тады спалохаўся, што людзі ад пачатку ішлі, каб калечыць.
— Вы зафіксавалі на відэа гэтыя трубы і заточкі? Я бачыў мітынгі — і не бачыў чамусьці ані заточак, ані труб.
— Я здымаў, але зараз у мяне тэлефон змяніўся. Але ж па ТБ паказвалі, як заточкі з машын даставалі.
— Вы самі знялі тых людзей з заточкамі і трубамі, якіх бачылі?
— З трубамі так. У стрымах я здымаў, там яно ёсць. Але здымаў яшчэ не для стрымаў. Не магу відэа прад’явіць, але сваімі вачыма бачыў. Плюс кідалі камяні, плітку — гэта ж усё публікавалася.
І на той момант — год таму — сітуацыю трэба было ўтаймаваць. Гэта не значыць, што ўсё было вельмі добра ва ўладзе, праблемы былі і тады. Але трэба было спачатку навесці знешні парадак. Цяпер трэба навесці парадак унутры дзяржавы.
— Калі правільна разумею, год таму быў не той час, каб падымаць праблемы? Вы іх бачылі, але лічылі, што трэба не зараз іх агучваць?
- Так. Я не змяніў погляды. Мая публічная пазіцыя можа ўспрымацца некаторымі як тое, што я «пераабуўся». Але гэта няправільна.
На той момант, павышанай актыўнасці, проста не трэба было вырашаць гэтыя дробныя праблемы. Але як толькі актыўнасць спала, я пачаў шукаць прычыны, чаму гэта адбылося. Мая пазіцыя ранейшая — праблемы ў дзяржаве ёсць і іх трэба вырашаць.
— Крытыка ўлады прынесла вам шмат хейту ў каментарах. І што з вашай рубрыкай на СТВ?
— Не выйшла два выпускі. Магу апісаць абставіны. Калі я пачынаў выходзіць на СТВ мне людзі казалі, маўляў, вось, прадаўся! Я тады адказаў: не прадаўся, буду гаварыць толькі тое, што хачу сам, і выпускі могуць не выйсці толькі па дзвюх прычынах. Ці я захварэю, ці мая пазіцыя стане нязручнай для ўлады.
На дадзены момант я не захварэў. Але і няма афіцыйнай інфармацыі ад канала, што са мною спынілі зносіны на нейкіх падставах. Ёсць вуснае распараджэнне, што пакуль у эфір я не выходжу.
«З Азаронкам я б пайшоў у разведку. З Павуком — не ўпэўнены, з Бегуном — таксама не»
— Назаву некалькі вядомых прозвішчаў, ахарактарызуйце вашае стаўленне да кожнага з гэтых людзей. Лукашэнка?
— У мяне не было з ім персанальнай размовы, хаця ёсць вялікае жаданне з ім пагаварыць. Але калі меркаваць па яго дзеяннях публічных — гэта моцны лідар-гаспадарнік. Так, эмацыйны, так, рэзкі. Але, блін, акрамя як лідара з моцнай хваткай я не магу яго ўспрымаць. Назваць яго слабаком ці баязліўцам — прайграць. Бо ты будзеш думаць, што ён баязлівец, што спалохаецца — а ён бах! І не спалохаўся, і ўсё — ты прайграў.
— Пра яйцы яго штосьці скажаце? А то ўсе ж згадваюць.
— Тое, пра што вы кажаце, можна казаць, але не думаю, што ў размове і ў публічнай прасторы варта гэтым пэцкаць рот.
— Якое галоўнае пытанне вы б задалі яму, калі б усё ж атрымалася пагаварыць?
— Я б спытаў: Аляксандр Рыгоравіч, які сэнс вашага жыцця? Навошта вы жывяце?
— Караеў?
— Не ведаю яго асабістых якасцяў. Але як эфектыўны інструмент па кіраванні грамадствам у крытычнай сітуацыі ён — найбольш правільна падабраны інструмент.
— Кубракоў?
— МУС працуе, гучных злачынстваў звязаных з побытавай злачыннасцю няма. Значыць, ведамства працуе эфектыўна.
— Карпянкоў?
— Я не маю сімпатый ці антыпатый, кажу пра эфектыўнасць дзеянняў. Але бачу, што перыядычна з’яўляецца інфармацыя пра затрыманне арганізатараў чатаў — значыць праца робіцца эфектыўна.
— Але чаму гэтая праца робіцца з такой непавагай да людзей? І прыніжэннем іх годнасці? Падчас ператрусу ў Каці Пытлевай іх сямейныя здымкі проста парвалі. Навошта гэта? Што гэта?
— Я там не прысутнічаў, не бачыў і маю вопыт верыць толькі таму, праз што праходзіў сам.
Фота з кватэры Пытлевай пасля ператрусу
Вы ж разумееце, што журналісты могуць грашыць і падкідваць, каб стварыць эмоцыі. І ў гэтым выпадку магло б быць так жа.
— А не баіцеся, што аднойчы прыйдзецца самому прайсці праз гэта? Убачыць нарэшце?
— Я не баюся, бо нічога не парушаю. Не заклікаю да перавароту, да незаконных дзеянняў, не абражаю. Таму не баюся. Калі з здзейсню крымінальнае злачынства — панясу пакаранне.
— А што парушаў чалавек, у якога стаяла каробка з-пад тэлевізара з бардовай паласою? Нічога. Але і да яго прыйшлі.
— Разумею, пра што вы. Але тут тонкі палітычны момант. Бо калі грамадзянаў папярэдзілі, што сімволіка экстрэмісцкая і недапушчальная, што дзяржава будзе з ёю змагацца — то чалавек, які выставіў каробку, пазначае сваю датычнасць да экстрэмісцкіх дзеянняў альбо поглядаў.
Мае права так рабіць, яго свабодны выбар. Але мусіць разумець, што яго могуць прыцягнуць да адказнасці. Я магу параўнаць гэта вось з чым: калі чалавек прыняў прысягу і не ўзяў зброю, то яго могуць расстраляць у ваенны час. І будуць мець рацыю, бо ён даў прысягу. А таго, хто не прысягаў, ніхто судзіць не будзе.
— Я не зразумеў. Калі людзей судзяць за «Пагоню», якая не толькі не забароненая, а яшчэ і прызнаная гісторыка-культурнай каштоўнасцю, то чалавек мусіць сам дадумацца, што нельга выстаўляць каробку з-пад тэлевізара LG?
— Гэта тонкая мяжа ўзаемнай правакацыі. Жанчына мусіць умець прамаўчаць, а мужчына — умець не на ўсё агрызнуцца. Тое ж і ў дзяржаве — калі вы бачыце, што такі накал у краіне праз сімволіку, то навошта гэтая правакацыя?
— На ваш асабісты погляд — гэты чалавек вінаваты?
—Мне цяжка адказаць, шчыра.
— Давайце тады далей. Качанава?
— І знешне, і візуальна, і па выступах — жалезная лэдзі.
— Бабарыка?
— Я прыходзіў на яго сустрэчу ў Брэсце. Калі казаць па Станіслаўскаму — я не веру. Для мяне ўсе людзі, якія працуюць з банкаўскай сістэмай, з працэнтам, з грашыма… Я не веру.
— Пракаментуеце прысуд яму? 14 гадоў калоніі.
— Чыста з чалавечага пункту гледжання, калі ён меў усё, да чаго, напрыклад, я б імкнуўся: «Лэнд Крузер», дом, грошы… А пасля рызыкнуў замахнуцца на большае… Я цяпер адчуваю толькі шкадаванне — няўдачнік. У яго не атрымалася. Не маю злосці, нянавісці да яго. Але ён няўдачнік.
— Калеснікава, Знак?
— Пра Знака не буду казаць, не знаёмы з яго дзейнасцю.
Калеснікаву бачыў на мітынгу ў Брэсце. Магчыма, я скептычна стаўлюся да жанчын, але кажучы культурна, Калеснікава эмацыйная жанчына. Калі казаць народнай мовай, шалёная баба. Яе пераапрануць у штаны і зрабіць мужчынам — была б прыгажун, была б другі Лукашэнка. Але як жанчына… Не можа тычынка быць песцікам. І гэтыя заклікі: дзябці, ламаць, крышыць… Я па прыродзе не рэвалюцыянер.
— Ваша рэакцыя на іх прысуды?
— Гэта было чакана. Людзі, што сядаюць за стырно, рызыкуюць трапіць у аварыю. Не таму, што яны вінаватыя, а таму, што іх проста саб’юць. Людзі, якія ідуць ва ўладу, мусяць разумець, што ідуць у высокаканкурэнтнае асяроддзе, дзе няма правілаў.
— Ціханоўская?
— Мне яе шкада. Мы равеснікі, але я ўспрымаю яе як дачку. Я бачыў яе твар, міміку — гэта дзіця.
— Азаронак?
— Мяне шмат колюць Грышам і яго рыторыкай. Мы з ім у прыяцельскіх стасунках. Калі казаць пра журналістыку і яго эфіры — ён баец. Ваўкадаў, які ірве з крывёю і мясам. Але асабіста я не гатовы так рабіць. Ёсць людзі жорсткія, ёсць мяккія. Грыша больш жорсткі, чым я. Я б параўнаў яго з Уладзімірам Салаўёвым.
— Не сорамна мець такога сябра?
— Сорам — эмоцыя. А я не жыву эмоцыямі. Мне сорамна толькі тады, калі я не маю рацыю і выбачаюся.
— Можа, таму і разводзіцеся, што не жывяце эмоцыямі. Часам карысна.
— Магчыма, і карысна. Але ж кожны жыве, як у яго атрымліваецца.
Я магу назваць сваімі прыяцелямі як Грышу Азаронка, так і Іллю Бегуна, Арцёма Шапарава, Андрэя Павука. З кожным з іх я сяду за стол і падзялюся хлебам. Спадзяюся, што і яны падзеляцца.
Але з Грышам я б пайшоў у разведку. З Павуком — не ўпэўнены, з Бегуном — таксама не. Няважна, правільна робіць Грыша ці не. Ён не мяняе пазіцыю, ён надзейны.
— Мукавозчыка чытаеце?
— Так. Каб можна было параўноўваць, гэта Зяленскі, яго «95 квартал».
— Вам весела яго чытаць?
— Як сказаць… Калі есці каўбасу, то яна з рознымі спецыямі. Не прэсная, розная.
— Мукавозчык — гэта каўбаса?
— Не-не, я кажу пра тое, што ён робіць смачны прадукт.
— «Жоўтыя злівы» і іншая інтэрнэт-апрычніна, як ставіцеся да іх?
— Я стаўлюся да «зліваў» і іншых спакойна, як і да канала Сцяпана Святлова. Аднолькава. Гэта два эфектыўных інструмента, два рэсурсы, якія працуюць амаль аднолькавымі метадамі. Толькі рэсурс Сцяпана прайграў, а «Жоўтыя злівы» выйгралі. Адзін аказаўся прыгажун у шакаладзе, а другі — няўдачнікам. Так склаліся зоркі.
— Вам проста як чытачу не брыдка іх чытаць?
— Я ж кажу, я сышоў ад эмоцый, таму чытаю ўсе рэсурсы і нават усе каментары ў свой адрас. І слова «брыдка» ў мяне няма. Я ўспрымаю гэта як натуральны прадукт чалавечай натуры. Вы ж ведаеце, што я працую ў моргу. Некаторым там знаходзіцца брыдка. А мне — не. Ёсць ваніты, страўнікавыя масы. Хтосьці назаве гэта спецыфічным напаўлітаратурным словам, а я назаву медыцынскім тэрмінам.
«Нашы чыноўнікі надта цяплічныя»
— Якія вашыя асабістыя палітычныя погляды? Вы прыхільнік чаго: камунізму, дэмакратыі? Манархіст? Які строй ідэальны?
— У кожным строі ёсць і плюсы, і мінусы. У маім уяўленні, тое, што рабіла Германія ў гады вайны, калі падымала сваю прамысловасць, гэта быў парадак. І надзейнасць. Мы ўсе ведаем пра той нямецкі парадак, які існуе і па сёння. Можаце слова фашызм замяніць на слова «дыктатура» — дыктатура парадку.
(Рэдакцыя асуджае і не падтрымлівае фашызм і нацызм, не згодная з пазіцыяй блогера — заўв. «Нашай Нівы»).
Калі глядзець на рэалізацыю грамадзянскі правоў у грамадстве, то тут я прыхільнік сацыялізму. Бо ў любым выпадку, усё, што на Захадзе я ўспрымаю як капіталізм. Буду казаць прымітыўна. Гэта ўспрымаецца як канкурэнцыя, рынак. Канкурэнцыя ніколі не можа стрымлівацца законамі і правіламі, людзі будуць іх парушаць, каб захапіць больш. Гэтым жыве Захад.
У сацыялізме сістэма лепш размяркоўвае даброты. Хаця механізмы размеркавання выклікаюць вялікія пытанні. І ў СССР была карупцыя. Таму абедзве сістэмы маюць хібы.
І ў Беларусі цяпер ёсць элементы і дэмакратыі, і дыктатуры.
— Якія галоўныя праблемы сёння ў беларускай сістэме?
Магу казаць выключна як грамадзянін і блогер. Думаю, што празмерны фармалізм і перастрахоўкі з боку чыноўнікаў, недахоп палітычнай волі ў чыноўніках на месцах. Ім трэба ўзгадняць любое дзеянне. Нашы чыноўнікі надта цяплічныя.
І забюракратызаванасць.
— Як ставіцеся да судоў, затрыманняў, якія ідуць сёння. Гэта рэпрэсіі?
— Я не ўспрымаю як рэпрэсіі ў эмацыйным кантэксце. Я ўспрымаю гэта як пакаранне, якое напаткала парушальніка.
— А да таго, што ніводнага сілавіка не пакаралі за гвалт у дачыненні да людзей?
— А хто сказаў, што ніводнага не асудзілі?
— Нядаўна было агучана, што ніводнай справы па зваротах не будзе заведзена.
— Я ўспрымаю інфармацыю так. Калі былі перавышэнні паўнамоцтваў з боку сілавікоў, то ўпэўнены, што яны буду расследавацца. І я ўпэўнены, што калі яны перавысілі недзе нешта, то іх пакараюць, але грамадства пра гэта не даведаецца.
Другі момант. Не выключаю, што гэта спецыфічная сітуацыя, у выніку якой дзеянні сілавікоў, калі можна так сказаць, спішуць ці выбачаць. Іх успрымаюць як адэкватныя абставінам.
Бо калі чалавек у мірны час кагосьці ўдарыць нажом — гэта злачынства. На вайне, ці калі чалавеку пагражае нешта, — гэта не расцэняць як злачынства.
— Цікава, што пагражала сілавіку, яку страляў у спіну маёй калезе Наталлі Лубнеўскай, якая пасля правяла амаль 40 дзён у бальніцы? Добра, што праз профнепрыдатнасць ці нешта іншае ён трапіў ёй у нагу.
— А ёсць доказы?
— Так, ёсць відэа, усё ёсць.
— Ёсць доказы, што ён мэтанакіравана цэліў спіну, каб забіць?
— Калі сілавік страляе ў спіну і трапляе ў нагу, то якія тут патрэбныя доказы? Ці калі ён страляў міма, у сцяну, а трапіў ў чалавека — значыць, што ён профнепрыдатны. Мусіць быць крымінальная справа і суд. Нічога не было. Гэта была вайна?
— Вы так інтэрпрэтуеце сітуацыю. Я той спецыфічны чалавек, які не верыць нікому, спецыфіка маёй працы — «ускрыццё пакажа». Мне патрэбныя факты
—Нескладана іх знайсці, яны публікаваліся не раз.
— Вы казалі, што каранавірус псіхоз і сусветная змова. Яшчэ так лічыце?
— У асноўным, так.
— У масцы ходзіце?
— Не. Толькі там, дзе патрабуецца па законе.
— Не верыце, што можаце захварэць?
— Веру, што калі мне наканавана пражыць 40 гадоў — то больш не пражыву. А калі наканавана 80, то раней не памру.
— А калі вы, хварэючы бессімптомна, кагосьці заразіце, то яму проста наканавана было вось столькі пражыць?
— Веру што чалавечае жыццё мала залежыць ад нас, калі мы самі сабе не шкодзім. Калі я скокну пад машыну — я сам вінаваты ў сваёй смерці, гэта суіцыд. У супрацьлеглым выпадку — не.
Я не хаджу ў масцы на свежым паветры. А там, дзе дзяржава пастанавіла насіць — нашу.
— Прышчэпку не рабілі?
— Пакуль не паспеў, вялікая загружанасць.
— Вы зарабляеце тым, што грыміруеце нябожчыкаў? Як прыйшлі да гэтага?
— Асноўны занятак: ускрыцці і пасмяротны туалет. Я выбраў працу, бо меў сапраўдную цікавасць да чалавека. Што ён такое, што ўнутры яго, як усё гэта працуе?
— І што такое чалавек?
— Па сутнасці сваёй, чалавек — гэта жывёла.
— Вы ж жывяце ў Брэсце. Як ставіцеся да акумулятарнага завода?
— Я жыву пад Брэстам. Стаўлюся пазітыўна.
— Не баіцеся таго, пра што кажуць людзі?
— Не. Бо людзі вераць у гараскопы, забабоны, баяцца чорных катоў.
«Біць бяззбройных людзей — дабро ці зло?— Залежыць ад абставінаў»
— Хто для вас арыенцір у медыя, сярод блогераў?
— Тут два крытэры: падача і сэнсы.
Калі глядзець на падачу, то мне сімпатычны Варламаў. Бо ён робіць дынамічна, смачна, востра, прыгожа.
Калі глядзець з пункту гледжання сэнсаў як прапаганды, то тут Дудзь і Гардон. Бо незалежна ад таго, які бок яны займаюць, якія погляды маюць, яны сваю працу робяць эфектыўна.
Калі глядзець журналістыку, то я б марыў стаць Кісялёвым.
— А што не дае? Мелі ж шанец на СТВ.
— Кісялёвым не ў сэнсе знаходжання на тэлевізійнай пляцоўцы, а ў сэнсе валодання мовай, данясення і фарміравання сэнсаў, грамадскіх поглядаў.
— Якая мэта вашай блогерскай дзейнасці?
— Адкажу так: я спыню здымаць, калі ў грамадстве не будзе сацыяльнага напружання. Бо ўсе мае матэрыялы адлюстроўваюць праблемы.
— Вы самі сябе кім бачыце?
— Раўнапраўным грамадзянінам, які мае права на выражэнне свайго меркавання.
— Тонкі момант, бо сёння вялікая колькасць грамадства не мае такога права.
— Не згодны.
— Паспрабуйце выйсці ў майцы з «Пагоняй» на вуліцу.
— Не пагаджуся. Кожны грамадзянін мае права выказвацца ў любой форме, хоць нецэнзурна, у сябе дома, на кухні, у прыбіральні. Як толькі ён выйшаў на вуліцы і выказвае меркаванне з мацюкамі — яму зробяць заўвагу і могуць прыцягнуць да адміністрацыйнай адказнасці. Калі ён будзе ўяўляць пагрозу, казаць, напрыклад: «Ты мне не падабаешся, я цябе завалю» — ён трапляе пад крыміналку.
— Вы параўноўваеце чалавек ў майцы з «Пагоняй» і забойцу?
— Я не пра «Пагоню», я кажу ў прынцыпе. Давайце шчыра — вы хочаце зрабіць гэтую сітуацыю ангажаванай, сцягнуць у адзін бок. Але да 2020 года ніхто не чапаў «Пагоню», і са сцягамі хадзілі без праблем.
— Проста выглядае, быццам вы падтрымліваеце гэтую ідэю, што «часам не да законаў».
— Не-не, пачакайце. Закон не можа быць вышэйшым за здаровы сэнс. Калі кіравацца законам у літаральным выглядзе, вы самі разумееце, што можна наламаць дроў больш, чым пры адсутнасці законаў.
— Якраз я за тое, каб кіравацца законам.
— Законам і кіруецца ўлада. Калі ўлада ўстанавіла, што сімволіка з’яўляецца экстрэмісцкай на дадзены момант…
— Якраз не, бела-чырвона-белая сімволіка не прызнаная экстрэмісцкай.
— Разумею, што закон пакуль не прыняты. Але ўсе, хто праінфармаваны праз СМІ, усе, хто атаясамлівае сябе з бела-чырвона-белай сімволікай, усе яны сябе прылічваюць да экстрэмістаў.
— Вы самі казалі, што «бэчэбэшнікаў не перамаглі, настроі тлеюць». Вы самі чаго б хацелі? Каб гэтую сімволіку забаранілі?
— Правільна было б, каб «бэчэбэшнікі» селі за стол перамоваў з «чырвона-зялёнымі». І высветлілі самае простае — што такое дабро, а што зло. І ўсё. Як толькі вызначаць, што для народа дабро, а што зло, то аўтаматычна пытанні пра сімволіку знікнуць.
— Біць бяззбройных людзей — дабро ці зло?
— Залежыць ад абставінаў.
