Znajści
Ałharytmičny łacinski varyjant
27.06.2022 / 09:10RusŁacBieł

«My ŭsie vypuskniki fakulteta prykładnoj matematyki BDU». Što za ludzi naładzili vypusk aŭdyjaknih na rodnaj movie 

Mikita Biełahłazaŭ užo amal dziesiać hadoŭ jak źjechaŭ ź Biełarusi dy pracuje ŭ Google. Adnak vypusknik fakulteta prykładnoj matematyki BDU nie zabyŭsia na radzimu, a dbaje pra zachavańnie jaje kulturnaj spadčyny praz prajekt audiobooks.by. «Naša Niva» daviedałasia, navošta paśpiachovamu ajcišniku vydatkoŭvać čas i hrošy na vyrabnictva aŭdyjaknih ajčynnych aŭtaraŭ.

Fota: fejsbuk

«Naša Niva»: Raspaviadzi pra sutnaść prajekta — i pra toje, jak źjaviłasia ideja jaho rabić?

Mikita Biełahłazaŭ: Ja sam pa sabie amatar aŭdyjaknih. Kali pierajechaŭ u Amieryku dy pačaŭ ich słuchać na anhlijskaj movie, to ŭvohule pierastaŭ čytać. Da taho abaviazkova knihu-dźvie ŭ hod adužvaŭ minimum. Paśla ž pierachodu na hukavy farmat, za toj ža termin čytaju dzieści da 20-30. Aŭdyjaknihi bolš zručnyja, bo na papiarovyja asobniki treba vydatkoŭvać čas, ciahać usiudy z saboj, što nie vielmi zručna. A ramany hołasam možna zakidvać na luby ličbavy nośbit dy ŭklučać, dzie zaŭhodna.

Hady ž try tamu pryjšła asablivaja cikavaść da biełaruskich knih. Kali naviedvaŭ Minsk, nabyŭ niekalki płytak praz prastora.by — «Kałasy pad siarpom tvaim», «Ludzi na bałocie» dy jašče niekalki viadomych ramanaŭ. Paśla ž padziej 2020-ha ŭvohule paciahnuła adkryvać śviet ajčynnaj litaratury nie tolki i nie stolki kłasičnych, kolki sučasnych aŭtaraŭ. Pamiataju, jak znajomaja dasłała fotku z pratestaŭ: hladzi, čytaju «Movu» Marcinoviča. Dumaju, cikava: u dziaŭčyny hodny litaraturny hust dy i rozahałas na tekst čuŭsia pazityŭny — moža, i mnie spampavać dy pasłuchać?

Ale vyśvietliłasia, što hetaj knihi ŭ aŭdyjafarmacie nie isnuje! Jak, darečy, i socień inšych cikavych materyjałaŭ za aŭtarstvam sučasnych biełaruskich tvorcaŭ. Tak, čas ad času niešta zapisvaje «Radyjo Svaboda», ale tam, padajecca, uvaha vyklučna pieramožcam premii Ježy Hiedrojca. Ale čahości pastajannaha dy hruntoŭnaha ŭ dadzienaj śfiery nichto nie rabiŭ. Tak i źjaviłasia ideja: moža, pasprabavać zapisać niešta samim?

Vyśvietliłasia, što košt nie taki ŭžo vysoki, jak ja čakaŭ. Pieršapačatkova trymaŭ u hałavie ličbu dzieści ŭ piać tysiač dalaraŭ za knihu, ale nasamreč siarednija vydatki trymalisia ŭ miežach tysiačy.

Dla pradstaŭnika IT-siektara, što pracuje ŭ Amierycy, suma prymalnaja. Da taho ž znajšoŭ jašče paru entuzijastaŭ, jakija taksama zacikavilisia idejaj dy pahadzilisia vystupić sponsarami. Tak i źjaviŭsia na śviet prajekt audiobooks.by.

«NN»: Paplečniki taksama biełarusy?

MB: Tak, vypuskniki fakulteta prykładnoj matematyki BDU. My ŭsie tam navučalisia, tolki jany ŭdvuch na hod starejšyja. Uvohule ž kamanda čałaviek siem-vosiem. Jość, naprykład, dyzajnier, jaki stvaryŭ naša łoha, a zaraz dapamahaje malavać vokładki dla knih. Jość ludzi, jakija ładziać hukazapis. Nu i, adpaviedna, tyja, chto hołasam daje tvoram žyćcio.

Pačali z «Siami kamianioŭ» Alaksieja Šejna. Aŭtar pajšoŭ nasustrač— dazvoliŭ zapisvać i biaspłatna vykładać tvor u sieciva, što značna palehčyła dalejšuju pracu. Pa-pieršaje, samich natchniła. A pa-druhoje, inšym piśmieńnikam užo mahli niešta pakazać dy patłumačyć, što i dla čaho robim. Źviartalisia da roznych aŭtaraŭ — jak šyroka viadomych, tak i tych, chto, moža, nie tak na słychu. Udakładniali, kamu cikava, kamu naležać pravy (niepasredna čałavieku albo vydaviectvu), z kim uzhadniać jurydyčnyja niuansy i hetak dalej. Pakrysie ŭsio stała sistematyzavacca, i sprava pajšła.

«NN»: Jakim čynam abirajecie knižki, što ŭvachodziać u prajekt? Ci jość niejkaja mastackaja rada?

MB: Kali źjaviłasia ideja, zrazumieli: treba zahadzia rabić śpis knih, pa jakim pojdziem dalej razmaŭlać z aŭtarami. My źviarnulisia pa paradu da adnoj dobraj litaraturnaj ahladalnicy — i atrymali kirunak, pa jakim ruchalisia na pačatku dziejnaści. Kali zrazumieli, što budziem raźvivacca dalej, jašče pahrukalisia da niekalkich daśviedčanych asob, kab užo bolš šyroki śpiektr tvoraŭ achapić. I dadali da pačatkovych krynic užo łonh-list.

Fota: fejsbuk

«NN»: Kaho pryciahvajecie da ahučvańnia tekstaŭ — i kaho b maryli pačuć? Mahčyma hetyja ludzi pračytajuć razmovu dy da vašaha prajekta dałučacca.

MB: Ščyra kažučy, u mianie niama piersanalnych prychilnaściej: pieršapačatkova cikava pačuć mienavita źmiest knihi, a nie hołas niejkaj znakamitaści. Tamu, chutčej, chacieŭ by mieć vybar tekstaŭ, jakija b pajšli na ahučku biez budź-jakich abmiežavańniaŭ. Naprykład, my dasiul nie zapisali nivodnaj knihi Marcinoviča. Cikava było b heta zrabić, ale jon užo ciaham hoda admaŭlajecca. Moža, kali pračytaje hetaje intervju, źmienić pazicyju albo vy jaho da hetaha padšturchniecie (śmiajecca).

Što da siońniašnich našych «vykanaŭcaŭ», to heta prafiesijnyja akciory, da jakich niama anijakich pretenzij. Nam padabajecca toje, jakim čynam jany nadajuć kniham dušu dy hołas. Toje ž kažuć i karystalniki prajekta.

«NN»: Raspaviadzi kryšku pra siabie. Jakim čynam čałaviek ź Biełarusi damohsia pracy ŭ «Huhł»?

MB: Šlach, z bolšaha, standartny. Pačaŭ prahramavać jašče ŭ škole na fakultatyvie. Paśla braŭ udzieł u alimpijadach, prajšoŭ praź Licej BDU dy FPM. Naprykancy vučoby va ŭniviersitecie atrymałasia patrapić na surazmoŭje ŭ «Huhł», jakoje pryviało da zaprašeńnia na vakansiju. Pieršy hod pracavaŭ u Łondanie, bo nie atrymaŭ amierykanskuju vizu, a nadalej užo asieŭ u Kalifornii. Cikava, što na etapach surazmoŭja sustrakalisia pa sutnaści zadačy, blizkija pa padychodzie dy mietadach da tych, što my vyrašali na alimpijadach. Tamu ŭvieś biełaruski vopyt navat školnych hadoŭ pryjšoŭsia da miesca.

«NN»: Kali kazać pra biełaruskuju kulturu dy biełaruščynu ŭvohule, adkul u ciabie źjaviłasia razumieńnie ich kaštoŭnaści?

MB: Cikavaje pytańnie, bo, viedaješ, žyvu ŭ Štatach užo vosiem hadoŭ.

I da 2020-ha ad miesiaca ŭ miesiac ŭsio macniej było adčuvańnie, što ja i nie amierykaniec jašče, i ŭžo nie biełarus. Ty nie razumieješ, chto jość nasamreč. Pazicyja kštałtu «hramadzianin śvietu» — maŭlaŭ, mnie nie patrebnyja ni vašyja miežy, ni pašparty — kaniešnie, u hetym vypadku zručnaja. Ale ŭ mianie tak žyć nie atrymlivałasia: adčuvaŭ, što ni z taho, ni z hetaha boku čahości nie chapaje.

Tym nie mienš nabyvaŭ ajčynnyja aŭdyjaknihi, nasiŭ biełaruskija cišotki, štohod u vieraśni pryjazžaŭ u Minsk. U 2020 hodzie zrabiŭ toje ž — i ščaślivy, što zdoleŭ paŭdzielničać dy zrabić niejki ŭniosak u hramadskija pracesy na radzimie. Bo hetyja padziei stali sapraŭdnym tryhieram da razumieńnia taho, što jość «svajo».

Dapamahli i šmatlikija źniešnija faktary. Naprykład, kanał «Žyćcio-malina». Jak zaraz pamiataju tamtejšaje intervju ź Viktaram Marcinovičam i jaho słovy: «Na Biełarusi niama nivodnaha prafiesijnaha piśmieńnika». U tym sensie, što tvorcy abaviazkova dzieści pracujuć, kab zarablać hrošy, a tvorčaść zastajecca by chobi. Mianie heta nie tolki ździviła, ale i padšturchnuła da dziejańniaŭ. Moža, kali heta dla ludziej vyklučna chobi, hladziš, i da aŭdyjaknih jany pastaviacca spryjalna, bieź biurakratyi dy ŭmoŭnaściej.

«NN»: Jak tvaje blizkija staviacca da prajekta audiobooks.by?

MB: Pačnu z taho, što aŭdyjaknihi ŭ Biełarusi, jak padajecca, uvohule nie asabliva słuchajuć — u adroźnieńnie ad Zachadu. Ale vieru, što ich papularnaść uzraście. Treba tolki stvarać kantent, kab ludzi zrazumieli asałodu, jakija niasuć hukavyja teksty. I kali kolkaść karystalnikaŭ pavialičycca, my musim być hatovyja prapanavać im šyroki vybar tvoraŭ. Siońnia chapaje kłasičnych tvoraŭ, jakija kanviertavali ŭ hałasy, a voś płast sučasnych pravisaje. Kali heta vypravim, nie sumniavajusia, što ŭ chutkim časie i na Biełarusi aŭdyjaknihi zajmuć svaju nišu.

Tamu i rodnyja sa znajomymi zaraz taksama strymanyja ŭ acenkach. Nichto nie kaža, što heta biazhłuździca niejkaja. Ale i nie skazać, što jany aktyŭna słuchajuć tvory. Maci, naprykład, kaža: tak-tak, dałučusia da vašaj inicyjatyvy. A paśla takaja: nu-u-u, heta nabyvać treba, nie tak užo i chočacca… Pry hetym ceny prajekta pryziemlenyja: dostup da knihi kaštuje dva dalary. Dla paraŭnańnia, u Štatach taki ž pradukt paciahnie dalaraŭ na 10-15. Ale, bačyš, u nas ludzi jašče nie hatovyja vydatkavać hrošy na aŭdyjaknihi. Tamu bačym pierad saboj zadaču i hety chib vypravić.

Pierakładać ajčynnyja ramany na anhlijskuju? Nie, pra takoje nie dumajem. Zaraz sfakusavany na tym, kab pryvučyć biełarusaŭ pačać słuchać samich siabie. Nam da siabie brakuje cikavaści, tamu zaraz nie toj čas, kab dumać pra inšych.

«NN»: Jakija biełaruskija knihi ŭrazili ciabie apošnim časam? I jakija try ty b raiŭ ludziam abaviazkova?

MB: U 2020 hodzie pračytaŭ «Radziva Prudok» — i jana mianie natchniła, chaj sabie ludzi nazavuć vybar «papsovym». Častkova praź jaje pačaŭ pierachodzić na ŭžyvańnie biełaruskaj movy ŭ žyćci bolš aktyŭna. Taksama nazavu «Kemeł Treveł» Volhi Hapiejevaj. Heta tvor, jaki varta pasłuchać pieršym, kali vy nikoli raniej z aŭdyjaknihami nie sutykalisia. Čymści nahadvaje «Prudok» pa styli, lohka i chutka słuchajecca — za 2,5 hadziny. Viasiołaja, śmiešnaja, ale ŭ toj ža čas refleksiŭnaja. I, narešcie, paraju «Apošniuju knihu pana A.» Alhierda Bachareviča — hetki zbor kazak dla darosłych. Dvaccać ci tryccać tekstaŭ u sučasnym azdableńni, ale ź niebanalnym naratyvam.

«NN»: Jak ličyš, ci možna niešta źmianić u Biełarusi praz kulturnuju adukacyju ludziej?

MB: Viedaješ, rablu hety prajekt, bo vieru. Vieru, što ŭsio heta nie darma — i chutka my zafiksujem uzdym cikavaści da ajčynnaj kultury dy movy. Vieru, što stanuć papularnymi biełaruskija knihi i aŭdyjaknihi. I ŭvohule vieru, što ŭ nas usio budzie dobra. Nie praź viečnaść ci dziesiacihodździ, a ŭžo ŭ najbližejšy čas.

Čytajcie taksama:

Biełaruski režysior dva hady pieraŭvasablajecca ŭ piersanažaŭ z karcin — vy nie pavierycie, što heta zroblena biez fotašopa

Biełaruski prahramist z Google achviaruje Ukrainie miesiačny zarobak — $20 tysiač: «Ja raniej nie vieryŭ, što Rasija nienavidzić usio nierasijskaje»

Nashaniva.com

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj
ananimna i kanfidencyjna?

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
Kab pakinuć kamientar, kali łaska, aktyvujcie JavaScript u naładach svajho braŭziera
Kab skarystacca kalendarom, kali łaska, aktyvujcie JavaScript u naładach svajho braŭziera