На адкрыццё кавярні ў Вільні сышоў месяц
«Lagom Vilnius» — так называецца кавярня, якую Сяргей адкрыў у літоўскай сталіцы.
Са сваіх трыццаці гадоў хлопец трынаццаць прысвяціў працы ў рэстараннай сферы. Пачынаў з афіцыянта, а на працягу апошніх шасці гадоў займаў пасаду кіраўніка ў розных установах Мінска. Акрамя гэтага, Сяргей працаваў як ІП — дапамагаў іншым адкрываць новыя ўстановы. Маючы немалы досвед працы ў гэтай галіне, ён даўно хацеў займець сваю кавярню, але рабіць гэтага ў Беларусі не спяшаўся. Паводле яго слоў, наша краіна — не самае спрыяльнае месца для вядзення рэстараннага бізнэсу.
«Беларусь — даволі бедная краіна для гэтага бізнэсу, асабліва, калі казаць пра адкрыццё ўстаноў узроўню вышэй за сярэдні. У жадаючых працаваць у гэтым сегменце ўзнікаюць цяжкасці з нацэнкамі і закупкай тавару. Да таго ж у Беларусі немагчыма распрацаваць бізнэс-план з прагнозамі на больш-менш працяглы перыяд. У апошні час тэрмін планавання ўвогуле скараціўся да аднаго месяца», — адзначае суразмоўца.
Іншым важным фактарам, які адбіў у Сяргея жаданне адкрываць бізнэс у Беларусі, аказаўся залішні бюракратызм.
«Працэс падрыхтоўкі ўсіх неабходных дакументаў працяглы, ён лёгка можа заняць цэлых паўгода. Спіс нормаў і патрабаванняў да ўстаноў грамадскага харчавання ў Беларусі большы, чым у Літве.
Напрыклад, на адкрыццё кавярні ў Вільні ў нас сышоў месяц. Столькі спатрэбілася на афармленне дазволаў ад пажарнікаў, санэпідстанцыі, атрыманне ліцэнзій, у тым ліку на гандаль алкаголем. Апошняя, дарэчы, каштуе 490 еўра. Гэта значна даражэй, чым у Беларусі, але максімальны тэрмін яе атрымання ўсяго тры тыдні. Мы забралі сваю ўжо праз тыдзень.
Больш за ўсё часу заняло адкрыццё банкаўскага рахунку. У нас пакуль няма відаў на жыхарства, толькі візы. З-за гэтага працэс зацягваецца. Акрамя таго, мы трапілі на ваенны перыяд, калі літоўскія органы сталі больш пільна правяраць паходжанне грошай у беларусаў. Але калі б у нас ужо было літоўскае грамадзянства або від на жыхарства, то працэс заняў бы ўсяго тры дні, а не тры тыдні».
Выбіралі паміж Польшчай, Эстонія і Літвой
У астатнім бюракратычныя працэсы ў Літве праходзяць заўважна прасцей і хутчэй, чым у Беларусі.
«Тут менш патрабаванняў ад пажарнікаў і ветэрынарнай службы. Напрыклад, нам не трэба мець нажы рознага колеру для розных відаў прадукцыі. Не трэба ставіць адзнакі «для паўфабрыкатаў», «для гатовай прадукцыі» і г.д. Але, мабыць, самае прыемнае заключаецца ў адрозненні падыходу да бізнэсу з боку дзяржструктур. Па іх паводзінах відаць, што дзяржава зацікаўленая ў развіцці малога бізнэсу, у нас гэтага, на жаль, няма», — адзначае суразмоўца.
Сяргей кажа, што першапачаткова для пераезду і адкрыцця бізнэсу разглядаў тры краіны: Польшчу, Эстонію і Літву.
«Вільня першапачаткова нават не была ў фаварытах, але па сукупнасці фактараў абралі менавіта яе. Калі я пачаў даведвацца, як весці бізнэс у Польшчы, то хутка сутыкнуўся з тым, што без ведання польскай там рабіць няма чаго. Ад Эстоніі адмовіліся хутчэй з-за аддаленасці ад Беларусі, хоць гэтая краіна багацейшая за Літву і там яшчэ лепш з рускай мовай. Але па выніку кампрамісным рашэннем аказалася Вільня. Руская тут не так распаўсюджаная, як у Эстоніі, але нават пры зносінах з дзяржорганамі з рускай мовай не згубішся. Другі важны плюс Вільні — гэта блізкасць да Мінска», — дзеліцца суразмоўца.
У Беларусі стала складана прамаўляць «добры дзень»
Канчатковае рашэнне аб пераездзе з Беларусі маладыя людзі прынялі падчас адпачынку ў Партугаліі.
«Да гэтага я паўтара года не выязджаў з краіны, хоць раней рабіў гэта досыць часта. І вось прыляцеўшы з Мінска ў Партугалію, я ўбачыў свет, дзе людзі ўсміхаюцца адно аднаму, радуюцца жыццю, дзе ніхто не шарахаецца ад міліцыянтаў, не баіцца, калі побач паркуецца мікрааўтобус.
На жаль, за гэтыя паўтара года жыццё ў Беларусі моцна змянілася не ў лепшы бок. Мне складана было казаць наведвальнікам «добры дзень», калі я разумеў, што ніякі ён не добры, калі ў тваёй краіне адбываецца такое».
Сяргей успамінае, што ва ўстанову, дзе ён працаваў, на сняданак часта прыходзілі Марыя Калеснікава і Максім Знак. Сярод наведвальнікаў, калісьці быў і Віктар Бабарыка.
«Ты часта бачыш Калеснікаву і Знака, а потым па ўсім вядомых прычынах яны перастаюць быць тваімі наведвальнікамі. Гэта засмучае.
Падчас адпачынку нас напаткала чарговая смутная навіна з Беларусі. Нашага сябра затрымалі за ўдзел у мітынгу гадавой даўніны. Падставай паслужылі фота ў інтэрнэце», — успамінае Сяргей.
Апошні год у Беларусі зарабляў каля 2000 даляраў у месяц
Малады чалавек адзначае, што асабіста ў яго дачыненні ніякага палітычнага пераследу не было, але агульная абстаноўка ў краіне ўсё роўна падштурхоўвала да пераезду.
«Яшчэ знаходзячыся ў Партугаліі, я сказаў сваёй дзяўчыне, што хачу пераехаць з Беларусі за мяжу і там адкрыць сваю справу. Яна мяне падтрымала, мы вярнуліся ў Мінск і пачалі паціху рухацца ў гэтым кірунку».
Ад’езд Сяргея не звязаны з фінансавымі пытаннямі. За апошні год яго штомесячны заробак у Беларусі складаў каля 2000 даляраў у месяц.
«Да 2021 я зарабляў у раёне 900-1000 даляраў, на пачатковым этапе пандэміі было, што даход быў каля нуля, але потым з фінансавага боку ў мяне ўсё было добра. Назапасіўшы грошай, я адважыўся на адкрыццё сваёй справы, але быў перакананы, што рабіць гэта буду не ў Беларусі.
На адкрыццё кавярні ў Вільні сышло каля 18 тысяч еўра. Бізнэс я вяду ў роўных долях са сваім партнёрам, таксама беларусам, які на гэты момант пражывае ў Варшаве. Гэтую суму складана назваць канчатковай, у планах у нас пашырыць колькасць месцаў за кошт падвала, а таксама зрабіць летнюю тэрасу», — дзеліцца планамі Сяргей.
Падаткі ў Беларусі і Літве прыблізна аднолькавыя
За арэнду памяшкання ў цэнтры Вільні плошчай 55 квадратных метраў хлопцы плацяць 1000 еўра ў месяц, плюс камуналка. Па падліках бізнэсмэна, каб праца кавярні акуплялася, штодзённая выручка павінна быць не менш за 300 еўра. На думку Сяргея, гэтая сума цалкам рэальная. А што тычыцца чаявых, то сітуацыя ў Літве падобная на беларускую.
«У Літве на чай пакідаюць радзей, чым у нас, але сумы вышэйшыя. Таму ў выніку атрымліваецца адно і тое ж.
Падатковая нагрузка ў Беларусі і Літве прыблізна аднолькавая. У нас гэта 47% ад заробку, уключаючы ўсе падаткі і фонды, у Літве — 41%. З улікам больш высокай мінімальнай зарплаты выходзіць, што ўсе выплаты на аднаго работніка абыходзяцца ў суму каля 300 еўра на месяц».
На першапачатковым этапе Сяргей працаваў разам са сваёй дзяўчынай без прыцягнення наёмных супрацоўнікаў. Цяпер пара наняла работніка з ліку мясцовых.
Ні Сяргей, ні яго дзяўчына не валодаюць літоўскай, таму ўсю камунікацыю з наведвальнікамі вядуць на англійскай ці рускай мовах.
«Няведанне мясцовай мовы не стала для нас перашкодай. У Вільні ўсе ведаюць рускую альбо англійскую. Работніка, вядома, узялі ўжо з веданнем літоўскай, каб наш персанал мог цалкам закрываць моўнае пытанне. Тым не менш хацелася б адзначыць, што за некалькі месяцаў жыцця ў Літве я яшчэ ні разу не сутыкнуўся з булінгам на моўнай глебе. Віленчукі аказаліся вельмі ветлівымі людзьмі».
Ужо ёсць пастаянныя наведвальнікі
Гаворачы аб канцэпцыі ўстановы, Сяргей адзначае, што яна цалкам адпавядае назве.
«Дзякуючы Антону Птушкіну, сёння многія ведаюць, што азначае шведскае слова lagom. У нашай установе мы рыхтуем звычайную ежу, якую ямо самі. У нас няма дрэс-коду для персаналу, усё проста і зразумела. Тут у нас канцэпцыя адкрытай кухні. Падчас гатавання страў я магу кантактаваць з наведвальнікам».
У аснове меню ляжыць еўрапейская кухня, без строгай прывязкі да якой-небудзь краіны.
«Мы абралі самыя цікавыя на наш погляд стравы — у асноўным з французскай, іспанскай і амерыканскай кухні. Барнае меню грунтуецца на натуральных вінах з розных рэгіёнаў і класічных алкогольных кактэйлях. Сняданкі можна замаўляць да 17 гадзін», — апісвае хлопец.
Па словах Сяргея, яго кавярня — гэта не толькі месца, дзе можна проста выпіць або паесці, а тэрыторыя для зносін.
«Мы дзелімся вопытам, расказваем пра якія-небудзь, месцы, дзелімся парадамі, нешта абмяркоўваем. Сярод наведвальнікаў у нас нямала і беларусаў. Людзям важна і цікава завітаць да землякоў», — прызнаецца Сяргей.
Ён ганарыцца тым, што, нягледзячы на тое, што кавярня працуе ўсяго месяц, у яе ўжо з'явіліся пастаянныя наведвальнікі.
«У нас ужо ёсць некалькі кліентаў, якія прыходзяць да нас у трэці ці чацвёрты раз. Для нас гэта найважнейшы паказчык, калі людзі да цябе вяртаюцца. Мы не хочам стаць нейкім звычайным турыстычным месцам, куды людзі заходзяць толькі адзін раз. Нам важна быць тым месцам, куды людзі будуць хацець вяртацца зноў і зноў».
«Наша Ніва» аднаўляе збор данатаў — падтрымаць проста
Чытайце яшчэ:
«Світары раскупілі за дзень». Беларуская дызайнерка расказала пра бізнэс у Вільні і ўкраінскую калекцыю
«Зарабляем 20—25 тысяч еўра за месяц». Як Іван Шыла адкрыў паспяховы бізнэс за мяжой
У Літве фіксуюцца скаргі рускамоўных на дыскрымінацыю
