На этапе падрыхтоўкі да стачкі ад яе дыстанцыяваліся дэмсілы. Як Святлана Ціханоўская, так і Павел Латушка, а таксама прадстаўнікі рабочага руху адзначылі, што страйк не падрыхтаваны як мае быць і ў сённяшніх умовах наскокам быць зроблены не можа.
Ілюстрацыйнае фота
У каментары «Нашай Ніве» Андрэй Саннікаў расказаў перадгісторыю. Паводле яго слоў, як толькі ідэя забастоўкі была агучаная, ён меў шэраг сустрэч са штабамі Ціханоўскай і Бабарыкі, а таксама прадстаўнікамі НАУ.
«Я адразу падтрымаў ініцыятыву Сяргея Дылеўскага, бо лічу, што гэта вельмі важная з’ява. Нам патрэбны элемент рабочай сілы ў Беларусі, які пад ціскам амаль знік.
І тое, што існуе спроба арганізацыі рабочых, якія могуць паўстаць асобнай моцнай групай у Беларусі, можна толькі вітаць. Штабам і актывістам я сказаў, што лічу гэтае дзеянне вельмі карысным для сітуацыі ў Беларусі, і папрасіў: калі няма згоды адразу, каб не было супрацьдзеянняў. Усе на гэта пагадзіліся.
Сяргей Дылеўскі — гэта сапраўдны лідар, які дбае аб правах рабочых. А вось тыя людзі, якія кажуць, што яны яшчэ не падрыхтаваныя да забастоўкі, — да іх у мяне ніякага даверу няма», — выказаўся Андрэй Саннікаў.
Як альтэрнатыва стачцы была прапанаваная ініцыятыва народнага каранціну — самазахавання беларусаў ва ўмовах драматычнай сітуацыі з каранавірусам (застацца дома, каб уратаваць здароўе, калі ўлады не прымаюць дастатковыя меры для супрацьдзеяння пандэміі).
У выніку сам Сяргей Дылеўскі напярэдадні анансаванай ім забастоўкі прапаноўваў у сваім звароце да дэмсілаў і актываў кампраміс:
«Калі вы па якіх-небудзь прычынах лічыце немагчымым падтрымаць пачатак агульнанацыянальнага страйку, назавіце гэтую падзею як вы сабе хочаце — страйк, самаізаляцыя ці народны каранцін — і падтрымайце народ Беларусі!»
Сяргей Дылеўскі
Што ў выніку?
Сам Сяргей Дылеўскі лічыць, што першы дзень прайшоў нават лепш, чым яны самі планавалі.
«Па стане на 16-ю гадзіну па мінскім часе ў бот Беларускага аб’яднання рабочых напісала каля 20 тысяч чалавек, якія засталіся дома. Гэта людзі з разнастайных прадпрыемстваў, студэнты, прадстаўнікі прыватнага бізнэсу. Мы не можам раскрываць падрабязнасці ў мэтах бяспекі».
Фота з тэлеграм-канала аб'яднання рабочых
Як былі верыфікаваныя паведамленні ў боце? Па словах Сяргея Дылеўскага, праз актыў у Беларусі, па фота з дома (у тым ліку з працоўнымі дакументамі). Сярод таго, што дасылалася, было нямала фэйкавых паведамленняў.
«Цяпер ужо відавочны першапачатковы недалік нашай каманды: трэба было звяртаць больш увагі на інфармацыю, якую нам дасылаюць, адсейваць хлусню, укіды з боку дзяржорганаў.
Але агулам працэнт пацверджаных заяў пра стачку склаў каля 75-80%. Мы ведаем, што на Мінскім трактарным заводзе ў некаторых цэхах з 600-700 штатных супрацоўнікаў не былі на працоўным месцы ад 200 да 250, на першым рудаўпраўленні «Беларуськалія» на пляцоўцы пад’ёму з розных прычын не было каля траціны супрацоўнікаў, на Мінскім аўтамабільным заводзе ў некаторых цэхах таксама не выйшлі на працу.
На шэрагу прадпрыемстваў цягам дня праводзіліся «ідэалагічныя прапрацоўкі», дзе ідэолагі расказвалі рабочым пра распачаты ў краіне страйк».
Пазітыўнымі вынікі першага дня знаходзіць і Андрэй Саннікаў.
«Пасля 25 гадоў ціску на незалежныя прафсаюзы і на рабочых нельга чакаць, што ўсё адновіцца адразу і што заводы масава стануць. Людзі праявілі асаблівую мужнасць, я вітаю гэта і лічу, што яны заслугоўваюць павагі.
Гэта толькі пачатак фарміравання моцнай рабочай сілы. Я і мае калегі, паплечнікі прытрымліваюцца трох крокаў, якія вырашаць сітуацыю ў Беларусі і прывядуць да змен: стачка, пратэсты і міжнародныя санкцыі. І мы робім усё, каб гэта падтрымаць».
Фота з тэлеграм-канала аб'яднання рабочых
Што будзе далей?
Сяргей Дылеўскі абяцае, што аб'яднанне рабочых не спыніць працу, пакуль не будуць выкананыя галоўныя патрабаванні. Сярод іх — спыненне палітычных рэпрэсій, пачатак перамоў наконт мірнай перадачы ўлады дэмакратычным сілам, выкананне канстытуцыйных правоў грамадзян.
«Мы будзем патрабаваць ад незалежных СМІ, ініцыятыў і лідараў падтрымліваць беларусаў, сачыць за сітуацыяй і не перашкаджаць беларускаму грамадству будаваць новую Беларусь», — удакладняе план дзеянняў Дылеўскі.
Ілюстрацыйнае фота
Ён не выключае аб’яднання з іншымі дэмсіламі ў дзеяннях, у тым ліку каардынацыю з іншымі ініцыятывамі рабочага руху.
«Яшчэ раз паўтаруся: няма ніякай розніцы, ці падтрымліваеце вы страйк, забастоўку, народны каранцін ці лакдаўн. Важна, што вы падтрымліваеце народ Беларусі і заклікаеце іх застацца дома і захаваць сваё жыццё і здароўе. Адзінае, магу сказаць дакладна: з моманту заснавання беларускага аб'яднання рабочых прайшло паўгода, і нам хапіла гэтага часу, каб падрыхтавацца да стачкі, наколькі гэта магчыма».
Што кажуць палітолагі?
З пункту гледжання палітолага Валерыя Карбалевіча, задача арганізаваць менавіта агульнанацыянальны страйк у сённяшніх умовах была нерэальнай:
«Страйк можа адбыцца ва ўмовах агульнанацыянальнага ўздыму, пратэснага руху, калі грамадства моцна палітызаванае. Такое назіралася недзе ў другой палове жніўня і ў пачатку верасня мінулага года. Тады тэарэтычна страйк мог адбыцца. А сёння са спадам пратэсту, пэўнай дэпалітызацыяй грамадства, з масавымі рэпрэсіямі і палітычнай міграцыяй разлічваць на масавы страйк не выпадае.
Гэты заклік не спрацуе на прамысловыя прадпрыемствы: у беларускім пратэсце не рабочыя складалі асноўную рухальную сілу. Гэта быў сярэдні клас, айцішнікі, людзі, якія працуюць у недзяржаўных установах. Згадайце народную забастоўку, анансаваную Святланай Ціханоўскай на 26 кастрычніка мінулага года: тады прыпынілі працу, у асноўным, прыватныя кампаніі, службы сэрвісу, пункты грамадскага харчавання».
Ілюстрацыйнае фота
На думку Карбалевіча, масавы страйк магчымы ў выніку новага пратэснага выбуху.
«Страйкі, як і рэвалюцыі, не адбываюцца па загадзе палітыкаў ці палітычных цэнтраў. Гэта здараецца ў выніку нейкага збегу абставін, але гэта досыць рэдкая з’ява».
