Sacyjołah: Padtrymka rasijanami vajny suprać Ukrainy z červienia budzie padać
Chto i čamu ŭ Rasiei padtrymlivaje vajnu suprać Ukrainy? Ci zaviaršylisia antyvajennyja pratesty i jak na masavuju śviadomaść upłyvaje prapahanda? Chto hatovy vychodzić na antyvajennyja pratesty i jak narod stavicca da sankcyj? Na hetyja pytańni DW adkazała Alena Konieva — adna ź viadučych rasijskich sacyjołahaŭ.
Žančyna hladzić pa TV vystup Uładzimira Pucina
U kancy 1980-ch Alena Konieva pracavała ŭ VCIOM, a zatym zasnavała svoj centr markietynhavych daśledavańniaŭ u Rasii. Paśla pačatku vajny va Ukrainie Konieva stvaryła niezaležnuju sacyjałahičnuju supolnaść Extremescan, jakaja praviała ŭ Rasii niekalki sacapytańniaŭ pra vajnu.
— Siońnia 100 dzion vajny. Jak za hety čas źmianiłasia staŭleńnie da jaje va Ukrainie, u Rasii? Ludzi bolš padtrymlivajuć jaje ci mienš, bolš havorać pra heta ci mienš — jość niejkaja tendencyja?
— My pačali vymiareńni litaralna adrazu paśla pačatku vajny. Heta było 28 lutaha. Ja adrazu skažu pra toje, što našy vymiareńni, biezumoŭna, źjaŭlajucca vielmi važnymi i faktyčna na siońniašni dzień amal biezalternatyŭnymi, tamu što asnoŭnyja vymiaralniki — heta dziaržaŭnyja postery. Heta dźvie arhanizacyi — VCIOM i FOM.
Alena Konieva
Jany publikavali svaje źviestki da kanca sakavika, i paśla hetaha publikavać ich pierastali. Dla mianie heta źjaŭlajecca takoj uskosnaj prykmietaj taho, što vy, biezumoŭna, majecie racyju ŭ svajoj zdahadcy, što niejkuju najbolš vysokuju kropku padtrymki «vajennaj apieracyi» my prajšli.
I ŭ najbližejšy čas, jak my i prahnazavali, pačynajučy prykładna z červienia-lipienia, hetaja padtrymka budzie skaračacca. Jana nie budzie skaračacca fundamientalna, ale, biezumoŭna, niejkaja častka ludziej, jakija padtrymlivali jaje, źmianiła staŭleńnie. My hatovyja ŭbačyć skaračeńnie hetaj padtrymki.
«Padtrymka «vajennaj apieracyi» u mai była 64%»
Pa apošnich vymiareńniach, jakija my rabili ŭ siaredzinie maja, padtrymka vajennaj apieracyi była 64%. Kali ŭsio heta pačałosia, praź niekalki dzion paśla pačatku vajny, jana składała 58%. U pačatku sakavika, paśla ŭviadzieńnia zakona ab fejkach, jana trymajecca na ŭzroŭni 60-65% i praktyčna nie mianiajecca. Vielmi važna razumieć, što hetyja pracenty źjaŭlajucca nieraŭnamiernaj masaj, heta nie manalit.
My ličym, što prykładna 25-27% składaje jadro padtrymki. To-bok heta ludzi, jakija razumiejuć, što adbyvajecca va Ukrainie, i, tym nie mienš, śviadoma hetuju apieracyju padtrymlivajuć.
Usie astatnija — heta pieryfieryja, druhasnaja padtrymka. Ułasna kažučy, mienavita ŭ hetaj častcy ŭ najbližejšy čas my čakajem źnižeńnia pakazčykaŭ.
Ličby, jakija pakazvali VCIOM i FOM, i navat «Levada-centr», nam zdajecca, byli vielmi zavyšanymi.
— A kali kazać pra tych, chto, naadvarot, nie padtrymlivaje vajnu, jakaja tendencyja? Spačatku my bačyli davoli šmat ludziej, byli niejkija jarkija kadry zatrymańniaŭ i pratestaŭ. A ciapier takoje adčuvańnie, što hetyja pratesty syšli na ništo. Jak vy vymiarajecie hety pracent niazhodnych u hramadstvie?
— Niazhodnyja ŭ nas vymiarajucca hetak ža, jak i zhodnyja. Heta značyć, my zadajem pytańnie i atrymlivajem adkaz. Pa našych ličbach možna ŭskosna mierkavać pra toje, što hety pratest nikudy nie dzieŭsia.
Vierahodna, jon vyhladaje ciapier nie hetak jarka. Pa Rasii idzie vielmi šmat roznych akcyj, vielmi šmat fłešmobaŭ — kali kazać pra kankretnyja adzinkavyja akcyi. Prosta heta nie tak prykmietna, jak, naprykład, kali adbyvajucca masavyja zatrymańni ŭ centry Maskvy.
Represiŭnyja zakony, spačatku administracyjnyja, a potym užo i kryminalnyja spravy, biezumoŭna, niejkuju častku ludziej prymušajuć zastavacca doma. Ale heta ničoha nie značyć. Ciapier, moža być, pratestoŭcy ci patencyjna pratestoŭcy raźličvajuć svaje siły, jany raźličvajuć nastupstvy.
«Ja nie zhodnaja z tym, što pratest zatuch»
My ŭ svaim daśledavańni zadajem pytańnie: «Vy padtrymlivajecie, nie padtrymlivajecie? Kali vy nie chočacie, vy možacie nie adkazvać na hetaje pytańnie». I vielmi prykmietny pierachod ludziej u hetuju pazicyju. Adzin respandent zusim dakładna skazaŭ: «Viedajecie, dziakuj, što ŭ mianie źjaviłasia mahčymaść nie śviedčyć suprać siabie».
My litaralna rabili ekśpierymient, i pavodle našych acenak, u hetuju pazicyju sychodzić ad 12 da 13% respandentaŭ. U samym pieršym vymiareńni ŭ nas było 23% ludziej, jakija nie padtrymlivali. Zaraz my atrymlivajem 10%, i jašče 13% tych, chto kaža, što ja nie chaču adkazvać na hetaje pytańnie.
My paraŭnoŭvajem hetych ludziej pa ich profili sacyjalna-demahrafičnym, pa adkazach na ŭsie inšyja pytańni. Vielmi vialikaja ich častka — heta ludzi, jakija nie zhodnyja z hetaj vajnoj. Voś tamu ja nie zhodnaja z tym, što adbyvajecca zhasańnie. Zusim nie.
— A voś vy zhadali pra demahrafičny partret. Ad jakich faktaraŭ zaležyć padtrymka?
— Samy hałoŭny faktar — heta, biezumoŭna, uzrostavy, ja b navat skazała, pakalenčy. Tamu što ŭ katehoryi ludziej ad 18 da 34 hadoŭ padtrymka składaje 46%, a niepadtrymka ŭžo bolš za 20%. Tam ža vysokaja kolkaść tych, jakija admovilisia ad adkazu i adkazali «ciažka skazać».
Voś, naprykład, jość vielmi cikavaja katehoryja: maładyja žančyny 18-34 hadoŭ, u ich uzrovień padtrymki tyja ž 46%, uzrovień niepadtrymki nievialiki, 8%, ale ŭ ich 41% respandentaŭ, chto admaŭlajecca abo kamu ciažka adkazać na hetaje pytańnie.
Heta značyć, što ŭ hetaj hrupie vielmi vysokaja dola tych, chto suprać, chto hatovy, napeŭna, u niejkich abstavinach pratestavać, ale nie ŭ hetych umovach, nie pad takimi surjoznymi represijami.
Druhi paramietr, jaki dla nas, dla daśledčykaŭ, byŭ niečakanym, heta ŭzrovień dachodu. My mierkavali, što čym vyšej uzrovień dachodu, tym pavinna być bolš refleksii, bolšaje karystańnie Internetam, raznastajnymi srodkami masavaj infarmacyi. Ale akazałasia zusim naadvarot.
Heta značyć, kali my voźmiem dźvie hrupy, mienš zabiaśpiečanych i dobra zabiaśpiečanych, apošnija značna vyšej padtrymlivajuć apieracyju. A voś jak raz ludzi ź nizkimi dachodami — značna nižej.
Heta całkam zrazumieła. Ludzi prosta razumiejuć, što hetaja kampanija patrabuje vielizarnych vydatkaŭ. I, naturalna, što ŭsio heta budzie iści za košt sacyjalna nieabaronienych ludziej.
I jość jašče druhi paramietr — asnoŭny kantynhient sałdat, jakija tam vajujuć, heta sałdaty z hetych niebahatych siemjaŭ. I bahatyja znachodziać sposab, jakim čynam zrabić tak, kab ich syny nie trapili ŭ armiju i, adpaviedna, na vajnu.
Jašče adna pryčyna padtrymki z boku zabiaśpiečanych ludziej — u tym, što mnohija ź ich znachodziacca na dziaržaŭnym biudžecie. Heta značyć, nie tolki siłavyja struktury, heta lubyja biudžetniki, jakija, viadoma ž, pavinny trymać adnu liniju z partyjaj, tamu jany padtrymlivajuć. Inšych tłumačeńniaŭ ja nie baču.
«Vajna zroblena dziakujučy prapahandzie»
Jašče adzin faktar — heta spažyvańnie srodkaŭ masavaj infarmacyi. Kali my vybarku dzielim na tych, chto hladzić televizar, a takich 70%, i tych, chto nie hladzić, navat nie źviartajučy ŭvahi na toje, jakija internet-kanały jany spažyvajuć, roźnica prosta fundamientalnaja.
Viadoma ž, hetaja vajna zroblena dziakujučy prapahandzie, i pakul jana takoj i zastajecca.
Tamu čakać niejkich rezkich źmienaŭ možna ŭ tearetyčnaj situacyi, kali źmienicca miedyjaspažyvańnie, bo treba razumieć, što try ź lišnim tysiačy zakrytych krynic niezaležnaj infarmacyi, viadoma ž, taksama robiać svaju spravu. Tyja, chto chočuć, viadoma ž, karystajucca VPN. Ale takich nie bolš za 10%.
— A što moža źmianić raskład siłaŭ, uzrovień padtrymki, jak vy dumajecie?
— My zadavali ŭ adnym z daśledavańniaŭ pytańnie, što mahło b paŭpłyvać na vaša mierkavańnie? Jość niejkaja istotnaja dola tych, chto kažuć, što niama nijakich faktaraŭ, jakija mahli b źmianić ich mierkavańnie. Ale samy asnoŭny resurs heta, viadoma ž, infarmacyja. Pryčym, nie prosta abjektyŭnaja, a padadzienaja praz takija kanały, jakija vyklikajuć davier.
Dziaržaŭnaja prapahanda pracuje prosta vielmi mocna i vielmi prafiesijna. I lubyja kadry, lubaja abjektyŭnaja infarmacyja, jakaja ciapier traplaje ŭ pole zroku, supravadžajecca kamientarami, što heta fejk, što heta praca suprać Rasii, hibrydnaja vajna. I, viadoma ž, ludzi lohka iduć pa hetym šlachu ŭsprymańnia.
Ja nie vieru ŭ źmieny z punktu hledžańnia voś hetych 30%, jakija składajuć jadro padtrymki. Što tyčycca astatnich, to niesumnienna usio zaležyć ad taho, što budzie adbyvacca ŭnutry krainy.
Voś ciapier hety słavuty rubiež — 100 dzion, paśla jakoha ŭ lubym vypadku abjektyŭnyja źmieny žyćcia buduć nastolki vidavočnymi, što ludzi śviadoma abo mižvoli buduć zadumvacca: kali ŭličyć, što ŭžo kolkaść zahinułych takaja, što jany ŭžo jość usiudy.
Ja raspaviadaju adnu historyju, napeŭna, užo piaty raz. Ale heta vielmi važna. Žančyna 50 hadoŭ z Chabaraŭska raspaviadaje pra toje, jak jana padtrymlivaje apieracyju. Padtrymlivaje Pucina. Heta značyć, prosta, jak by skazać, idealny respandent dla dziaržaŭnaj prapahandy. Žančyna zakančvaje intervju, i intervjujer dziakuje, paŭza, a žančyna ŭzdychaje i kaža: «A ŭ majoj susiedki syna zabili. I ŭvohule ŭ nas usio balnicy u Chabaraŭsku zabityja paranienymi».
«Rasijanam patrebna pieramoha, ale jany nie razumiejuć, jakaja»
Rasijski narod u vielmi vialikaj svajoj častcy vyžyvaje, jon da vajny i niezaležna ad vajny žyvie vielmi ciažkim žyćciom, i hetaje žyćcio adbiraje ŭ ich usio. U čałavieka jość resurs śviadomaści, resurs pieražyvańnia, uvahi i hetak dalej. I hety resurs jon uvieś nakiravany na vyžyvańnie.
Ludzi čakajuć pieramohu, heta vielmi značnaje słova ŭ Rasii.
Chaj navat jany nie razumiejuć, u čym jana pavinna prajaŭlacca — ci budzie Ukraina častkaj Rasiei, ci tolki paŭdniovaja jaje častka, ci tolki kalidor u Krym. Prosta heta navat usio roŭna. Ale sama pieramoha niasie takuju palohku, vychad krainy na inšy ŭzrovień, jaki, napeŭna, spadziajucca jany, dojdzie i da nas, da zvyčajnych ludziej u vyhladzie niejkaha palahčeńnia žyćcia, pavieličeńnia dachodaŭ i hetak dalej.
Heta nievierahodny paradoks, ale my jaho prosta bačym u daśledavańniach vielmi jarka.
— A voś hety paradoks, kali ludzi, z adnaho boku, padtrymlivajuć naratyŭ, jaki vyklikaje telebačańnie, a z druhoha, u zvyčajnym žyćci bačać paharšeńnie. Ci možna čakać momantu, kali ludzi pierabiahuć, skažam tak, ad padtrymki da pratestu?
— Pratesty, biezumoŭna, buduć. Jany prosta buduć pa svajoj sutnaści ekanamičnyja, prafsajuznyja i hetak dalej. Što tyčycca racyjanalnaj źviazki dalejšaha paharšeńnia žyćcia z vajnoj, to ja dumaju, što heta budzie tyčycca tolki vielmi nievialikaj častki ludziej, bo dziaržaŭnaja prapahandysckaja mašyna, biezumoŭna, hatovaja da hetaha.
I tamu ŭžo ciapier, kali my zadajem pytańnie ab tym, jakija pryčyny sankcyj, vielmi vialikaja dola ludziej miarkuje, što sankcyi — heta sproba zadušyć Rasiju, sproba pieraškodzić hetym «spraviadlivym vajennym dziejańniam».
«Dla rasijan heta nie vajna, heta «vajennaja apieracyja» i kancepcyja dabra»
Jašče vielmi cikavy fienomien — heta vajna ci vajennaja apieracyja. Vajennaja apieracyja ŭsprymajecca jak kancepcyja dabra. My paprasili rasijskich respandentaŭ adpravić virtualnyja telehramy ŭkraincam, nie ŭładam, nie vajskoŭcam, a mienavita prostym ludziam. I vy viedajecie, samy asnoŭny kantent hetych telehramaŭ byŭ spačuvajučym, ale spačuvajučym vielmi śpiecyfična: «Trymajciesia, my chutka pryjdziem, my vas vyzvalim».
Heta značyć, voś hetaja ideja — «My tudy idziom jak vyzvalenčaja misija» — na samaj spravie jašče prysutničaje. Za hady prapahandy, biezumoŭna, sfarmavany vobraz voraha ŭ asobie Zachadu, NATA, ZŠA. Sfarmavanaje niehatyŭnaje staŭleńnie da Ukrainie i sfarmavanaja talerantnaść da vajny.
Razumiejecie, nie vypadkova byŭ uviedzieny siemantyčna termin «vajennaja apieracyja». Vajennaja apieracyja — heta niešta chutkaje, pieramožnaje. Tut, darečy kažučy, moža ŭźniknuć niekatory sumnieŭ, tamu što jana nie atrymałasia chutkaj. I tut ludzi mohuć užo na hetuju temu zadumacca.
My da hetaha praktykavalisia ŭsiudy: byli čačenskija vojny, była Hruzija, była Siryja, heta ŭsio padavałasia jak by na karyść. To-bok u hałovach ludziej heta ŭžo dobra ukłałasia. Tamu, ja dumaju, varta čakać, što budzie resurs dla ekanamičnych pratestaŭ, ale heta nie budzie resurs dla masavych pratestaŭ suprać vajny.
