Aleksijevič: U nas adna meta, niezaležnaja Biełaruś, i nam niama čaho dzialić
Śviatłana Aleksijevič zajaviła, što stanovišča ŭ Biełarusi budzie zaležać ad taho, jak buduć razhortvacca padziei va Ukrainie.
Łaŭreat Nobeleŭskaj premii pa litaratury Śviatłana Aleksijevič u intervju «Jeŭraradyjo» pryznałasia, što na fonie niaspynnych represij u Biełarusi «strašna padumać, jakuju ŭłady krainy chočuć pabudavać dziaržavu i na što jana budzie abapiracca».
«Ja b skazała, što siońnia ŭ nas dastatkova katastrafičnaje stanovišča, — kaža piśmieńnica. — Mnohaje zaležyć ad piedahohaŭ, nakolki im udajecca i nakolki ŭ ich staje mužnaści ŭsio-taki štości raskazvać školnikam i studentam. Heta składana ŭjavić, što im udajecca. Što ŭdajecca piśmieńnikam? Chtości źjechaŭ. Ale pasprabujcie ciapier vydać knihu i zavieźci jaje ŭ Biełaruś. Buduć prablemy, u tym liku ŭ čytačoŭ, u jakich jana apyniecca. Nichto z nas nie dumaŭ, što my budziem žyć u epochu padpolla, u epochu vajny. Akazałasia, što ŭsio heta zdaryłasia i z nami taksama».
Śviatłana padkreśliła, što siońnia joj vielmi cikavy dośvied 1930-ch.
«Ja vielmi šmat čytaju pra heta, u tym liku listy. Razvažaju pra pačućcio kalektyŭnaj viny. Ja dumaju, što kalektyŭnaja vina taksama isnuje, ale jak piśmieńnica ja bolš razvažaju nad asabistaj adkaznaściu čałavieka. Vybar jość u kožnaha z nas: my možam jaho zrabić ci nie».
Na pytańnie, ci atrymajecca ŭ Łukašenki zrabić toje samaje, što atrymałasia ŭ savieckich uładaŭ u 30-ja hady, Śviatłana Aleksijevič kaža:
«Usio zaležyć ad taho, jak buduć raźvivacca padziei va Ukrainie. Kali Ukraina pieramoža, buduć zusim inšyja pracesy adbyvacca, i ŭ nas u tym liku. U Rasii taksama. Ja dumaju, što tam narod nie budzie spać biaskonca, znachodzicca jak byccam u niaviedańni. Siońnia mnie vielmi strašna słuchać zapisy razmoŭ rasijskich sałdat ź ich baćkami. Tamu što, kali heta rasijski narod, prapahanda sapraŭdy zrabiła svaju spravu.
U Biełarusi, pa-mojmu, narod nie taki. Łukašenka choča zrabić jaho takim, jak u Rasii, ale ŭ nas ludzi nie chočuć vajny z Ukrainaj. U nas ludzi chočuć žyć u svajoj krainie, sa svaimi paniaćciami i idejami».
Na dumku Aleksijevič, paśla represij 2020-ha biełarusy krychu stracili nadzieju. Adnak piśmieńnica zaklikała nie adčajvacca, a praciahvać spakojna «hadavać u sabie čałavieka, a taksama hadavać svaich dziaciej, tłumačyć i achoŭvać ich». Usio heta, ličyć litaratarka, adzinaje vyjście, dziakujučy jakomu atrymajecca zachavać i dziaržavu.
Jana padkreśliła, što biełarusam, jakija vystupajuć za pieramieny ŭ krainie, nie varta svarycca pamiž saboj, a treba pamiatać i razumieć, što «u nas adna meta — niezaležnaja Biełaruś».
«Nam niama čaho dzialić, tamu niama čaho svarycca, vinavacić u čymści adno adnaho. Naadvarot, nam treba bolš źbirać sił u sabie, u hramadstvie, u niejkich maleńkich jaho jačejkach. Heta dapamoža nam supraćstajać — nie tolki vyjści na barykady siońnia, a jašče i nazapasić pačućcio supraćstajańnia, jakoje spracuje, moža, praz hod, a moža, praź piać hadoŭ. A jaho nieabchodna nazapašvać. U svarkach, kryŭdach my tolki robim siabie słabiejšymi. Heta pamyłka. Jašče raz: u nas adna meta i nam niama čaho dzialić», — skazała Śviatłana Aleksiejevič.
