Фота: depositphotos.com.
Адныя мяркуюць, што гэта стала б добрым развязаннем расійска-ўкраінскага крызісу, іншыя ж лічаць, што ў такім выпадку Украіна фактычна пазбавілася б свайго суверэнітэту, а Расія, магчыма, атрымала б новую сферу ўплыву, піша New York Times.
Апошні раз тэрмін «фінляндызацыя» з’яўляўся ў публічнай прасторы ў 2014 годзе, калі Расія акупавала Крым. Тады пра фінскую мадэль у дачыненні да Украіны згадалі старыя палітыкі часоў халоднай вайны — Генры Кісінджэр і Збігнеў Бжэзінскі. Цяпер, паводле заходняй прэсы, пра варыянт фінляндызацыі для Украіны нібыта гаварыў пасля сустрэчы з Пуціным французскі лідар Эманюэль Макрон.
Амерыканскія журналісты спыталі ў фінаў, што яны думаюць наконт магчымай фінляндызацыі Украіны. Тыя называюць фінляндызацыю вельмі цяжкім перыядам ва ўласнай гісторыі. Вядома, што такая палітыка дапамагла краіне не трапіць у савецкі блок уплыву, дзе апынуліся ў свой час шмат якія дзяржавы Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. Але ж пры гэтым нацыі давялося мець справу з вялікай порцыяй самацэнзуры і замежнага ўплыву.
Такая палітычная мадэль, калі яна функцыянавала ў самім Хельсінкі, была карыснай для тых палітыкаў, якія падыгрывалі Расіі, і спрыяла прыгнёту тых, хто супраціўляўся расійскаму ўплыву. У часы фінляндызацыі ў краіну прыехалі шмат супрацоўнікаў савецкіх сакрэтных службаў, якія цесна працавалі з фінскай элітай.
Пры гэтым не ўсе фіны нават ведаюць значэнне гэтага слова. Старэйшае пакаленне, знаёмае з тэрмінам, рэагуе на яго з неадабрэннем. У той жа час маладыя жыхары краіны апошні раз чулі слова «фінляндызацыя» ў школе і зараз не надта разумеюць, што яно значыць.
У палітычных колах Фінляндыі ўвогуле не прынята згадваць гэты тэрмін. На мінулым тыдні кіраўнік камітэта фінскага парламента па замежных справах Міка Ніікка падаў у адстаўку пасля твіта, у якім ён нібыта прапанаваў Украіне палітыку, падобную да фінляндызацыі.
Эксперт па замежнай палітыцы Міка Аалтала тлумачыць New York Times, што, на яго думку, фінляндызацыя не была б карысная ні Украіне, ні самім фінам. Палітолаг не адмаўляе, што такі перыяд быў у фінскай гісторыі, але сцвярджае: калі іншая дзяржава на мяжы з Расіяй трапіць у пастку фінляндызацыі, гэта можа прывесці да аднаўлення такой мадэлі і ў самім Хельсінкі.
Такім чынам, фінляндызацыя адназначна ўспрымаецца як няпросты, вымушаны для Фінляндыі час, калі суверэнітэт краіны быў істотна абмежаваны. Ды і сама фінляндызацыя з'явілася па выніках некалькіх савецка-фінскіх войнаў. Вяртанне да гэтай мадэлі ў любой еўрапейскай краіне будзе азначаць вяртанне да часоў сферы ўплываў вялікіх дзяржаў і міжблокавага супрацьстаяння. Гэта будзе адкат у 1989 год.
Чытайце таксама:
«Фінляндызацыю» для Украіны і Беларусі не раяць самі фіны. А як з мадэллю аўстрыйскага нейтралітэту?
Аркадзь Мошэс: Усялякія размовы пра «фінляндызацыю» павінны спыніцца, для ХХІ стагоддзя гэта абсалютна непрымальна
Le Figaro: Макрон гаварыў з Пуціным пра «фінляндызацыю» Украіны
