Nasha Niva
  • Навіны
  • Вайна
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Усяго патроху
  • Культура
бел Ł рус
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Здарэнні
  • Свет
  • Спорт
  • Аўто
  • Меркаванні
  • Ад рэдакцыі
  • Вайна
Эканоміка
Фота 9 з 9

Фота Надзеі Бужан.

18.10.2021 / 08:23
Бел / Łac / Рус

Сусветныя цэны на прадукты харчавання цяпер самыя высокія за апошнія 46 гадоў. Што адбываецца?

Не паспеў свет звыкнуцца з пандэміяй, недахопам камп’ютарных чыпаў, рэкорднымі цэнамі на нафту і газ у Еўропе, як падкралася іншая напасць — цэны на прадукты харчавання дасягнулі 10-гадовага максімуму, за год яны выраслі прыкладна на 33%. Індэкс цэн на прадукты Харчовай і сельскагаспадарчай арганізацыі ААН (FAO) у верасні склаў у сярэднім 130 пунктаў, што з'яўляецца самым высокім паказчыкам з 2011 года. Непагадзь, недахоп працоўнай сілы і абсталявання, энергетычны крызіс, чума свіней у Кітаі, а таксама праблемы ў ланцугах паставак, звязаныя з кавідам, выклікалі няўхільны рост цэн ва ўсім свеце на асноўныя прадукты: ялавічыну, пшаніцу, цукар, алей. Разбіраемся, што стала прычынай такога росту цэн і чаго чакаць далей.

Як выраслі цэны?

Індэкс цэн на прадукты харчавання ў верасні склаў у сярэднім 130 пунктаў, што на 1,2% больш, чым у жніўні, і на 32,8% вышэй, чым у верасні 2020 года.

Гэты індэкс разлічваецца штомесячна, ён дапамагае адсочваць змены міжнародных цэн на самыя папулярныя харчовыя тавары (цукар, алей, збожжа, мяса і малако).

Індэкс разлічваецца на аснове параўнання цяперашніх фактычных цэн з сярэднімі цэнамі на прадукты харчавання ў перыяд з 2002 па 2004 год. Ён дазваляе ацаніць, наколькі прадукты харчавання даступныя для людзей.

Сённяшні індэкс паказвае, што цэны на прадукты пабілі рэкорды 2011 года, калі ланцужок праблем з прадуктамі харчавання ў выніку прывёў да беспарадкаў і Арабскай вясны.

Гэта азначае, што цяпер складаней за ўсё купіць прадукты харчавання на міжнародным рынку за ўвесь час уліку гэтых цэн (з 1961 года).

Адзінымі выключэннямі з'яўляюцца хіба што 1974 і 1975 гады. Тады прадукты падаражэлі на фоне нафтавага крызісу 1973 года, калі арабскія краіны ўвялі эмбарга на пастаўкі нафты заходнім краінам, што падтрымалі Ізраіль у вайне Суднага дня.

Вераснёўскі рост цэн на прадукты харчавання абумоўлены пераважна збожжам і алеямі, пры гэтым цэны на малочныя прадукты і цукар таксама выраслі, а вось цэны на мяса засталіся стабільнымі.

Фота Надзеі Бужан.

Фота Надзеі Бужан.

Адна з прычын росту цэн на збожжа — аднаўленне Кітая пасля афрыканскай чумы свіней

Індэкс цэн на збожжавыя складае 132,5 пункта, гэта самы высокі паказчык з 2011 года. У верасні ён павялічыўся на 2% у параўнанні са жніўнем. 

Цэны на кукурузу падняліся за год на 38%. За апошні месяц яны амаль прыпынілі свой рост: добры ўраджай у ЗША і Украіне дадаў упэўненасці рынку.

Сусветныя цэны на пшаніцу выраслі амаль на 4% за месяц і на 41% за год.

На рост цэн паўплывалі абмежаванні на экспарт пшаніцы галоўнымі экспарцёрамі, а таксама высокі попыт. Паводле FAO, вытворчасць збожжавых будзе адставаць ад попыту.

Сусветная вытворчасць збожжавых у 2021 годзе, як чакаецца, дасягне рэкорднага ўзроўню 2,8 мільярда тон, але гэта менш, чым патрабуе рынак.

Адна з прычын такога попыту на збожжа — аднаўленне Кітая пасля афрыканскай чумы свіней. У 2018 годзе эпідэмія знішчыла палову 440-мільённага статка, які меўся ў краіне. Цяпер жа Кітай аднаўляе сваё пагалоўе шалёнымі тэмпамі, імпартуючы велізарную колькасць збожжа на камбікорм свіням.

Цукар і алеі падаражалі з-за росту цэн на этанол і нафту

Індэкс раслінных алеяў вырас да 168,6 пункта, што з'яўляецца самым высокім паказчыкам з 2003 года. Індэкс цэн на раслінны алей вырас на 1,7% за месяц, і прыкладна на 60% за год.

Міжнародныя цэны на пальмавы алей растуць трэці месяц запар, дасягнуўшы 10-гадовага максімуму. Устойлівы попыт супаў са слабай вытворчасцю ў Малайзіі з-за недахопу працоўнай сілы.

Цэны на пальмавы алей яшчэ больш выраслі ў пачатку кастрычніка з-за рэкордных за апошнія гады цэн на сырую нафту. Раслінны алей выкарыстоўваецца ў біядызельным паліве, таму яго кошт звязаны з коштам нафты.

Сусветныя цэны на рапсавы алей таксама прыкметна выраслі, у той час як каціроўкі соевага і сланечнікавага алею знізіліся.

Цукровы індэкс стаў самым высокім з 2012 года з-за працяглых засух і маразоў у Бразіліі — найбуйнейшым экспарцёры цукру. Індэкс цэн на цукар вырас на 0,5% за месяц і на 53,5% за год.

Рост цэн на цукар выкліканы яшчэ і высокімі цэнамі на этанол у Бразіліі: з цукровага трыснягу робяць не толькі цукар, але і біяпаліва. Вытворцам цяпер выгадна адпраўляць трыснёг на перапрацоўку ў этанол, а не на цукровыя заводы.

Кошты на сухое малако выраслі таксама з-за попыту Кітая

Індэкс цэн на малочныя прадукты вырас на 1,5% у параўнанні са жніўнем. Асабліва моцна выраслі цэны на сметанковае масла.

Цэны на сухое малако ў Новай Зеландыі дасягалі 4364 даляраў за тону, гэта самы высокі ўзровень з 2014 года.

Фота Надзеі Бужан.

Фота Надзеі Бужан.

Адна з прычын такой сітуацыі — высокі попыт Кітая. Кітай што ёсць моцы спрабуе павялічыць ўнутраную вытворчасць малака, але гэта цяжка зрабіць на фоне высокіх цэн на соевыя бабы і кукурузу, якімі кормяць жывёл.

Індэкс цэн на мяса ў верасні практычна не змяніўся ў параўнанні з папярэднім месяцам і вырас на 26,3% за год. Цэны на бараніну і ялавічыну выраслі, у той час як цэны на мяса птушкі і свініну знізіліся.

Фота Надзеі Бужан.

Фота Надзеі Бужан.

Важна, што сельскагаспадарчыя расліны выкарыстоўваюцца не толькі для ежы. Высокія цэны на прадукты — глабальная праблема, якая ўплывае не толькі на ваш рацыён у талерцы.

Напрыклад, у ЗША толькі каля чвэрці ўраджаю кукурузы ператвараецца ў ежу для людзей. Каля 40% ператвараецца ў этанол для змешвання з бензінам, а яшчэ траціна выкарыстоўваецца для корму жывёл. 

Аналагічна ў якасці паліва могуць выкарыстоўвацца цукровы трыснёг, раслінныя алеі і іншыя культуры.

Як цэны на газ звязаныя з цэнамі на ежу?

Цяпер імкліва растуць цэны не толькі на прадукты харчавання. Свет сутыкнуўся таксама з недахопам камп’ютарных чыпаў, энергетычным крызісам у Кітаі і рэкорднымі цэнамі на газ у Еўропе. І вось гэты энергетычны крызіс уплывае не толькі на рахункі за ацяпленне. Рост коштаў на газ і электраэнергію азначае і падаражанне ежы.

Завоблачныя цэны на прыродны газ павялічваюць цану на ўгнаенні, і гэта павелічэнне ляжа на плечы спажыўцоў.

Прыродны газ з'яўляецца ключавой сыравінай для вытворчасці некаторых найбольш распаўсюджаных штучных угнаенняў, такіх як карбамід і нітрат амонію. Фермеры выкарыстоўваюць іх для павелічэння ўраджайнасці.

Фота Надзеі Бужан.

Фота Надзеі Бужан.

Цэны на ўгнаенні выраслі амаль удвая за год. Цяпер з-за рэзкага росту кошту газа траціна еўрапейскіх заводаў па вытворчасці ўгнаенняў і аміяку альбо зачынілася, альбо часова скараціла вытворчасць.

Сапраўдны рост цэн на прадукты, магчыма, яшчэ нават не пачаўся, паколькі фермеры ў асноўным выкарыстоўваюць угнаенні вясной, а не ўвосень.

Але ў росце цэн на ўгнаенні вінаваты не толькі дарагі газ. З-за штармоў у канцы лета на ўзбярэжжы Мексіканскага заліва ЗША закрыліся некаторыя заводы, у тым ліку найбуйнейшы ў свеце азотны комплекс кампаніі CF Industries Holdings Inc.

Даражэйшая дастаўка

Даражэюць прадукты і праз павелічэнне транспартных выдаткаў. За апошні год тарыфы на марскія перавозкі павялічыліся ў разы.

Павелічэнне транспартных выдаткаў уплывае на тое, колькі мы плацім за ежу ў крамах і рэстаранах.

І тут вінаваты кавід

Недахоп працоўнай сілы ў выніку пандэміі прывёў да скарачэння колькасці работнікаў, занятых вырошчваннем, зборам ураджаю, перапрацоўкай і размеркаваннем прадуктаў харчавання. Гэта таксама цісне на цэны. 

Кавідныя лакдаўны прывялі да хаосу ў ланцужках паставак, павышаючы цэны. Кантэйнераў для паставак не стае, і многія самалёты і караблі застаюцца ў аэрапортах і партах, што запавольвае перавозку свежых прадуктаў. 

Сітуацыя адметная тым, што нейкага істотнага дэфіцыту прадуктаў не існуе. Галоўная праблема ў тым, што многія з гэтых прадуктаў знаходзяцца не на сваім месцы, у партах.

Разваленыя ланцужкі паставак павялічылі кошт перамяшчэння збожжа паміж асноўнымі рынкамі больш чым удвая ў параўнанні з дакавіднымі часамі. Некаторыя буйныя эканомікі пачынаюць ажываць па меры барацьбы з кавідам, але ў перавозках дагэтуль пануе хаос.

Фота Надзеі Бужан.

Фота Надзеі Бужан.

Па меры таго, як пачала аднаўляцца постлакдаўная эканоміка, пачалі ажываць і транспартныя перавозкі. Кіроўцы вярнуліся на дарогі ЗША і Еўропы, што рэзка павялічыла попыт на біяпаліва. Гэтаму росту асабліва спрыялі нізкія запасы пальмавага алею, з якога робяць біяпаліва.

І клімат

Надвор'е, падобна, было сёлета найбольшым чыннікам павышэння цэн.

Гарачае і сухое надвор'е ў Паўночнай Амерыцы, маразы і моцная засуха ў Бразіліі (асноўным пастаўшчыку цукру, кавы і кармоў для жывёл ва ўсім свеце), засуха ў Кітаі — усё гэта паўплывала на цэны.

Чалавецтва ўсё яшчэ вельмі моцна залежыць ад надвор’я і не заўсёды можа спраўляцца з непрадказальнай і неспрыяльнай непагаддзю.

Засухі ў Лацінскай Амерыцы былі асабліва моцныя. Бразілія перажывала самую моцную засуху за 91 год. Страты нясе не толькі сельская гаспадарка, але і гідраэнергетыка. Вытворчасць гідраэлектраэнергіі скарацілася на 35% у краіне, дзе 70% электраэнергіі генеруецца на ГЭС. Цэны на ялавічыну ў Бразіліі выраслі на 43%.

У Аргенціне — найбуйнейшым вытворцы соевых бабоў — ураджай знізіўся на 10%. Кармоў для жывёлы ў дэфіцыце, што спрыяе росту цэн на ялавічыну. 

У Парагваі рака Парана знаходзіцца на 3 метры ніжэй свайго нармальнага ўзроўню. Гэта велізарная праблема для краіны, таму што рака з'яўляецца асноўным транспартным каналам у краіне, якая не мае выхаду да мора: 85% знешняга гандлю ажыццяўляецца па рацэ.

У Мексіцы 70% тэрыторыі краіны пакутуе ад засухі, і Мехіка пагражае недахоп водазабеспячэння.

У Злучаных Штатах Паўночная і Паўднёвая Дакота перажылі рэкордна высокія тэмпературы і засуху.

Вытворчасць пшаніцы сёлета ўпала на 40 працэнтаў у паўночных раўнінах і на паўночным захадзе. Ураджай цвёрдай пшаніцы (якая звычайна выкарыстоўваецца ў макаронных вырабах) у Злучаных Штатах скараціўся амаль у 2 разы.

Ад рэкордных халадоў у Тэхасе пацярпелі як харчовыя культуры, так і быдла. Непагадзь знішчыла прадуктаў на 600 мільёнаў даляраў, у тым ліку зеляніну, цыбулю і цытрусавыя (лімоны, лаймы і грэйпфруты).

Цярпяць у першую чаргу бедныя

Для еўрапейцаў і амерыканцаў павышэнне цэн на прадукты азначае тое, што іхняя ўлюбёная паста ці стронга будуць каштаваць больш у магазіне ці рэстаране. А вось для жыхароў слабаразвітых краін наступствы будуць сур’ёзнейшыя.

Ад цяперашняй сітуацыі пацярпяць у першую чаргу бедныя краіны, грамадзяне якіх аддаюць на ежу значную частку свайго даходу. Бедныя краіны мацней пацярпелі ад пандэміі кавіду, якая ўскладніла мабільнасць насельніцтва і пагоршыла сітуацыю на рынку працы. Людзі сталі бяднейшымі, а цяпер яшчэ і прадукты сталі даражэйшымі.

Фота Flickr.

Фота Flickr.

Кошык з дзесяці асноўных прадуктаў харчавання абыходзіцца сярэднестатыстычнаму аўстралійцу прыкладна ў адну гадзіну працы. А вось у Сірыі цана такога кошыку эквівалентна трохдзённай працы. У Паўднёвым Судане для аплаты гэтага кошыка сярэднестатыстычнаму работніку патрабуецца восем дзён працы.

Праблема не толькі ў тым, што ежа стане яшчэ больш недаступнай жыхарам бедных краін. Падаражанне будзе мець каласальныя палітычныя і сацыяльныя наступствы. Нагадаем, што менавіта рост цэн на хлеб стаў адной з галоўных прычын Арабскай вясны ў 2011 годзе.

Існуе рызыка беспарадкаў, паўстанняў, рэвалюцый і войнаў. Прынамсі 155 мільёнаў чалавек сутыкнуліся з вострым голадам летась — на 20 мільёнаў больш, чым у 2019 годзе.

Людзі не проста бунтуюць з-за ежы, яны паўстаюць супраць несправядлівасці, якая абмяжоўвае іх права на даступнае харчаванне. Злыя, галодныя грамадзяне, як правіла, не сядзяць спакойна, так было і ў Старажытным Рыме, і ў Петраградзе ў 1917 годзе, і на нядаўніх пратэстах на Кубе.

Высокія цэны на прадукты харчавання гэта не толькі эканамічная, але і сацыяльная праблема. Самая складаная сітуацыя будзе ў Афрыцы і Блізкім Усходзе. Гэтыя рэгіёны могуць сутыкнуцца з найбольшымі цяжкасцямі з-за высокай долі імпартаванага харчавання. Пад пагрозай сітуацыя ў Егіпце, Пакістане і Нігерыі — вялікіх краінах, якія імпартуюць значную частку прадуктаў харчавання.

Цярпяць людзі не толькі ад вострага недаядання, але і ад пагаршэння рацыёну, калі свежыя гародніна і садавіна замяняюцца на танную ежу з крухмалам, з-за чаго пагаршаецца кагнітыўнае развіццё.

У некаторых краінах цэны на прадукты харчавання выраслі ў разы. Напрыклад, у Ліване інфляцыя дасягнула 400 працэнтаў. У Сірыі сёлета цэны на прадукты харчавання падвоіліся, а алей у Сірыі падаражэў у чатыры разы.

Сітуацыя асабліва дрэнная ў Афрыцы, дзе многія краіны ахоплены войнамі і канфліктамі, а таксама сутыкнуліся з паводкамі, засухамі і нашэсцямі саранчы.

У адрозненне ад 2011 года, калі рэзкі рост цэн на прадукты харчавання быў галоўным фактарам сацыяльнай незадаволенасці, цяпер да гэтага чынніку дадалася і пандэмія.

Багатыя краіны павінны рыхтавацца да праблем у Афрыцы, Лацінскай Амерыцы і Азіі, бо праблемы ў бедных краінах негатыўна паўплываюць і на краіны першага свету. Напрыклад, на фоне голаду можа ўзнікнуць новы міграцыйны крызіс, і тады Еўропа і ЗША не змогуць абстрагавацца ад праблемы.

Прывыкайце

Пасля пандэміі цэны на прадукты непазбежна вырастуць і людзям прыйдзецца прывыкнуць больш траціць на ежу, сказаў кіраўнік аднаго з найбуйнейшых вытворцаў прадуктаў харчавання ў свеце, вядомага сваім кетчупам Heinz.

Па словах кіраўніка Kraft Heinz Мігеля Патрысіу, яго кампанія была вымушана падняць цэны ў некалькіх краінах з-за росту інфляцыі практычна ва ўсім свеце.

Фота Надзеі Бужан.

Фота Надзеі Бужан.

Kraft Heinz павысіла цэны больш чым на палову сваёй прадукцыі на ўнутраным рынку ў ЗША, і Патрысіу прызнаў, што цэны растуць і ў іншых краінах.

Патрысіу лічыць, што спажыўцам прыйдзецца прывыкнуць да больш высокіх цэн на прадукты харчавання, улічваючы, што насельніцтва свету расце, а колькасць зямель, на якіх можна вырошчваць прадукты харчавання, — не.

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна

Nashaniva.com

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ

Чытайце яшчэ
Чыноўнік прагаварыўся, як паміраюць заводы пры Лукашэнку 3
Мінлясгас пачынае серыйна выпускаць драўляныя дамы
Яшчэ два буйныя міжнародныя банкі абʼявілі, што іх карткі перастануць працаваць у Беларусі 1
Менш за 1000 еўра. Цэны на новы iPhone ў суседзяў  7
Каментары
Храналагічна Спачатку новыя Спачатку папулярныя
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзеру
Галоўнае
Зʼявіўся новы кліп пра легендарны «бульбавоз». Ён ужо стаў хітом у тыктоку
Хлопец з Гомеля выдаліў акаўнт амаль тры гады таму. Але яго вылічылі і затрымалі — вось як гэта адбылося
Лукашэнка зноў будзе сустракацца з Пуціным 1
«Пілі ўсю ноч, а раніцай заснула на лаўцы». Дзве павучальныя гісторыі з Гомеля
Беларусь не Еўропа? Топ-5 краін, дзе адпачывалі летась беларусы 1
У аэрапорце Чарнагорыі затрымалі беларуса. Яму пагражае экстрадыцыя
Самы папулярны беларускамоўны гурт у свеце — хто гэтыя хлопцы?
Усяго патроху
Выпускнік-медык за адмову ад размеркавання заплаціць мінімум 60 тысяч рублёў 1
Кадыраў прыгразіў Сабчак, каб «не чапала» яго сям'ю, і патлумачыў выхадку свайго сына ў СІЗА 2
89-гадовая Сафі Ларэн перанесла экстранную аперацыю пасля падзення ў ваннай
Качанава не гатовая быць прэзідэнтам, у яе непераадольная перашкода 12
Фота / Відэа
У Асіповіцкім раёне апалчэнцы вучыліся адбіваць узброены напад на сельскую краму, а тэрабарона — спыняць ДРГ 15
Зʼявілася відэа ДТЗ у Баранавічах, у якім загінулі кіроўца і пасажыр матацыкла 6
Naša Niva łacinkaj
Апытанка
Самае чытанае
Качанава не гатовая быць прэзідэнтам, у яе непераадольная перашкода 12
Што вядома пра маладых беларусак, якія загінулі ў Турцыі 4
Камісаранка пра свой шлюб: У гэтай сітуацыі жахліва ўсё 48
Былы ўкраінска-беларускі футбаліст Арцём Мілеўскі шпіталізаваны, яго стан цяжкі 11
Заходнія СМІ высветлілі, хто цяпер кіруе спадчынай Прыгожына ў Афрыцы 3
Самае лайканае
Забіты камандуючы Чарнаморскім флотам Расіі — ССА Украіны 21
Расійскі ваенкар прызнаў, што ўкраінскія ракеты сёння ўдарылі па караблях у Севастопалі 5
Хто фінансуе кантору, якая вылучыла «Наш дом» на Нобелеўскую прэмію міру? Шукаем канцы 40
«Дакладна 10 рублёў?» Беларуска расказала, як прадавала 18-гадовы ноўтбук 8
«Хачу быць карыснай і з павагай ставіцца да краіны, якая мяне прыняла». Настаўніца, якую звольнілі за жоўта-блакітную стужку, расказала пра новае жыццё ў Польшчы 4
Найбольш рэакцый
Качанава не гатовая быць прэзідэнтам, у яе непераадольная перашкода 12
Камісаранка пра свой шлюб: У гэтай сітуацыі жахліва ўсё 48
42-гадовы гарадзенец пакінуў радзіму пасля затрымання. І праз тыдзень не вытрывала сэрца 18
Хто фінансуе кантору, якая вылучыла «Наш дом» на Нобелеўскую прэмію міру? Шукаем канцы 40
«Чаму Какабай усё яшчэ існуе?» Рачылоўскі напісаў публічны данос на папулярнага блогера Какабая 28
Гарачыя тэмы
Памочнікам Лукашэнкі ў Гомельскай вобласці стаў расіянін 6
Камісаранка пра свой шлюб: У гэтай сітуацыі жахліва ўсё 48
Былы ўкраінска-беларускі футбаліст Арцём Мілеўскі шпіталізаваны, яго стан цяжкі 11
Беларуска загінула ў Турцыі падчас палёту на параплане  4
Заходнія СМІ высветлілі, хто цяпер кіруе спадчынай Прыгожына ў Афрыцы 3
У інтэрнэце з'явіліся фота збітага ў кроў мужчыны, вельмі падобнага да Гіркіна-Стралкова 8
42-гадовы гарадзенец пакінуў радзіму пасля затрымання. І праз тыдзень не вытрывала сэрца 18
Хто фінансуе кантору, якая вылучыла «Наш дом» на Нобелеўскую прэмію міру? Шукаем канцы 40
Фінская тэлекампанія апублікавала рэдкія відэа Пуціна з пачатку 1990-х 27
PDF версія
Каляндар
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
пн аў ср чц пт сб нд
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30
Версія для смартфонаў
Навіны Усяго патроху Культура Нашы партнёры Нашы спасылкі
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Здарэнні
  • Свет
  • Спорт
  • Аўто
  • Меркаванні
  • Ад рэдакцыі
  • Вайна
  • Тэсты
  • Здароўе
  • Нерухомасць
  • Моды
  • Ежа
  • Навука і тэхналогіі
  • Надвор'е
  • Каханне і сэкс
  • Гісторыя
  • Музыка
  • Мова
  • Кіно
  • Літаратура
  • Культура
  • Наш лацінізатар
  • Абмеркаванне
Кантакты
© Усе правы абароненыя. Выкарыстанне платных матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных рускамоўных версій матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных беларускамоўных версій матэрыялаў дазваляецца пры ўмове наяўнасці актыўнай гіперспасылкі на Nashaniva.com у першым абзацы.
Дызайн сайту — арт-студыя PRAS
Уверх