Усе сабакі добрыя — і гэта ніяк не звязана з іх пародай
Ці добры ваш сабака? У новым даследаванні гаворыцца, што гэта не залежыць ад генаў, бо гены, якія фарміруюць паводзіны сабакі, з'явіліся значна раней за сучасныя пароды, а развядзенне сабак уплывае толькі на іх знешні выгляд.
Нельга судзіць пра сабаку па яе пародзе. Да такой высновы прыйшла група даследчыкаў пасля апытання ўладальнікаў 18 385 сабак і вывучэння геномаў 2 155 сабак. Вынікі былі апублікаваныя ў часопісе Science. Сярод іншага навукоўцы прыйшлі да высновы, што амаль не мае сэнсу прагназаваць паводзіны некаторых сабак на аснове іх пароды, якая, як выявілася, не аказвае прыкметнага ўплыву на рэакцыю вашага гадаванца на нешта новае або незвычайнае.
Даследаванне ставіць пад сумнеў існуючыя стэрэатыпы пра некаторыя пароды агрэсіўных сабак. Так, напрыклад, пітбулі атрымалі высокі бал за таварыскасць, у той час як лабрадор-рэтрывер, здаецца, не меў нічога агульнага з камунікабельнасцю.
Аднак, гэта не значыць, што між пародамі няма адрозненняў або што на падставе пароды не можна прадбачыць некаторыя праявы паводзін. Напрыклад, прадстаўніка адной пароды можна лягчэй зацікавіць цацкамі, чым прадстаўніка іншай пароды. Але ж у сярэднім для адной пароды існуе толькі каля 9 % варыяцый паводзін любога сабакі, які да гэтай пароды адносіцца. І ніякія паводзіны не абмяжоўваюцца толькі нейкай адной пародай, нават выццё.
І ўсё ж (што на першы погляд можа здацца парадаксальным) даследчыкі выявілі, што мадэлі паводзін перадаюцца ў спадчыну. Параўноўваючы цэлыя геномы, яны выдзелілі некалькі генаў, якія відавочна ўплываюць на паводзіны сабак, у тым ліку на тое, наколькі сабака дружалюбны.
Вынікі азначаюць, што паводзіны сабак у значнай ступені перадаюцца ў спадчыну, але гены, якія вызначаюць, ці будзе ваш сабака дружалюбным, агрэсіўным ці абыякавым, з'явіліся задоўга да XIX стагоддзя, калі ўжо была выведзеная большасць сучасных парод. Такім чынам, некаторыя рысы паводзін будуць больш распаўсюджаныя ў прадстаўнікоў адных парод (напрыклад, выццё ў сібірскіх хаскі), чым у іншых, але індывідуальныя варыяцыі ўнутры адной пароды вельмі высокія.
Даследаванне пачалося каля васьмі гадоў таму, і першапачатковай яго мэтай было параўнаць геномы дварнякоў з пародзістымі сабакамі, каб знайсці гены або ўчасткі ДНК, звязаныя з пэўнымі паводзінамі — і навукоўцы выявілі 11 падобных спецыфічных участкаў ДНК.
Гэтае адкрыццё можа дапамагчы і ў вывучэнні геномікі чалавека, хоць даследчыкі толькі пачалі вывучаць сувязь паміж геномамі абодвух відаў. Напрыклад, участак, які ўплывае на верагоднасць таго, што ваш сабака будзе зацята выць, адпавядае ў чалавечым ДНК участку, які звязаны з развіццём мовы. А ўчастак, які мае адносіны да пачуцця задавальнення ад знаходжання побач з людзьмі, таксама прысутнічае ў нас і звязаны з доўгатэрміновай памяццю.
У адрозненне ад большасці навуковых даследаванняў, любы ўладальнік сабакі можа паўдзельнічаць у гэтым праекце. Даследчыкі атрымалі багатую інфармацыю з «Каўчэга Дарвіна» — навуковага праекта, у якім навукоўцы просяць шчаслівых уладальнікаў любой пароды (у тым ліку дварнякоў) даць матэрыял ДНК сваіх сабак і адказаць на пытанні анкеты. І яны ўсё яшчэ шукаюць дабравольцаў і іх гадаванцаў.
