Белая яблыня грому

photo.bymedia.net

«Белая яблыня грому» — новы аўтарскі праект Лявона Вольскага. Складанка з 12 песень, напісаных на вершы класікаў XIX–XX стагоддзязў: ад Яна Чачота, Адама Міцкевіча, Францішка Багушэвіча праз Максіма Багдановіча, Янку Купалу, Якуба Коласа да Максіма Танка, Пімена Панчанкі і Рыгора Барадуліна. Класіка класікай, але музычнае суправаджэнне сучаснае: блюз, рок, рэп і хэві-мэтал. Вольскі спадзяецца, што гэты праект дапаможа сучаснай публіцы наноў адкрыць для сябе творы ўсім вядомых паэтаў.

«НН»: Танк, Панчанка, Куляшоў… Лявоне, мы нешта прапусцілі ў савецкай беларускай літаратуры? Вы знайшлі нейкі новы лірычны пласт вершаў?

Лявон Вольскі: Нам напачатку дапамагалі выракацца сваёй спадчыны, а цяпер мы й самі навучыліся. Раней мы былі малапісьменныя, і не чыталі, затое цяпер мы настолькі адукаваныя, што з пагардаю глядзім на гэтых «паэцікаў», маўляў, хто яны такія?! Мы ж цяпер умеем пісаць лепей, чымся яны! Прынамсі, нам так падаецца. Тым часам, дзяржава з радасцю падтрымала гэткае стаўленне — каб не нараджаць куміраў (у савецкі час літаратараў народ шанаваў), і вось ужо й народу ня трэба (шырокім масам), і нам — выкшталцоным і вытанчаным натурам. Лірычны пласт… Дык ён заўжды быў. І шукаць ня трэба.

«НН»: Вось Сяргей Дубавец у сваім колішнім эсэі «Ружовы туман» прапануе наагул забыць савецкую беларускую літаратуру праз яе бесхрыбетнасць і няздатнасць выхоўваць пачуццё нацыянальнага. А як на вашу думку, ці варта гэта рабіць?

ЛВ: Гэта рабіць дакладна не трэба. У тагачаснай літаратуры безліч твораў яскравых і таленавітых. Як мне сказаў калісьці спадар Някляеў: «Гэтае пакаленне яшчэ ніхто не перапісаў». Такі вось іншы погляд на гэтую рэч.

Канцэртная прэзентацыя праекта адбудзецца 23 сакавіка ў Тэатры імя Янкі Купалы. Канцэрт будзе складацца з дзвюх частак: першая частка — непасрэдна, «Белая Яблыня Грому» — 12 песень у розных стылях. Акампануе новы склад, Лявон спадзяецца, што ніякія тэрміновыя справы не перашкодзяць Аляксандру Памідораву выканаць пакладзены на рытмічную глебу рэпу верш Францішка Багушэвіча «Немец», а Ганне Хітрык — заспяваць з ім дуэтам. У другой частцы, паводле Лявонавых словаў, розныя нечаканыя песні — сольныя, народныя, сумныя й вясёлыя.

«НН»: Вось, паслухаўшы ваш канцэрт, моладзь кінецца да тамоў паэзіі, у пошуках нейкіх адкрыццяў і рокавай шчырасці, а там суцэльны «сцяг брыгады»: Паўлікі Марозавы, камсамол, хваласпевы кампартыі? Наагул, як на вашу думку, ці магчыма аддзяляць збожжа ад пустазелля ў савецкай паэзіі?

ЛВ: Я, калі пачынаў праект, таксама скептычна пацягнуўся да паэтычных тамоў. Я ніколі не чытаў Куляшова па-за школьнай праграмай. Тое, што я чытаў калісьці з Танка і Панчанкі, на цяперашні час ляжала ў забыцці. Тым большы быў эфект ад прачытаных вершаў — моцных, пранікнёных, музычных, шчырых, шэрых і апромненых, пафасных і панурых, маляўнічых і чорна-белых — такія вершы пішуцца ў любую эпоху… Хто захоча сабе нешта знайсці ў гэтых кнігах — немінуча знойдзе. Пры кожнай уладзе паэты вытрымлівалі розныя правілы гульні. Геніяльныя паэты — таксама. І цяпер вытрымліваюць.

Да канцэрта мусіць выйсці і CD-кружэлка. На ёй, акрамя 12 песень, тэксты (так, як яны друкаваліся ў часы пісьменнікаў — тымі самымі правапісамі), графічныя асацыяцыі Вольскага да кожнага верша, зробленыя вугалем, а таксама партрэты гэтых дванаццаці пісьменьнікаў. Кожнаму паэту паэт Глеб Лабадзенка напісаў міні-біяграфію.

«НН»: Як вам узровень паэзіі ў песнях беларускіх гуртоў наагул? Бо, здаецца, планка патрабаванняў паніжаная: сярод мора расейскамоўя, абы спяваў па-беларуску…

ЛВ: Ну то й хочацца даць прыклад — можна карыстацца паэтычнай спадчынай, і гэта зусім не значыць, што будзе кандова. Каструбавата, наадварот, атрымліваецца, калі ты спрабуеш скласці думкі ў словы, а яны выпадаюць і развальваюцца. І словы, і думкі. Але мне цяжка крытыкаваць сваіх калегаў, бо, я разумею, што ў нашай краіне рок і рэп не маюць развіцця. Таму тое, што можна ў іншай дзяржаве выкшталтаваць, выгартаваць цягам гадоў, у нас застаецца ў першапачатковым стане.