Jeŭra kaštuje amal jak dalar. Što adbyvajecca i jak heta adabjecca na nas?
Biełarusy zvykli nazirać za kursam dalara, a cikavaść da jeŭra pračynajecca ŭ asnoŭnym napiaredadni pajezdak u Jeŭrasajuz. Tym nie mienš u apošni čas było za čym nazirać: jeŭra ŭstojliva padaŭ i amal pryjšoŭ da parytetu z dalaram. Čamu heta adbyłosia i što dla nas značyć tanny jeŭra, tłumačyć Onliner.
Čamu raptam zahavaryli pra jeŭra?
U apošni hod jeŭrapiejskaja valuta patrochu źnižałasia da dalara i na dniach nabliziłasia da parytetu ź im. Ciapier jeŭra vahajecca na ŭzroŭni 1,05 da dalara.
Padzieja nie ekstraardynarnaja, pakolki za ŭvieś čas isnavańnia jeŭra byŭ pieryjad, kali jon tarhavaŭsia nižej za dalar. Adnak ciapier hetyja valuty mohuć pryjści da parytetu ŭpieršyniu za 20 hadoŭ. Voś jak vyhladaje ruch jeŭra da dalara na hrafiku Bloomberg.
Paśla zapusku jeŭrapiejskaj valuty ŭ 1999 hodzie jana niekatory čas tarhavałasia nižej za dalar. U 2002-m jeŭra padniaŭsia vyšej, pakolki jaho mižnarodnaje vykarystańnie chutka pašyrałasia. Na histaryčnym piku ŭ sakaviku 2008 hoda jeŭra kaštavaŭ prykładna 1,58 dalara.
Padzieńnie było čakanym?
Nie. Pavodle acenak ekśpiertaŭ, jeŭra ŭ 2022 hodzie pavinien byŭ umacoŭvacca.
— Kali b my pahladzieli prahnozy, jakija rabili ekśpierty ŭ kancy 2021 hoda, to ŭbačyli b, što dla kursu jeŭra jany byli aptymistyčnymi. Jak čakałasia, pandemija pojdzie na spad i heta paskoryć ažyŭleńnie ekanomiki, u tym liku jeŭrapiejskaj. U suviazi z hetym mierkavali, što jeŭra budzie ŭmacoŭvacca, — tłumačyć ekśpiert daśledčaha centra BEROC Anastasija Łuzhina.
Tady čamu jeŭra tak patańnieŭ?
Pierš za ŭsio heta źviazana z vajnoj va Ukrainie. Z adnaho boku, idzie razryŭ handlovych łancužkoŭ, z druhoha — bajavyja dziejańni razhortvajucca ŭ niepasrednaj blizkaści ad jeŭrazony, a nie kala ZŠA.
— Kali my havorym pra paru dalar‒ieŭra, to amierykanskaja ekanomika nie adčuvaje takich nastupstvaŭ, jak jeŭrapiejski rehijon, dzie razharnuŭsia vajenny kanflikt. Na jeŭrapiejskuju ekanomiku ŭpłyvaje situacyja z pastaŭkami hazu i nafty, a taksama inšych syravinnych tavaraŭ. Haz užo prykmietna padaražeŭ, a ad koštu enierhanośbitaŭ zaležać ceny na inšyja tavary, tamu prahnoz pa inflacyi ŭ jeŭrazonie byŭ skarektavany ŭ bok pavieličeńnia, — kaža Anastasija Łuzhina.
Jašče adnoj pryčynaj asłableńnia jeŭra nazyvajuć roźnicu ŭ hrašova-kredytnaj palitycy Fiederalnaj reziervovaj sistemy ZŠA i Jeŭrapiejskaha Centrabanka.
FRS dvojčy pavysiła staŭku ŭ 2022 hodzie, kab zmahacca z narastajučaj inflacyjaj.
Čakajecca, što ŭ najbližejšyja miesiacy ŭzmacnieńnie žorstkaści manietarnaj palityki ZŠA praciahniecca. JECB pakul zachoŭvaje staŭki, choć nie vyklučana, što da pytańnia pra pavyšeńnie vierniecca na svaim nastupnym pasiadžeńni.
ZŠA robiać bolš žorstkaj hrašova-kredytnuju palityku, i heta pryciahvaje inviestaraŭ, kaža ekśpiert. Heta značyć, adbyvajecca pieratok kapitału ź jeŭrapiejskaha i inšych rynkaŭ na amierykanski, što spryjaje ŭmacavańniu amierykanskaj valuty.
— Jašče adzin momant: parušylisia łancužki pastavak z Kitaja, bo ŭ asobnych pravincyjach u hetym hodzie zrabili bolš žorstkimi antykavidnyja miery, što adbivajecca na vytvorčaści i źniešnim handli z tym ža Jeŭrasajuzam.
I što dalej?
Prahnozy vielmi roznyja. Niekatoryja analityki ličać, što jeŭra pryjdzie da parytetu z dalaram i navat apuścicca nižej. Kiraŭnik kampanii pa kiravańni inviestycyjami Acadian Asset Management Kliftan Chił u kamientaryi Bloomberg davaŭ niehatyŭny prahnoz dla jeŭra:
parytet z dalaram da leta i 0,85-0, 90 jeŭra za adzin dalar da kanca hetaha hoda. Padstavaj dla takoha asłableńnia jeŭrapiejskaj valuty jon nazyvaŭ hazavaje supraćstajańnie Rasii i ES.
Adnak jeść i inšaja kropka hledžańnia. Džordž Saraviełas z Deutsche Bank śćviardžaje, što kurs dalara, u jaki ŭsie kinulisia jak u biaśpiečnuju havań, nieapraŭdana vysoki:
«Našy prahnozy majuć na ŭvazie, što suadnosiny jeŭra—dalar viernucca da 1,10, a nie da parytetu ŭ najbližejšyja miesiacy».
A što nam z taho?
— Toje, što my nazirajem, — heta źniešnija vahańni adnoj valuty da inšaj. Kab zrazumieć, što adbyvajecca ź biełaruskim rublom, treba hladzieć na košyk valut, a nie na asobnyja vahańni dalara i jeŭra, — tłumačyć Anastasija Łuzhina. — Situacyja ź jeŭra — heta nie rezkaje adnamomantnaje panižeńnie, jeŭra tańnieŭ pastupova. I ciapier rezkich źmienaŭ nie čakajecca, kali na źniešnich rynkach nie adbudziecca nijakich istotnych pieramien. U toj ža čas, kali čałavieku patrebnyja jeŭra dla pajezdki ŭ Jeŭropu, to kuplać jeŭra, biezumoŭna, bolš vyhadna ciapier, čym hod tamu, kali jeŭrapiejskaja valuta kaštavała bolš za try rubli.
Ci varta iści ŭ abmieńnik za tannym jeŭra? Padobna na toje, što zarabić na hetym naŭrad ci atrymajecca.
— Heta nie niejki karotkaterminovy trend: siońnia jeŭra tanny, a zaŭtra — darahi. Rezkaha rostu jeŭra ŭ adnosinach da dalara ŭ najbližejšaj pierśpiektyvie nie čakajecca.
JECB budzie pravodzić hrašova-kredytnuju palityku, nakiravanuju na stabilizacyju kursa. Ale pakul nie stvorana ŭmoŭ, kab jon pačaŭ raści da dalara, i pierš za ŭsio heta źviazana ź niavyznačanaściu z nahody vajennaha kanfliktu va Ukrainie i cen na enierharesursy.
Adnak treba ŭličvać, što biełaruski rubiel moža pačać źnižeńnie da jeŭra (i da dalara) pry asłableńni kursu rasijskaha rubla da zamiežnych valut abo pry paharšeńni ekanamičnaha stanovišča ŭ krainie.
Dalar apuściŭsia nižej za 2,50 rubla
Dalar kaštuje tańniej, čym da vajny. Jak tak?
