Знайсці
14.09.2018 / 12:3118РусŁacБел

Тры вялікія пагрозы для будучыні Беларусі

Вынікі Індэкса беларускай будучыні падсумоўвае Рыгор Астапеня.

Фота Сяргея Гудзіліна. 

Цэнтр новых ідэй апублікаваў 13 верасня пілотны Індэкс беларускай будучыні, створаны на падставе апытання беларускіх экспертаў. Ідэя індэкса ў тым, каб паказаць, што нашая будучыня не абстрактная — яе фармуюць канкрэтныя паказнікі, ад якіх залежыць, наколькі паспяховай будзе Беларусь.

У пілотнай версіі індэкса мы абралі 20 такіх індыкатараў, як рост эканомікі, стан карупцыі, абарона правоў меншасцяў, устойлівасць ідэнтычнасці і гэтак далей. На жаль, па большасці з іх Беларусь будзе дэградаваць альбо стагніраваць (болей пра метады і вынікі індэкса можна прачытаць тут).

У апытанні мы не маглі ахапіць усе магчымыя сферы, да таго ж складана ацаніць важнасць кожнага паказніка, але ёсць тры рэчы, якія вылучаюцца. Дэградацыя Беларусі ў гэтых сферах будзе мець доўгатэрміновыя наступствы.

Колькасць насельніцтва

Лічба жыхароў Беларусі змяншаецца ўжо даўно, але, магчыма, менавіта цяпер адбываецца самы балючы пераход, прынамсі з дзвюх прычынаў.

Па-першае, адбываецца змена ў дэмаграфічнай нагрузцы — прапорцыі людзей у працаздольным узросце адносна людзей старэйшых ці маладзейшых за іх. Яшчэ дзесяцігоддзе таму на тысячу працаздольных беларусаў прыпадала 616 непрацаздольных, а ў 2017-м годзе прыпадаў 751.

Па-другое, беларусы і так мала нараджаюць, але малалікае пакаленне, народжанае ў 1990-х, нават пад прымусам не ў стане нарадзіць столькі, колькі ранейшыя пакаленні. Таму будзе толькі горш — усё менш працаздольных людзей будуць вымушаныя цягнуць эканоміку і сістэму сацыяльнай абароны на сваіх плячах.

Колькасць заявак на патэнты

За ўсе гады незалежнасці ў Беларусі не падавалася так мала заявак на патэнты, як у апошнія гады. Можна спрачацца пра якасць і сэнс заявак, істотныя культурныя і юрыдычныя адрозненні, якія ўплываюць на працэдуру падачы на патэнт у розных краінах. Але, па сутнасці, беларуская навука ўжо не ў стане прадукаваць дастаткова новых ідэй. Калі ацаніць памер выдаткаў на даследаванні і распрацоўкі, то нескладана ўявіць, як будзе далей развівацца гэтая тэндэнцыя.

У Беларусі доўгі час верылі, што мы, як «зборачны цэх» Савецкага Саюза, маем сур’ёзны навуковы патэнцыял. На жаль, ужо не, і цяпер пытанне палягае не ў тым, наколькі мы здольныя ствараць новыя тэхналогіі, а ў тым, наколькі мы ў стане іх пераймаць.

Знешняя запазычанасць

Калі гаварыць пра самы імаверны сцэнар развіцця беларускай эканомікі, то сярод экспертаў ёсць пэўны кансэнсус. Паводле адмыслоўцаў, эканоміка Беларусі будзе расці, будуць павялічвацца і заробкі, хоць і павольна. Роля Расіі ў экспарце паступова змяншацца, і ён наагул будзе паволі дыверсіфікавацца. Нядрэнна, хоць магло б быць яшчэ лепей.

Адзінай выразнай праблемай Беларусі з’яўляюцца запазычанасці. Нават у многіх заходніх краін ёсць вялікія даўгі, але нашы перспектывы горшыя: наш доўг дарагі, мы моцна залежым ад вонкавага фінансавання і ў найбліжэйшыя гады нас чакаюць вялікія выплаты па доўгу. У выпадку многіх праблемаў у нас можа быць не так і шмат шляхоў выйсця. Нам застанецца адно — набраць яшчэ больш даўгоў, абцяжарыўшы гэтак эканоміку на пакаленне наперад.

Калі Вас цікавіць дыскусія пра будучыню Беларусі, то, калі ласка, глядзіце Індэкс беларускай будучыні па спасылцы і пакідайце каментары пад гэтым артыкулам — аўтары індэкса цягам найбліжэйшых некалькіх дзён будуць на іх адказваць. 

Рыгор Астапеня

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй
ананімна і канфідэнцыйна?

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
Каб пакінуць каментар, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера
Каб скарыстацца календаром, калі ласка, актывуйце JavaScript у наладах свайго браўзера