Былы вагнеравец папрасіў прабачэння ва ўкраінцаў
Расійскі перабежчык Андрэй Мядзведзеў даў першае інтэрв'ю нарвежскаму тэлеканалу NRK. У ім ён выбачаецца перад украінцамі. Ён таксама кажа, што калі яго экстрадуюць у Расію ці Украіну, для яго гэта будзе азначаць смерць.
Фота: Хельга Тведтэн / NRK
Журналісты Нарвежскага нацыянальнага радыё сустрэліся з расійскім перабежчыкам Андрэем Мядзведзевым на плошчы Эгерторгет каля вуліцы Брама Карла Юхана ў цэнтры Осла.
26-гадовы мужчына, які сцвярджае, што раней быў наймітам расійскай групы Вагнера ва Украіне, пагадзіўся на інтэрв'ю.
Ён прыйшоў адзін і без якіх-небудзь мераў бяспекі. На ім шэрыя спартыўныя штаны, талстоўка з капюшонам і чорная куртка паверх яе. Інтэрв'ю адбылося проста ля будынка парламента Нарвегіі.
«Для іх я злачынец»
Мядзведзеў атрымаў каментарыі ад украінцаў у Нарвегіі, якія адрэагавалі на тое, што ён падаў тут прашэнне аб прытулку.
— Я разумею, што гэта цяжка зразумець. Для іх я злачынец. Прашу толькі падкрэсліць, што я гэта прызнаў, праўда позна, але прызнаў, — кажа Андрэй Мядзведзеў.
— Я быў супраць гэтага. Прашу не асуджаць мяне, і ўсё роўна прыношу свае прабачэнні.
Тых, хто адмаўляўся ваяваць, расстрэльвалі
Мядзведзеў кажа, што было дзве прычыны, чаму ён хацеў дэзерціраваць і бегчы. Гэта вайна Расіі супраць Украіны, якая, як ён разумеў, была абсалютна памылковай, а таксама ўнутраная жорсткасць групы Вагнера.
Кажа, што вагнераўцы без ваганняў забівалі тых, хто выступаў супраць вайны: «Калі нехта адмаўляўся выконваць загад, расстрэльвалі па законах ваеннага часу».
Кажа, што за 10 дзён, калі ён быў на пасяджэннях групы Вагнера, такіх выпадкаў было некалькі: «Служба бяспекі Вагнера прыехала з двума мабілізаванымі, якія адмовіліся ваяваць. Іх расстралялі публічна. Так фармуецца культура выжывання».
Уцёкі цераз раку Паз
Андрэй Мядзведзеў перасек замерзлую раку Паз, па якой праходзіць большая частка мяжы Расіі і Нарвегіі, у ноч на пятніцу, 13 студзеня, і апынуўся ў Фінмарку. Калі ён сустрэў нарвежскую паліцыю, падаў прашэнне аб прытулку.
Мужчына заявіў, што сам запісаўся наймітам у расійскую групу Вагнера 6 ліпеня мінулага года. Мядзведзеў кажа NRK, што гэта вынік дурасці, бо яму былі патрэбныя грошы і не было дзе жыць.
Кажуць, што ён быў адпраўлены ва Украіну і ўдзельнічаў там у баях як кіраўнік групоўкі, перш чым вырашыў з'ехаць.
Мужчына распавёў NRK, што ягоны шлях праз мяжу быў драматычным.
— Пераскочыў цераз два платы, прайшоў невялікі лясок, выйшаў на ўзлесак. Я ішоў па лёдзе, і мяне пераследавалі расійскія памежнікі. Выпусцілі сабаку, але ён замарудзіўся перад калючым дротам. Я пачуў два стрэлы, хутка развярнуўся, пералез цераз лёд і перабраўся на нарвежскі бераг, — расказвае Мядзведзеў.
На мінулым тыдні былы наёмнік быў вызвалены з міграцыйнага цэнтра ўтрымання пад вартай Трандум за межамі Осла пасля таго, як яго арыштаваў міграцыйны аддзел паліцыі.
Яго тагачасны нарвежскі абаронца Брунульф Рыснес заявіў, што гэта адбылося з-за рознагалоссяў паміж паліцыяй і кліентам наконт мер бяспекі.
Адвакат выканаў даручэнне
У панядзелак раніцай адвакат Рыснес паведаміў, што выканаў даручэнне Мядзведзева.
— Цяпер Андрэй больш не знаходзіцца пад вартай, яго заява аб наданні прытулку знаходзіцца ў апрацоўцы UDI, і ў цяперашні момант ён дае інтэрв'ю Нацыянальнай службе крымінальных расследаванняў паліцыі Нарвегіі (вядомай як Kripos) пра свой досвед падчас вайны ва Украіне, як ён і хацеў. Ён не падазраецца ў іншым правапарушэнні — незаконным перасячэнні мяжы з Расіі ў Нарвегію 13 студзеня, — напісаў Рыснес у паведамленні для прэсы.
Паводле інфармацыі NRK, Мядзведзеў даў новае інтэрв'ю Kripos 30 студзеня.
Мяркуе, што яго жыццё ў небяспецы
26-гадовы расіянін паведаміў NRK, што мяркуе, што ягонае жыццё ў Нарвегіі знаходзіцца ў небяспецы.
— Калі ўзяць пад увагу тое, што цяпер адбываецца, і тое, што я вырашыў распавесці свету праўду пра свой досвед, гэта значыць, што я вырашыў супрацьстаяць таму, што адбываецца. Так, я мяркую, што ёсць небяспека, — кажа Мядзведзеў.
— Я адчуваю страх, але нікога не баюся. Бо я ведаю, што я маю рацыю, і таму мне няма чаго баяцца.
Мядзведзеў: Экстрадыцыя для мяне азначае смерць
Нарвежскія ўлады цяпер разглядаюць заяву Андрэя Мядзведзева аб наданні прытулку. Калі яго прызнаюць вінаватым у ваенных злачынствах, яму не дадуць статус бежанца, але ў той жа час адпраўляць яго назад у Расію можа быць небяспечна.
— Усе павінны разумець, што калі мяне адправяць у Расію, то ў маім выпадку гэта азначае смерць. Калі мяне адправяць ва Украіну, гэта таксама смерць, — кажа NRK сам Мядзведзеў.
— Мяне могуць абмяняць у Расію на групу афіцэраў. «Вагнер» хоча паказаць, што, незалежна ад таго, якія метады яны выкарыстоўваюць, яны могуць атрымаць чалавека.
Сумна вядомая група расійскіх наймітаў, сярод іншага, падзялілася відэа, на якім яшчэ адзін перабежчык быў забіты кувалдай пасля таго, як быў ім перададзены.
Чытайце яшчэ:
ЗША афіцыйна абвясцілі ПВК «Вагнер» транснацыянальнай злачыннай арганізацыяй
Па-расійску якраз Паз, а Пасвік - па-шведску. Але прычым шведская мова да нарвежска-расійскай мяжы, чаму менавіта гэтую раку трэба зваць па-шведску, калі яна нават у Швецыі не цячэ нідзе? Хутчэй ужо па-нарвежску тады - Пасвікелва (Pasvikelva), тут хоць нейкая логіка ёсць. Але ж тут гаворка пра расейца вядзецца, ягоны расповед. А расеец яўна называў гэтую раку ў арыгінале па-расейску - Паз. То чаму мы павінны інакш называць? Беларускай адметнай назвы, калі што няма.