• Навіны
  • Вайна
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Усяго патроху
  • Культура
бел / рус
  • Гісторыя
  • Мова
  • Архітэктура
  • Кіно
  • Літаратура
  • Культура. Рознае
Літаратура
Фота 6 з 7
03.12.2021 / 07:53

«Нашы кліканні, што гэта фашызм, што будзе кепска, ніхто не слухаў». Гутарым з пісьменніцай Святланай Курс, пераможцай прэміі Гедройца

Каб пераадолець страх старасці, яна пайшла ў сацыяльныя работніцы. Вольны час праводзіць ў трэнажорцы і сэканд-хэндах. У ёй самой, як і ў яе псеўданіме, ёсць штосьці таямнічае. Пісьменніца Святлана Курс (Ева Вежнавец) атрымала сёлета літаратурную прэмію Гедройца. Пагаварылі з ёй пра тое, як загартоўвае дзяцінства ў вёсцы, чаму сярод нашых жанчын так шмат няшчасных, што яе адвярнула ад касцёла і як не захраснуць у варожасці.

«Да пяці гадоў я ўжо ведала ўсё пра жорсткасць гэтага свету»

«Наша Ніва»: Якім было ваша дзяцінства ў вёсцы?

Святлана Курс: Вельмі файным і шчаслівым. І адначасна — гэта ж дзяцінства ў вёсцы — там няма некалькі гадоў зоны камфорту, калі ты верыш, што зайчыкі і ваўкі могуць пасябраваць, што мяса з’яўляецца на вітрынах магазіна, заўсёды прыгожа ўпакаванае. Усё жыццё ў вёсцы падшыта смерцю. Да таго ж са мной асабліва ніхто не цырымоніўся.

Мама была ў школе, яна вельмі многа працавала. Мяне выхоўвалі абедзве мае бабкі, а ў іх часы не было прынята цырымоніцца з дзецьмі. Таму да маіх трох-пяці гадоў я ўжо ведала ўсё пра жорсткасць гэтага свету.

Як б’юць свінню, як палілі людзей у вёсках… Але гэта ў дзяцінстве ўспрымаецца нармальна. І атрымаўшы такую прышчэпку, ты потым спакойна глядзіш на ўсе іншыя няшчасці.

Я гляджу, як цяпер выхоўваюць дзяцей бесстрэсова — то можа, гэта і мае рацыю. Але я не хацела б выхоўвацца толькі на «Смяшарыках» ці яшчэ нейкіх мульціках.

«НН»: Вас жа вазілі па бабках-шаптухах?

СК: Вазілі. Часам калі не было воза, каня, бабка мяне брала на рукі і саджала на спіну. Я цудоўна памятаю, як мае бацькі казалі: ну, гэта ўжо не жылец. У мяне ўсё было не так са здароўем прыкладна да пяці гадоў.

«НН»: І шаптухі дапамаглі?

СК: Дапамаглі. Дык мяне не грэбавалі і да лекараў вазіць. У мяне была дзіцячая падучка — гэта калі чалавек падае, закочвае вочы падлоб’я і амаль не дыхае.

Я памятаю, што ў шпіталі ўжо памерла была. І тады Бог мне падарыў найлепшыя ўспаміны майго жыцця. Калі я памерла, прыйшлі тры старыя падарожнікі. Яны мяне пазвалі з сабой і прывялі да гарызонту сонечнага. Я пайшла за імі, а потым завярнулася назад. Потым я доўга-доўга з гэтымі падарожнікамі размаўляла, калі паправілася. І дагэтуль помню крыўду, як суседка дзевяцігадовая з мяне насмейвалася, калі чула гэтыя размовы.

«НН»: А цяпер верыце ў містыку?

СК: Канечне, веру. Яна на працягненні адной рукі, зусім блізка. Яе трэба толькі ўмець пабачыць. Я яе, можа, і адчуваю, але сама не лезу, бо гэта не мая справа. Не трэба лічыць сябе занадта саманадзейнай — гэта ніколі не праходзіць проста так.

Фота Дзірка Скібы

«У 90-х мы былі чужымі на гэтым свяце жыцця, бо ўсіх усё задавальняла»

«НН»: 90-я вы правялі ў Мінску. Сталічная багема — якая яна была?

СК: Даматканай у харошым сэнсе і вельмі таленавітай. Чаму даматканай — людзі былі вельмі простымі, шчырымі. Яны вырваліся з-пад каменя савецкага, які ляжаў на нацыі 70 гадоў. І калі раптам гэты камень ад нас адвалілі (мы пад ім былі як блеклая трава, якая не спадзявалася пабачыць сонца), то, канечне, рванулі ўсе ў рост. І 1994-ы, калі гэты камень быў навалены зноў, мы цяжка перажылі — тры наступныя гады быў удар за ўдарам. 

Тады мы былі чужымі на гэтым свяце жыцця, бо ўсіх усё задавальняла. І ўсе нашы кліканні, што гэта фашызм, што будзе кепска, ніхто не слухаў. Усе лічылі, што прыйшла моцная рука, парадак навядзе, на божым судзе ўсім на жопе будзе. Вось так я запомніла 90-я. 

Гавораць, што гэта настальгія, бо мне было 20. Але, шчыра кажучы, ніякай настальгіі да 20 гадоў ніколі не адчувала — па-мойму, 40 і 50 намнога лепей.

«НН»: Чаму 40 лепей, чым 20?

СК: Ведаеш ужо, што дзеецца ў свеце. Цябе так не кідае з аднаго ў другое, ты не так залежыш ад таго, як цябе ўспрымаюць іншыя людзі, больш пэўна сябе адчуваеш. Нават нягледзячы на перамены з целам, якія звязаныя са старэннем, людзі шчаслівейшыя. Проста гэтай таямніцы маладыя не ведаюць.

На самой справе страхі, што мы будзем старыя і брыдкія, — перабольшанне. А сяброўства і каханне можна знайсці ў кожным веку. Галоўнае — захаваць здароўе.

«Заўсёды марыла пераадолець агіду да старасці»

«НН»: Дзе працуеце цяпер?

СК: Працую ў музеі войска польскага. А пасля на ўласнай гаспадарчай дзейнасці — перакладаю. Займаюся камерцыйнымі, тэхнічнымі, літаратурнымі і іншымі перакладамі. Пакуль што на кавалак хлебу сціплы ёсць.

«НН»: Падчас пандэміі вы пайшлі ў сацыяльныя работніцы. Чым стаў для вас гэты вопыт?

СК: Цяпер я ўжо не гатовая яго паўтарыць, таму што вельмі разбалавалася. А тады…

Я заўсёды марыла пераадолець агіду да старасці. Бо ў старасці ёсць мноства сумных праяваў, пра якія мы не ведаем.

Напрыклад, што 11 хваробаў у сярэднім прыпадае на кожнага старога чалавека — такія, якія ўжо не лечацца, як Паркінсон. Грыбок выглядае жудасна. Падмываць старых людзей цяжка. Яшчэ ў мяне быў падапечны, які цалкам высах, як мумія — чорны, на ім трэскалася скура.

Я бы працавала яшчэ і далей, але, прабачце, 16 злотых за гадзіну (каля чатырох даляраў. — «НН») мне ўжо было мала, а работа цяжкая. Вось таму калі мне прапанавалі пайсці ў музей, я зразумела, што гэта літаральна прапанова адпачыць у музейных ціхіх залях. І пагадзілася на гэта.

Цяпер калі званіла адна з маіх самых непрыемных, упартых і шкодных падапечных, якая мяне кляла як чортаву качаргу, яна казала: «Апрача цябе мяне ніхто не глядзіць. Вяртайся, я табе буду плаціць з уласнай кішэні». Я зразумела, што ўжо рабіць гэтага не буду — толькі за вялікія грошы. Верагодна, гэта цынічна з майго боку, але думаю, што тых пяці месяцаў, якія я адпрацавала, мне ўжо цалкам дастаткова.

«НН»: Вам удалося пераадолець гэты страх старасці, смерці?

СК: О так. І гідлівасць фізічную амаль цалкам. Амаль, бо я найгоршых выпадкаў яшчэ не бачыла.

«НН»: А чаго тады баіцёся цяпер?

СК: Мне найбольш страшна за тых, хто цяпер у турмах беларускіх. Калі я чытаю, што навуковец паставіў свечачку на вакно, а яго запхнулі ў каменны мех на 10 сутак, трымалі без вады, без ежы, на падлозе халоднай, а пасля выкінулі з працы. Вось гэта раніць мяне наймацней.

І яшчэ я баюся, што свет замала на гэта рэагуе. Таму ёсць прычыны — гаспадарчыя, палітычна-эканамічныя.

Ну і, канечне, я баюся, што мае бацькі памруць.

«Псеўданім узяла ад свайго ваенрука»

«НН»: Адкуль гэты псеўданім — Ева Вежнавец?

СК: Гэты псеўданім я ўзяла ад майго ваенрука і ягонай дачкі, маёй аднакласніцы. Бо гэта прозвішча мне заўсёды падабалася. Яно здавалася мне нейкім таямнічым. Я яшчэ не разабралася, колькі словаў я чую ў гэтым прозвішчы, але штук 11 сэнсаў магу ў ім знайсці.

Прычым я псеўданім брала, думаючы напісаць адзін аповед, і каб ніхто не даведаўся, што я яго напісала. Але гэта выйшла зусім не так. Аказваецца, што ў нашай маленькай краіне ўсё пра усіх ведаюць.

Імя Ева я ўзяла, бо яно мне падабаецца. Яно і біблейнае. Да таго ж я заўважыла, што ўсе Евы — гэта яшчэ тыя штучкі.

«НН»: Вы казалі неяк, што ў літаратуры ў мужчын і жанчын няроўныя ўмовы. Чаму?

СК: Дык гэта статыстычна нават відно. 10 гадоў прэміі — дзевяць мужчын-пераможцаў і я адна. Хаця пісьменніц не меней. 

Мужчыны маюць лепшыя стартавыя ўмовы — ва ўсіх прафесіях так. Жанчыне трэба ў 10 разоў болей старацца, каб чагосьці дамагчыся. Ёсць жа розныя разуменні, як мужчыны і жанчыны пішуць.

Калі жанчына піша эмацыйна, гэтак званае раздзіранне душы, то ўсе ўспрымаюць гэта як бабскую звышэмацыянальнасць. А калі так піша мужчына, то яму прыпісваюць тонкасць перцэпцыі.

Але я цяпер не гатовая змагацца за гендэрную роўнасць у Беларусі. Калі я пачула як мужчыны крычаць на Акрэсціна, мне іх так шкада глыбока было… Я ўдзячна за прэмію. Гэтыя дзве акалічнасці мяне пакуль эфектыўна пасадзілі на месца. Я не жадаю ні за што змагацца, пакуль адбываюцца такія рэчы. Пакуль не скалупнуць гэта ўсё, нішто не мае сэнсу.

«НН»: Якім накладам выйшла ваша кніга «Па што ідзеш, воўча?» (за яе пісьменніца атрымала прэмію. — «НН»)?

СК: З таго што памятаю, 500 экзэмпляраў плюс 400 (аповесць перавыдавалася. — «НН»).

«НН»: Не сумна ад таго, што адна з самых папулярных беларускіх кніг года вымяраецца ўсяго сотнямі экзэмпляраў?

СК: Я лічу, што гэта вельмі шмат. У нашыя часы, калі так цяжка жывецца, каб хто-небудзь прачытаў такую кніжку — гэта людзі ўзялі на сябе дадатковы груз і працу. Была б я яшчэ якім-небудзь Шэкспірам — Шэкспір суцешыць. Пачытаеш яго санэт і разумееш — о так, гэта яшчэ ў XVI стагоддзі было, людзі і болей цярпелі. Класіка ў цяжкія часы чытаецца. А тут і не класіка, і не легкатня, таму я ўдзячна ўсім 900 чалавекам, якія прачыталі гэтую кніжку.

Фота Дэвіда Канечнага

«НН»: У вашым асабістым топе сучаснага белліта хто знаходзіцца?

СК: Андрэй Федарэнка. А пасля яго ўжо доўга-доўга нікога няма.

Я люблю Таню Скарынкіну, Марыю Мартысевіч, Ганну Севярынец пачытаць. Так выходзіць, што мне лягчэй успамінаюцца жанчыны, таму што, мне здаецца, яны вельмі моцныя. Сабіну Брыло абажаю, у мяне дзве яе кніжкі ёсць.

У малой форме — Уладзіміра Сцяпана. Чытаць яго неабходна, каб прымірыцца з жыццём. Ён зараз даглядае старую маці і піша пра гэта праўдзівыя, але зусім не душараздзіральныя тэксты. Ён знайшоў спосаб апісання найгоршых тэмаў.

«Прынцып «выберы жанчыну» для мяне цяпер найгалоўнейшы»

«НН»: Быць жанчынай складана?

СК: Ды не. З узростам усё прасцей. Жанчыны павінны больш прыкласці намаганняў і больш папрацаваць, каб быць шчаслівымі — гэта праўда. Але затое нам 12 гадоў дадатковага жыцця пададзена — за тое, што мы цягнем усю асноўную непрыемную працу па доглядзе хаты, старых, дзяцей. Нейкі элемент справядлівасці я ў гэтым бачу.

«НН»: Але чаму сярод нашых жанчын так шмат няшчасных?

СК: Думаю ад таго, што іх не выхоўвалі глядзець на свае адчуванні. Іх выхоўвалі, каб яны былі даволі зручныя, пражылі канвенцыяльна шчаслівае жыццё.

Гэта азначае, што ў пэўны час яны павінны скончыць адукацыю, выйсці замуж, нарадзіць і выхаваць дзяцей, зрабіць якую-ніякую кар’еру альбо працаваць на стабільных працах. А потым у гадоў 50-60 мірна састарэць, вязаць шкарпэткі, глядзець унукаў і думаць пра могілкі.

У гэтай схеме жыцця няма месца на шчасце асабістае. Не трэба бунтавацца супраць грамадства — лепей рабіць выгляд, што ты цалкам згодны, і абыходзіць яго ўстаноўкі.

Не трэба выходзіць замуж за каго папала, не трэба сядзець на абы-якой працы, ісці на хлебнае месца, калі ты ненавідзіш гэтую прафесію. Выбар заўсёды ёсць. За дурным прэстыжам не трэба зайчыкам скакаць. Нашыя жанчыны павінны больш дбаць пра свае інтарэсы, хобі і мары, а не пра іншых. 

«НН»: Што для вас значыць быць феміністкай?

СК: Гэта вельмі цяжка акрэсліць. Бадай, што прынцып «выберы жанчыну» для мяне цяпер найгалоўнейшы. Канечне, я супрацоўнічаю з усімі людзьмі, незалежна ад іх гендару, але калі ў мяне ёсць магчымасць з роўных спецыялістаў выбраць жанчыну, я выбіраю яе.

«НН»: Вы ў фэйсбуку дзяліліся, што нават ад касцёла адвярнуліся — з-за іх жорсткай пазіцыі па абортах.

СК: Не толькі па абортах. Я помню, сядзела ў касцёле, а на казанні ксёндз гаворыць, што жанчына павінна быць пакорлівая мужу, у храме. І мне гэта так не спадабалася. Думаю, пайду-ка я адсюль. Што не значыць, што я не ўспрымаю прыгажосць каталіцкай імшы.

У мяне ёсць блізкі чалавек, ксёндз, які мне дапамагае і стараецца вярнуць у лона касцёла. І мне гэтых дачыненняў дастаткова. Мне не абавязкова ісці да інстытуцыянальнага касцёла, рэлігіі і гэтак далей.

«Не хачу прымусовых ранніх шлюбаў і забойстваў гонару»

«НН»: Яшчэ пра надзённае. Пра праблему з мігрантамі вы паэтычна пісалі, што гэты лішнія сыны. Можаце патлумачыць?

СК: Гэтыя людзі не маюць прытулку нідзе ў свеце. Ні тут яны не патрэбныя, ні там. Імі кідаюцца. І каб гэта выправіць, патрэбна, каб у краінах трэцяга свету змянілася стаўленне да правоў жанчыны і сам падыход да дзетанараджэння. Каб не было людзей, якія будуць з такім адчаем тапіцца ў марах, замярзаць у лясах. Іх мільёны.

Напрыклад, у Егіпце з 24 мільёнаў насельніцтва дасягнула 100. І яны ўжо пачыналі прамацваць беларускі шлях таксама. Вы сабе ўяўляеце, якое перасяленне народаў можа быць?

«НН»: Вы самі насцярожана ставіцеся да вялікага перасялення?

СК: У некаторых выпадках так. Мне не падабаюцца некаторыя мізагіністычныя культуры, мізагіністычныя рэлігіі. Я кепскай думкі пра іх магчымасць інтэгравацца ў еўрапейскае грамадства, паважаць правы жанчыны. Паставіць свецкае права вышэй за рэлігійнае яны не могуць.

Я ўчора глядзела размову карэспандэнта ВВС з імамам адной мячэці. Імам яму проста растлумачыў, што ні адзін не можа выйсці з рэлігіі без таго, каб ён не быў вінны смерці, што мужчыну для разводу дастаткова сказаць слова, а жанчына, паколькі яна нараджае і мае месячныя, занадта дурная, каб падаць на развод без шарыяцкага суда.

Мне іх логіка зразумелая, толькі я не хачу, каб яна панавала. Мне сорамна, але я гэтага не хачу.

Як не хачу прымусовых ранніх шлюбаў, забойстваў гонару, рытуальнага калечання вагіны ў дзяцей, рэзкага росту сэксуальных злачынстваў, гетта, паўторнай радыкалізацыі ў новых пакаленнях, этнічных злачынных сетак.

Мне відна таксама крыўда тых, хто ўцёк з ісламскіх краін на Захад, бо хацеў ментальнай свабоды, але іслам прыходзіць па іх ужо на Захадзе.

«У цяжкія часы пачынаю болей завіхацца. А п'ю, калі мне весела»

«НН»: Як праводзіце вольны час?

СК: У трэнажорцы вельмі многа бываю, у бібліятэцы, бегаю. Сяджу дома гатую і чытаю, гляджу серыялы, сустракаюся з сябрамі. Лажу па сэканд-хэндах, вышукваючы ўсякія дзіўныя і прыгожыя рэчы.

«НН»: З апошніх знаходак у сэканд-хэндах што цікавага было?

СК: Фарфоравая качка, пагружаная ў экзістэнцыйны смутак. І скураныя боты класныя — як у 50-я гады школьнікі насілі.

У цэнтры тая самая качка з сэканда

«НН»: Вы ж любіце і грады палоць?

СК: Так, абажаю. У бацькоў палю і раней валанцёркай хадзіла ў батанічны сад. Там я не грады палола, а цэлыя дубровы. Цяпер часу няма, а мне там так падабалася — я ездзіла туды штонядзелю.

«НН»: Гераіня «Па што ідзеш, воўча?» топіць боль у алкаголі. У чым вы шукаеце паратунку ў складаныя часы?

СК: Складаныя часы мяне зусім не падштурхоўваюць шукаць паратунку. Я папросту пачынаю збірацца і супраць іх выступаць.

У адрозненні ад галоўнай гераіні Рыны я п’ю, калі мне весела і радасна. Я п’ю для натхнення. Алкаголь для мяне — гэта святкаванне і цэлебрацыя прыгажосці гэтага свету. 

А калі ў мяне цяжкія часы, няма работы ці хвароба, то я пачынаю болей завіхацца. Інакш не выжывеш. Калі тапіць гора ў алкаголі, то яно становіцца ў 30 разоў болей.

«НН»: Цытата з рамана: «Ніводзін чалавек не варты варожасці больш чым на пяць хвілін». Ці ўдаецца вам трымацца такога падыходу?

СК: У прынцыпе так. За адным выключэннем — ёсць чалавек, якога я ненавіджу цягам амаль 30 гадоў, і гэта пачуццё толькі мацуецца.

Я думаю, не трэба сябе ўспрымаць занадта ўсур’ёз. Людзі нашмат меней пра нас думаюць, чым мы гэта сабе ўяўляем. Чалавек пальнуў штосьці і пайшоў далей, можа, і не памятае ўжо, а ты будзеш хадзіць, крыўды капіць, уяўляцць, што ён страшны вораг і пад цябе капае.

Навошта засяроджвацца ў варожым тунэлі ў дачыненнях з нейкім чалавекам, які табе нават не блізкі і не харошы? Дарог у свеце вельмі многа.

Чытайце таксама: 

Алкагалічка вяртаецца з Нямеччыны на пахаванне бабулі-варажбіткі — а там цені мінулага. Пісьменніца Ева Вежнавец расказвае пра сваю новую кнігу

«Я зразумела, што магу вымыць любую дупу». Пісьменніца Святлана Курс на час пандэміі пайшла працаваць сацработніцай

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна

Nashaniva.com, фоты з архіву пісьменніцы

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішы ў наш Тэлеграм

Чытайце яшчэ
У Празе прэзентавалі новыя кнігі выдавецтва «Вясна»
Уладзімір Караткевіч: Перамагчы цемру з усходу, быць сабой і беларусам і не здавацца ВІДЭА
«Хлеб — ад прастуды, для зуба — ножка часнаку». Апублікаваная частка апавяданняў, якія юрыст Максім Знак напісаў у СІЗА, і гэта вельмі таленавіта!
«Не плакаць, не смяяцца, а разумець і рабіць». Гэты беларускі раман Андрэй Скурко раіць прачытаць усім
Палітыка і грамадства
Якія помнікі гісторыка-культурнай спадчыны будуць аднаўляць у Беларусі ў 2022 годзе
Лукашэнка звольніў пасла Беларусі ў Польшчы
У Думе Польшчу паставілі наступнай на «дэнацыфікацыю»
Міністр абароны Украіны: Вайна ўваходзіць у новую фазу
Пенсіянерка-палітвязень Алена Гнаўк спыніла галадоўку
У Рызе канчаткова вырашылі знесці помнік савецкім салдатам
Лукашэнкаўцы дабіваюць апошнія беларускія выдавецтвы
Усяго патроху
Рэцэпт на выхадныя. Мясны хлеб — незвычайная страва, а лёгка гатуецца
У Львове прадаюць «абед Джалі»
«Дай нам унука ці 650 тысяч даляраў». У Індыі бацькі падалі ў суд на сына па незвычайнай прычыне
Колькі сяброў вам насамрэч трэба?
Што рабіць, каб цюльпаны даўжэй стаялі ў вазе
Пра бабу Маню з хутара і не толькі — з'явіўся душэўны тэлеграм-канал пра беларускія вёскі
Самы небяспечны сыр у свеце, унутры якога звіваюцца жывыя лічынкі: вось дзе яго знайсці
Спорт
Нягледзячы на байкот краіны-агрэсара, беларус згуляе на хакейным ЧС. Хто такі Аляксандр Карачун?
Зборная Украіны па футболе прэзентавала адмысловую форму для таварыскіх матчаў ФОТАФАКТ
Нарвежскі футбольны вундэркінд едзе разрываць Англію. Хто такі Эрлінг Холанд?
Беларус-пастар выйграў вялікі забег у Польшчы. Пасля гэтай гутаркі вы яго дакладна палюбіце 
Беларус згуляе за зборную Германіі на чэмпіянаце свету па хакеі
Абрамовіч прадае «Чэлсі», які зрабіў суперклубам. Вось чатыры лічбы, што вас шакуюць
Тэнісныя федэрацыі Беларусі і Расіі выключылі са складу Міжнароднай тэніснай федэрацыі
Здарэнні
У Мазыры пільны таксіст дапамог раскрыць забойства
«Стала сумна» — паведаміў пра тэракт
У Пружанскім раёне знайшлі пяць загінулых зуброў
У Расіі чарговы ваенкамат закідалі «кактэйлямі Молатава»
«Зеркало»: Падчас праверкі сіл рэагавання пацярпелі двое вайскоўцаў. У Мінабароны абвяргаюць
У Салігорску паваленымі дрэвамі прыціснула машыну з рабочымі, адзін мужчына загінуў
Мінскі таксіст узяў з жанчыны 40 рублёў замест дзясяткі. Цяпер яго шукае падатковая
Карысная інфа
У заходніх раёнах краіны будзе моцны вецер
Будзьце асцярожныя: сёння навальніцы і вятрыска
У ноч на пятніцу чакаюцца замаразкі 
На сераду прагназуюць моцныя дажджы
Здароўе
Як змагацца з храпам? Пяць спосабаў
Эпідэмія COVID-19 сыходзіць назаўсёды? Можна выдыхнуць ці рана расслабляцца? Спыталі ў медыкаў
Як часта трэба мяняць прасціну? Эксперты кажуць, што ад гэтага залежыць ваша здароўе
Гэтае рэчыва дакладна ёсць у вас дома. Але наўрад ці вы ведалі, наколькі яно каштоўнае
Мова
«Беларускую мову не трэба рабіць сэксі — яна ўжо такая». Парады ад тых, хто пачаў размаўляць па-беларуску 
Аляксей Дзікавіцкі: У БССР палешукі былі людзьмі трэцяга гатунку
Аб’яўлены набор у «Акадэмію Ў», дзе навучаць абараняць беларускую мову
У Чэхіі выйшла кніга пра лексіку беларускіх гаворак Літвы 
Аўто
У Расіі замест Renault адродзяць вытворчасць «Масквічоў»
«Цэны нават у валюце выраслі да 30%». Што адбываецца з новымі аўтамабілямі ў Беларусі
«Ніхто не ведае, што адбудзецца, пакуль машына прыйдзе ў Беларусь». Якая сітуацыя ў аўтамабільным бізнэсе?
«Даляр лічым па 6 рублёў, а еўра па 6,5». Што адбываецца на рынку аўтазапчастак
Эканоміка
«Беларускі экспарт не ўпадзе ў нуль, але будуць істотныя страты». Эканаміст пра планы ўрада знайсці новыя рынкі збыту
У Беларусі прыдумалі, як атрымліваць больш грошай ад ІП. Расказваем, што хочуць змяніць на гэты раз
Зноў даражэе паліва, і зноў на 2 капейкі
Выраб сельгаспрадукцыі ўпаў на 1,7%
Меркаванні
Панкавец: Самыя важныя людзі, нікога і нічога важней за якіх сёння ў нас няма
Чалавек вярнуўся ў Мінск пасля двух месяцаў у Еўропе: Можна прымаць ванну і не баяцца за рахунак! Але: Каму ні патэлефануеш, адказ адзін: «П…ц!»
Цімафей Акудовіч: Сапраўдныя нематэрыяльныя каштоўнасці не жывуць у Дамах культуры
Ці паставіць Расія ядзерныя ракеты ў Беларусі ў адказ на ўступленне Фінляндыі ў НАТА? Ацэнка фінскага палітолага
Гісторыя
У новай кнізе пра Курапаты Якубовіча вінавацяць у подкупе Сяргеенкі
«На вайне не хварэлі доўга — альбо паміралі, альбо папраўляліся»
«Хтосьці павінен». У 18 гадоў ён трапіў у Асвенцім. У 24 гады — у камуністычную турму. Выжыў і стаў міністрам
Чэшскі Рай. Ад замка да замка: захапляльны маршрут для пешага падарожжа па славянскім паграніччы
Як мяняўся фармат і сэнс святкавання 9 Мая ў розныя гады — згадваем з гісторыкам Фрыдманам
«Гэта быў чалавек тыпу Хокінга, якога перспектыва рана памерці змусіла зразумець, наколькі ж жыццё вартае таго, каб яго пражыць». Кім быў і як жыў Мікола Ермаловіч
Беларусь у Вялікай Паўночнай вайне 1700-1721 гадах. Публічная лекцыя Міколы Волкава ВІДЭА
Культура
«Мне пагражалі фізічнай расправай». Скандал у музычнай сферы — што не падзялілі Таболіч і Lesley Knife?
Скандал вакол канцэрта памяці Аляксандра Кулінковіча
У Варшаве заснавалі беларускую творчую пляцоўку «ІнБелКульт 2.0»
«Укрпошта» выпусціць марку ў гонар Kalush Orchestra
Казкі ад Маляваныча, мульты і «Калыханка». Што паглядзець пра дзіцячым Ютуб-канале «Бэйбус» 
Фізіка па-беларуску — гэта рэальна! Запрашаем на семінар

Кіраваць Музеем Янкі Купалы паставілі чалавека з Музея Вялікай Айчыннай
Час распранацца. 10 разнастайных сукенак і лёгкіх касцюмаў ад беларускіх дызайнераў
Навука і тэхналогіі
Навукоўцы ўпершыню знялі чорную дзірку ў цэнтры нашай галактыкі
TikTok становіцца глабальнай сацсеткай нумар адзін. І гэта праблема
Беларускія праграмісты з дапамогай дапоўненай рэальнасці паказалі, як выглядаюць разбураныя расіянамі ўкраінскія гарады
«Цэзар»: Украіна атрымае партыю высокадакладных дальнабойных самаходак
У тым ліку практыкаванні. Беларусы стварылі мабільную праграму для вырашэння мужчынскіх праблем
Японцы прыдумалі палачкі для ежы, якія мяняюць яе смак і так прыносяць вялікую карысць здароўю
«єБайрактар». Як «дзяржава ў смартфоне» дапамагла ўкраінцам вытрымаць удар Расіі 
Каханне і сэкс
Саша Івулін стаў самым сэксуальным мужчынам Беларусі — 2022
Статыстыка: сем'і радзей распадаюцца ў тых парах, якія да шлюбу не жылі разам
«Мы разам. Мы дома». Хто такая Алена Зяленская — першая лэдзі Украіны
Топ-30 самых сэксуальных беларускіх мужчын ад «Нашай Нівы»
Самы сэксуальны беларус — 2022. Галасаванне
«Не трэба хавацца і хаваць». Дзмітрый Кахно адказаў тым, хто хэйціў гарачае фота
«Дзіма, чаму ў Рыме з Надзяй быў Слепакоў?» Кахно выклаў смелае фота са сваёй жонкай, аднак абмеркаванне выйшла нечаканым
Свет
Пашынян раскрытыкаваў АДКБ за дзеянні падчас вайны Арменіі з Азербайджанам
Віктара Орбана пераабралі на пасаду прэм'ер-міністра Венгрыі
680 даляраў за тыдзень, або Як я збіраў клубніцы ў Англіі
Швецыя афіцыйна заявіла, што падае заяўку ў НАТА
«Духоўныя скрэпы» па-туркменску. Забараняецца трымацца ў публічных месцах за рукі, а жанчынам наносіць макіяж
Харватыя пяройдзе на еўра
Швецыя і Фінляндыя вырашылі падаць заяўкі на членства ў НАТА
Галоўнае
Выйшаў на волю Ігар Мыслівец, яшчэ адзін асуджаны па «справе цюкоў»
Панкавец: Самыя важныя людзі, нікога і нічога важней за якіх сёння ў нас няма
«Беларускі экспарт не ўпадзе ў нуль, але будуць істотныя страты». Эканаміст пра планы ўрада знайсці новыя рынкі збыту
ГУБАЗіК: З пачатку года за «распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў» у Беларусі затрымалі 237 чалавек
У кнігарню «Кнігаўка» прыйшлі з ператрусам
У Беларусі прыдумалі, як атрымліваць больш грошай ад ІП. Расказваем, што хочуць змяніць на гэты раз
«Мяне не здаў нават мясцовы святар маскоўскага патрыярхату». Капелан-беларус Яўген Орда расказаў, як перажыў расійскі палон
Усяго патроху
Былы спецназавец. Кім быў ротны «Волат» з батальёна Каліноўскага
Дуброва мары. Віктар Малышчыц апублікаваў чароўныя ФОТЫ
«Мне пагражалі фізічнай расправай». Скандал у музычнай сферы — што не падзялілі Таболіч і Lesley Knife?
Лукашысты абрынуліся на кнігарню за тое, што яна прадае кнігі на беларускай мове
Фота / Відэа
«За*ралі ўнітаз, разламалі мэблю». Пракоп'еў паказаў, як спецслужбы кашмараць яго маёмасць у Мінску
Эпідэмія COVID-19 сыходзіць назаўсёды? Можна выдыхнуць ці рана расслабляцца? Спыталі ў медыкаў
Апытанка
Самае чытанае
Лукашысты абрынуліся на кнігарню за тое, што яна прадае кнігі на беларускай мове
«За*ралі ўнітаз, разламалі мэблю». Пракоп'еў паказаў, як спецслужбы кашмараць яго маёмасць у Мінску
Загінуў камандзір роты батальёна Кастуся Каліноўскага
Калі эканоміка абваліцца, ці будуць пратэсты? Ёсць два варыянты развіцця падзей
Як часта трэба мяняць прасціну? Эксперты кажуць, што ад гэтага залежыць ваша здароўе
Самае лайканае
Чалавек вярнуўся ў Мінск пасля двух месяцаў у Еўропе: Можна прымаць ванну і не баяцца за рахунак! Але: Каму ні патэлефануеш, адказ адзін: «П…ц!»
Арастовіч: Абазначыліся прыкметы пералому на кірунку галоўнага ўдару
Калі эканоміка абваліцца, ці будуць пратэсты? Ёсць два варыянты развіцця падзей
Украіна перамагла на «Еўрабачанні», дзякуючы рэкорднай падтрымцы тэлегледачоў
Завяжыце ў садзе жоўтую стужку. Гэта дапаможа вам пазбавіцца ад сур’ёзнай праблемы
Гарачыя тэмы
Загінуў камандзір роты батальёна Кастуся Каліноўскага
Калі эканоміка абваліцца, ці будуць пратэсты? Ёсць два варыянты развіцця падзей
Як часта трэба мяняць прасціну? Эксперты кажуць, што ад гэтага залежыць ваша здароўе
На Чарнігаўшчыне селянін, якога расстралялі і закапалі расіяне, выбраўся з магілы ВІДЭА
Чалавек вярнуўся ў Мінск пасля двух месяцаў у Еўропе: Можна прымаць ванну і не баяцца за рахунак! Але: Каму ні патэлефануеш, адказ адзін: «П…ц!»
Нацысты на дарагіх аўтамабілях, якія кідаюць на вуліцы смецце. Чаму лукашэнкаўцы дэманізуюць украінскіх бежанцаў
Украіна перамагла на «Еўрабачанні», дзякуючы рэкорднай падтрымцы тэлегледачоў
«Прычым так нахабна». Заснавальнік Байхелпа заўважыў за сабою сачэнне ў Вільні
Галоўны разведчык Украіны: Пуцін вельмі хворы, а вайна скончыцца да канца года
PDF версія
Каляндар
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
пн аў ср чц пт сб нд
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31
Версія для смартфонаў
Навіны Вайна Эканоміка Грамадства Усяго патроху Культура Нашы партнёры
  • Эканоміка
  • Грамадства
  • Здарэнні
  • Свет
  • Спорт
  • Аўто
  • Меркаванні
  • Ад рэдакцыі
  • Вайна
  • Тэсты
  • Здароўе
  • Нерухомасць
  • Моды
  • Ежа
  • Інтэрнэт і СМІ
  • Навука і тэхналогіі
  • Надвор'е
  • Каханне і сэкс
  • Гісторыя
  • Мова
  • Архітэктура
  • Кіно
  • Літаратура
  • Культура. Рознае
Кантакты
© Усе правы абароненыя. Выкарыстанне платных матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных рускамоўных версій матэрыялаў забаронена без пісьмовага дазволу. Выкарыстанне бясплатных беларускамоўных версій матэрыялаў дазваляецца пры ўмове наяўнасці актыўнай гіперспасылкі на Nashaniva.com у першым абзацы.
Дызайн сайту — арт-студыя PRAS
Уверх