Хочаце менш хварэць? Эксперты назвалі кавідныя звычкі, якіх варта прытрымлівацца ўвесь час
Ва ўмовах росту захворванняў на грып і іншыя хваробы эксперты разважаюць, якія меры прафілактыкі Covid варта выконваць, а ад якіх лепш адмовіцца, піша The Guardian.
Фота: flickr.com
Прайшло два з паловай гады пасля пандэміі кавід, і, падобна, іншыя вірусы ўступілі ў гульню. У гэтым годзе моцна ўзрасла колькасць хворых на звычайны грып, расце таксама колькасць выпадкаў воспы малпаў (хоць эксперты кажуць, што яна наўрад ці прыжывецца).
Добрая навіна ў тым, што некаторыя навыкі, якія мы засвоілі падчас кавіда, таксама знізяць рызыку заражэння іншымі хваробамі, кажуць эксперты.
Мыццё рук
Даследаванні паказалі, што да пандэміі колькасць людзей, якія мылі рукі з мылам пасля наведвання туалета, была нізкай: прыкладна кожны чацвёрты чалавек ва ўсім свеце і кожны другі ў рэгіёнах з добрым доступам да сродкаў гігіены.
Гэта прывяло да таго, што ў самым пачатку пандэміі было шмат нагодаў перакласці віну на іншых, а таксама мноства публічных паведамленняў і нязграбных відэаролікаў знакамітасцяў, якія расказвалі пра важнасць стараннага мыцця рук з мылам і праточнай вадой на працягу 20 секундаў, або выкарыстання антыбактэрыяльнага сродка для рук, калі вы далёка ад вады.
Доктар Кэры Хэнкок, тэрапеўт з Адэлаіды, які спецыялізуецца на рэспіраторнай медыцыне, кажа, што хоць цяпер вядома, што COVID распаўсюджваецца ў асноўным па паветры, гігіена рук з'яўляецца «краевугольным каменем» прафілактыкі інфекцыяў і простым спосабам скараціць перадачу іншых вірусаў і бактэрый.
«Гэта вельмі проста — пастаянна мыць або дэзынфікаваць рукі перад ежай або дакрананнем да прадметаў, якімі вы карыстаецеся… але, па маіх назіраннях, людзі не так фанатычна ставяцца да гэтага, як паўгода таму, падчас піку кавіда».
Фота: pixabay
Дацэнт Холі Сіл, эксперт па ўспрыманні і паводзінах у дачыненні да інфекцыйных захворванняў з Універсітэта Новага Паўднёвага Уэльса, адзначае, што большасць людзей з дзяцінства вучаць гігіене ў кантэксце аховы сябе самога. Але пераканацца ў чысціні рук перад паходам у краму ці паездкай у ліфце — гэта «безумоўна, абарона і іншых людзей».
Звычка, ад якой варта адмовіцца: пальчаткі
Але насіць пальчаткі, каб абараніць сябе ад мікробаў на паверхнях, напрыклад, на вазках у супермаркеце, няма неабходнасці, кажа Сіл.
«Людзі, якія носяць пальчаткі, радзей мыюць рукі і, магчыма, павялічваюць сваю рызыку, бо лічаць, што іх рукі чыстыя».
Рэгулярныя прышчэпкі
Сіл рэкамендуе ўсім старэйшым за шэсць месяцаў рабіць прышчэпку ад грыпу, якая ў 2022 годзе абараняе ад чатырох штамаў.
У 2021 годзе ў Аўстраліі, да прыкладу, было зарэгістравана нуль смерцяў ад грыпу, пры гэтым федэральныя дадзеныя аховы здароўя са студзеня па пачатак лістапада зафіксавалі ўсяго 598 пацверджаных выпадкаў.
Сёлета ад грыпу памерлі тры чалавекі, і амаль 48 тысячаў заразіліся. «У нас было некалькі гадоў, калі грыпу не было, і, вядома, ёсць асцярогі, што ў людзей знізіўся ўзровень абароны», — сказаў Сіл.
Сіл называе тое, што ўрад зрабіў прышчэпкі бясплатнымі ў некаторых краінах, «выдатнай ініцыятывай», якая можа «сапраўды прымусіць людзей задумацца пра тое, каб зрабіць вакцынацыю супраць грыпу часткай сваёй звычайнай практыкі. Бо зрабіўшы прышчэпку адзін раз, вы з большай імавернасцю зробіце яе зноў».
Магчыма, варта зрабіць прышчэпку бясплатнай у доўгатэрміновай перспектыве, дадае Сіл. Разам з прышчэпкай ад грыпу Хэнкок заклікае ўсіх зрабіць прышчэпку ад коклюшу, «непрыемнай хваробы», якая ўспыхвае на захадзе кожныя некалькі гадоў.
Заставайцеся дома, калі хворыя (і насіце маску, калі не можаце)
Адным з самых вялікіх урокаў Covid-19 стала важнасць таго, каб хворыя людзі не хадзілі на працу і грамадскія мерапрыемствы, кажа дацэнт Шына Саліван, эпідэміёлаг інфекцыйных захворванняў з Інстытута Доэрці.
Яна спадзяецца, што працадаўцы будуць падаваць прыклад, што можа азначаць дапамогу супрацоўнікам у працы на хаце, калі яны маюць на гэта сілы падчас хваробы, або ліквідацыю культурных бар'ераў для таго, каб выйсці на афіцыйны бальнічны — напрыклад, страху «падвесці калектыў».
Тым не менш, Саліван кажа, часовая ці здзельная праца і тыя галіны, дзе людзі не могуць працаваць з дома, уяўляюць «рэальную рызыку» для змагання з хваробамі, і ўрад павінен прыняць адпаведныя меры.
«У пачатку пандэміі стала ясна, што многія людзі, якія працуюць з найбольш уразлівымі пластамі насельніцтва, з'яўляюцца часткай часовай працоўнай сілы, якая не мае права на адпачынак па хваробе, і ў іх няма стымулу браць адгулы… Гэта ўключае людзей, якія працуюць у сферы догляду за састарэлымі і інвалідамі, а таксама ў іншых важных службах, такіх як мясакамбінаты».
Фота: pixabay.com
Саліван спадзяецца, што калі людзям даводзіцца выходзіць на вуліцу з сімптомамі рэспіраторных захворванняў, у доўгатэрміновай перспектыве яны пачнуць насіць маскі з ветлівасці да навакольных.
«Я працую з людзьмі, якія добра разбіраюцца ў вірусах, гэта не звычайны асяродак — але сярод іх ёсць людзі, якія, калі яны ведаюць, што нехта ў іх сям'і нездаровы ці ў іх саміх ёсць сімптомы, пачынаюць насіць рэспіратары на працы».
Сіл прапануе працадаўцам выдаваць бясплатныя хірургічныя маскі або рэспіратары на выпадак, калі супрацоўнікі раптам адчуюць сімптомы хваробы падчас працы.
Хэнкок кажа, што «найлепшая маска — гэта рэспіратар N95, які прайшоў тэсты і правераны па памеры. Найлепшым кампрамісным варыянтам для звычайных людзей з'яўляецца хірургічная маска, каб прадухіліць перадачу інфекцыі іншым».
Праветрыванне
«Мы ведаем, што, асабліва пры захворваннях, якія перадаюцца аэразольным шляхам, вентыляцыя мае вырашальнае значэнне», — кажа Хэнкок.
У дапаможніку сусветнай арганізацыі аховы здароўя па вентыляцыі ёсць парады па ацэнцы паветранага патоку для кіраўнікоў будынкаў, а таксама для людзей, якія апекуюцца пацыентамі, хворымі на Covid-19 дома, але Хэнкок заклікае людзей падумаць і пра сацыяльныя ўмовы.
«Многія кавярні і прадпрыемствы змянілі свае будынкі-магчыма, знеслі сцяну, каб было больш адкрытых вокнаў… Я б сапраўды выбіраў, куды пайсці, напрыклад, не сядаў есці ў перапоўненым месцы з дрэннай вентыляцыяй».
Чаго варта пазбавіцца: бар'еры
Хоць добрая вентыляцыя жыццёва важная, ёсць асцярогі, што пластыкавыя бар'еры, такія як тыя, што выкарыстоўваюцца на многіх касах рознічнага гандлю, перашкаджаюць вентыляцыі і ствараюць ілжывае пачуццё бяспекі, кажа Хэнкок.
«Калі вы стаіце каля касы супермаркета і збіраецеся кашляць, лепш надзець маску, каб абараніць касіра. Інакш яны будуць абароненыя ад кропель [бар'ерам], але не ад маленькіх аэразоляў, якія паднімаюцца ў паветра і ўдыхаюцца з іншага боку».
Наяўнасць плана
Пандэмія таксама падкрэсліла важнасць таго, каб людзі з хранічнымі захворваннямі мелі план дзеянняў на выпадак пагаршэння стану здароўя, кажа Хэнкок.
«Мае пацыенты з астмай сталі значна больш прыхільнымі да прыёму прафілактычных прэпаратаў. Яны сапраўды зразумелі, што калі ваша астма знаходзіцца пад кантролем, і тут з'яўляецца вірус — усё роўна, кавід або звычайны рынавірус [асноўная прычына звычайнай прастуды], то імавернасць абвастрэння меншая».
«Людзям з іншымі захворваннямі лёгкіх, такімі як бранхіт або хранічная абструктыўная хвароба лёгкіх (ХАХЛ), цяжэй кантраляваць сваю хваробу, але ва ўсіх пацыентаў з хранічнымі захворваннямі лёгкіх павінны быць запісаныя планы дзеянняў, каб яны ведалі, як распазнаць, калі ім становіцца горш, калі ім трэба павялічыць дозу лекаў або пачаць прымаць іншыя лекі, дзе ёсць гарачая лінія, куды можна патэлефанаваць, або калі трэба тэлефанаваць у хуткую дапамогу».
