«Sprava AHSB»: jak KDB arhanizoŭvaŭ «terakty»

Chto siadzieŭ u izalatary časovaha ŭtrymańnia na Akreścina letam 2021 hoda, uspaminajuć, što tam nie było kamiery, dzie b nie siadzieŭ čałaviek, zatrymany pa spravie sproby padryvu rasijskaha vajskovaha abjekta pad Vilejkaj. U kožnaj kamiery — pa adnym. Elektrykaŭ, fizikaŭ, budaŭnikoŭ — ich trymali paasobku.

«Atrady hramadzianskaj abarony Biełarusi» źjavilisia na piku pratestaŭ, u vieraśni 2020 hoda jak kanał i pryviazany da jaho čat.

Stvaralnikam i adnym z samych aktyŭnych kiraŭnikoŭ byŭ čałaviek ź niknejmam «Dzis» — pad hetaj mianuškaj chavaŭsia vychadziec z Rasii i hramadzianin Hiermanii Dzianis Chromaŭ.

Dzis sprabavaŭ pryciahnuć na svoj bok jak maha bolš ludziej. Ź im zaśviacilisia Volha Karač, Pavieł Kułažanka (EXOMON), Ihar Makar dy inšyja piersony — niekatoryja ź ich mutnyja i niepieraborlivyja ŭ suviaziach, niekatoryja viadomyja svaimi radykalnymi nastrojami — ź liku niesistemnaj apazicyi. Chromaŭ chvaliŭsia kantaktami z roznymi vysokapastaŭlenymi asobami, u tym liku va Ukrainie — praŭda, usio heta na słovach.

Fihuranty spravy. Źleva naprava: Vadzim Hulevič, Natalla Maćviejeva, Alaksiej Hłotaŭ, Kirył Ašurak, Źmicier Sasnoŭski.

Śpiecsłužby aktyŭna ŭzialisia za takija hrupy adrazu paśla razhromu vuličnaha pratesnaha ruchu ŭ pačatku 2021 hoda. 

U filmie łukašenkaŭskaha telekanała ANT, pryśviečanym razhromu AHSB, jaki vyjšaŭ hod tamu, śćviardžałasia, što supracoŭniki KDB ukaranialisia ŭ hrupu ad samaha pačatku jaje isnavańnia. Dla hetaha jany nibyta prykinulisia schavanaj padpolnaj jačejkaj — Dzis prapanavaŭ im źniać videa z «bajavoha vyškału». Jany zhadzilisia.

Pieršaje takoje videa było apublikavanaje na kanale AHSB 22 krasavika 2021 hoda, druhoje — 17 maja, dzie jany navat stralajuć z bajavoj zbroi. Usie ludzi, pakazanyja na videa, źjaŭlajucca štatnymi supracoŭnikami KDB, akramia apošniaj sceny — tam siarod masoŭki źniaŭsia navat Ihar Tur.

Takim čynam siłaviki zdoleli ŭciercisia ŭ davier da maderataraŭ, častka jakich na toj momant žyła ŭ Biełarusi, a častka — za jaje miežami. Niekalki štatnych supracoŭnikaŭ KDB stali maderatarami čataŭ i ŭvajšli va ŭnutrany čat administrataraŭ supołki.

Ihar Tur niedzie pasiarod dymu. Skrynšot ź filma ANT 

Dzis nibyta sumniavaŭsia ŭ tym, ci nie «viaduć» ich čekisty. Zhodna ź filmam ANT, u čacie administrataraŭ jon havaryŭ niezadoŭha da razhromu hrupy, što «abo hetyja dźvie apieracyi (padryŭ vyški suviazi i napad na Azaronka. — NN) buduć paśpiachovymi i heta budzie vybuch, abo heta ŭsio poŭny pravał i padstava hebni».

Skrynšot: skrynšot ź filma ANT 

4 maja 2021-ha zatrymali 22-hadovaha Jahora Dudnikava, jaki ŭ čacie mieŭ niknejmy «ŝas by šavy» (šava — heta šaurma na moładzievym słenhu) i «złoj bet». Dudnikaŭ zajmaŭsia ahučkaj rolikaŭ AHSB. Junak nie asabliva kłapaciŭsia pra ŭłasnuju biaśpieku — jahony rasijski numar «biŭsia» pa akaŭncie ŭ telehramie. Chłopcu prysudzili 11 hadoŭ pazbaŭleńnia voli.

Jahor Dudnikaŭ. Fota: sacsietki

Pieršym epizodam, u jakim vinavaciać ciapierašnich padsudnych, była sproba padpału lesanarychtoŭčaj techniki.

Viadoma, što Natalla Maćviejeva, jakaja mieła niknejm «Aktavija», sama prapanavała heta ŭ adkrytym čacie AHSB. Dzis, zhodna z materyjałami dopytaŭ Maćviejevaj, ideju nie nadta padtrymaŭ, ale nieachvotna zhadziŭsia.

U toj momant adnym z maderataraŭ čata ŭžo byŭ štatny supracoŭnik KDB z proźviščam, napeŭna ž niesapraŭdnym, Hardziejeŭ. Jon pierakanaŭ Natallu, što heta dobraja zaduma.

Dvoje supracoŭnikaŭ KDB i «Aktavija»

U «napadzie» ŭdzielničali dvoje supracoŭnikaŭ KDB — kiroŭca i toj, chto musiŭ źniać na videa sam padpał. Na padychodzie da miesca, dzie mierkavałasia ŭčynić akcyju, Natallu zatrymali, a supracoŭniki KDB zapisali fejkavaje videa padpału techniki, u roli jakoj vystupiła śpisanaja z kałhasa mašyna.

Miarkujučy pa filmie ANT, zapis jašče bolš zaachvociŭ udzielnikaŭ čata da radykalnych dziejańniaŭ, bo, pa lehiendzie, za padpał nikoha nie zatrymali. Čekisty praciahvali vieści staronki ŭ telehramie ad imia zatrymanaj «Aktavii».

Paśla hetaha Dzis vynasiŭ ideju padarvać vyšku suviazi VMF Rasii, jakaja mieścicca kala Vilejki. 12 červienia Dzis prapanavaŭ heta adnamu z maderataraŭ AHSB, jaki byŭ ukaranionym supracoŭnikam KDB.

Paviedamleńnie Dzisa da supracoŭnika KDB.

Dla hetaha Dzis zamoviŭ ciepłavizar, pistalety Makarava, vybuchoŭku, dymavuju šašku i vybuchovyja miechanizmy. Zabraŭ ich sa schronaŭ kala ŭkrainskaj miažy Alaksiej Hłotaŭ. Jon płanavaŭ zrabić schron dla Vadzima Huleviča i Kiryła Ašurka, jakija musili ździejśnić padpał, a ciepłavizar im byŭ patrebny dla raźviedki na miascovaści.

Zhodna ź filmam ANT, Hłotaŭ nie zdoleŭ namalavać karektnuju kartu, i Ašurak z Hulevičam ničoha nie znajšli. Tady jon pryjechaŭ na miesca sam, hrebujučy ŭsimi praviłami kanśpiracyi, i pakazaŭ im, dzie lažyć ciepłavizar. Paśla hetaha Hulevič i Ašurak raźviedali miascovaść.

Kirył Ašurak paźniej adumajecca i ad udziełu ŭ padryvie admovicca. U vyniku pajeduć Hulevič i Hłotaŭ, jakoha ANT padaje jak «śpiecyjalista pa vybuchoŭcy». Ale Hłotaŭ im nie byŭ — na padryŭ hrupa pajechała sa smartfonami, bo nasamreč mužčyna nie viedaŭ, jak abychodzicca z vybuchoŭkaj i Dzis musiŭ dasłać niejkija instrukcyi praź internet.

Paśla hetaha jany zakłali vybuchoŭku i syšli — na nastupny dzień Hulevič musiŭ pierasiačy miažu z Ukrainaj na ciahniku, a Hłotaŭ — zalehčy na dno na Homielščynie.

Miarkujučy pa filmie ANT, parady pa vyjeździe i evakuacyi ź Biełarusi Dzisu davała Volha Karač.

Zakładzienaja vybuchoŭka na śledčym ekśpierymiencie. Fota: ANT

Siłaviki ŭ filmie śćviardžali, što vybuch «pravaliŭsia» i vybuchoŭka była abiasškodžanaja supracoŭnikami KDB. Heta nie stykujecca ź ich ža viersijaj, padadzienaj u sudzie — nie spracavała tolki adna ź niekalkich vybuchovych pryładaŭ, a ahulnaja škoda, jakuju naličyli abvinavačanym, skłała bolš za 26 tysiač rubloŭ.

Hałoŭny fakt zaklučajecca ŭ tym, što vyška źniščanaja nie była — heta značyć, što vybuchoŭka apryjory była niazdolnaja heta zrabić.

Imavierna, KDB davioŭ vybuchi da kanca tolki dla stvareńnia lehiendaŭ.

Na nastupny dzień usich troch zatrymali. U Hłotava kanfiskavali pistalet, jaki jon musiŭ pieradać Dźmitryju Sasnoŭskamu, apošniamu fihurantu spravy, dla «zamachu na Azaronka».

Hetuju ideju taksama prydumaŭ Dzis. Jon aktyŭna abmiarkoŭvaŭ i płanavaŭ jaje ŭ tym liku z adnym z supracoŭnikaŭ KDB, jaki ŭkaraniŭsia ŭ AHSB.

Abmierkavańnie Dzisa z supracoŭnikam KDB

Za spravu aktyŭna ŭziaŭsia jašče adzin ukaraniony supracoŭnik KDB. Jahonaj zadačaj było «raźviedać» miesca žycharstva Azaronka i padrychtavać napad.

Dla hetaha Dzis znajšoŭ hrošy na «levaje» aŭto i niekalki elektrašokieraŭ. Vyhladaje tak, što mienavita ŭkaraniony supracoŭnik «nabyŭ» mašynu za tysiaču dalaraŭ ad Dzisa, na rasijskich tranzitnych numarach.

Dla «padstrachoŭki» taksama byŭ pistalet, jaki musiŭ dastavić Hłotaŭ, bo pra zatrymańnie čalcoŭ hrupy było nieviadoma da raskryćcia infarmacyi Łukašenkam. Pistalet zabraŭ mienavita toj čałaviek, jaki byŭ supracoŭnikam KDB.

U prapahandysckich materyjałach śćviardžałasia, što metaj Sasnoŭskaha było «zabić Azaronka ci adrezać jamu jazyk». U sudzie heta nie paćvierdziłasia — vyjaviłasia, jany musili pradstavicca supracoŭnikami HUBAZiK, zabrać prapahandysta z saboj u mašynu i zapisać ź im «pakajannaje videa» ŭ hubazikaŭskim styli. Sasnoŭski nie dumaŭ vykarystoŭvać zbroju, jana patrebnaja była vyklučna dla «salidnaści» — jon kazaŭ heta i ŭ filmie ANT, i na sudzie.

Ruchavikom napadu byli supracoŭniki KDB. Jany zabrali Sasnoŭskaha na svajoj mašynie, vydali jamu elektrašokier, supracoŭnik KDB pryvioz pistalet i raskazaŭ, dzie mienavita staić «levaja» mašyna ad Dzisa. Uvohule čekistaŭ tam było ź dziasiatak: z traich udzielnikaŭ napadu dvoje byli ŭkaranionymi supracoŭnikami, nie kažučy ŭžo pra tych, chto pastajanna zdymaŭ usie ich pieramiaščeńni ź niekalkich rakursaŭ (navat z drona) i paśla «kruciŭ» Sasnoŭskaha.

Dvoje supracoŭnikaŭ i Sasnoŭski siadajuć u «levuju» mašynu na Paŭdniovym Zachadzie Minska

Čas viartańnia Azaronka dadomu Sasnoŭskamu «padkazaŭ» ukaraniony supracoŭnik KDB, jaki sačyŭ za im pa prośbie Dzisa. Śpiecsłužbisty taksama ŭzialisia być «apieratarami» i zapisać videa z Azaronkam. 

Padčas napadu vidać, jak niaŭzbrojeny Sasnoŭski pačynaje nierašuča iści śledam za Azaronkam, a pierad im upeŭniena rušyć uzbrojeny supracoŭnik KDB. Siłavik kidajecca na Azaronka, a Sasnoŭskaha adrazu skručvajuć inšyja supracoŭniki.

Chto hetyja ludzi — aryštavanyja ŭdzielniki «Atradaŭ hramadzianskaj samaabarony Biełarusi»

Natalla Maćviejeva («Aktavija»)

Natalla Maćviejeva. Fota: sacsietki

Pra hetuju žančynu viadoma zusim niašmat. Da taho ž pakazańniam, jakija hučać u sudzie, treba vieryć i nie vieryć.

Joj 38 hadoŭ, jana pradprymalnica i maje niepaŭnaletniaje dzicia.

Pra siabie jana na sudzie raskazała, što da zatrymańnia była ŭ ciažkim maralnym stanie — u žniŭni 2020 hoda zatrymali jaje znajomaha. Akramia taho, u jaje pamior baćka.

Asabliva jaje aburali raspravy łukašystaŭ nad narodam:

«Była ŭ depresii. Vyśvietliła, što šmat padziej prapuściła, stała hladzieć videa… Videa, dzie źbityja ludzi. U adnoj staroj vybityja zuby, inšamu złamali ruku…»

Vinu jana pryznała całkam. Na sudzie stała viadoma, što jašče ŭ čatach AHSB jaje deananimizavali i raspaŭsiudzili jaje asabistyja danyja, ale jana nie źmianiła svaje «jaŭki».

Vadzim Hulevič (CityJack)

Vadzim Hulevič. Fota: sacsietki

Vadzimu 34 hady. Jon naradziŭsia ŭ Vilejcy, a paśla pierajechaŭ u Minsk. Paśla zakančeńnia BDU mužčyna staŭ prahramistam i pierad zatrymańniem pracavaŭ addalena. Vadzim zajmaŭsia sportam i prytrymlivaŭsia zdarovaha ładu žyćcia, a taksama zapisvaŭ rep.

Pieśnia prajekta Vadzima Huleviča

Mužčynu zatrymlivali dvojčy: za ŭdzieł u pratestach 9 žniŭnia 2020 hoda i ŭ siaredzinie kastryčnika taho ž hoda za rasklejku nalepak. Heta značyć, jon prajšoŭ samaje piekła ździekaŭ. Apošni termin jon adsiedzieŭ u Žodzinie i vyjšaŭ 1 listapada 2020 hoda. U telehram-čatach mieŭ niknejm CityJack.

Zatrymali jaho ranicaj 28 červienia za sprobu padryvu vuzła suviazi VMF Rasii, jaki mieścicca kala Vilejki. Paśla hetaha mužčyna musiŭ nielehalna pierajści miažu z Ukrainaj, ale nie paśpieŭ, bo hrupu AHSB, udzielnikam jakoj byŭ Hulevič, «vioŭ» KDB. Vinu jon pryznaŭ častkova.

Alaksiej Hłotaŭ (Karlson)

Alaksiej Hłotaŭ. Fota: sacsietki

Alaksieju Hłotavu 43 hady, jon naradziŭsia ŭ Hiermanii ŭ siamji vajskoŭca. Paśla siamja pierajechała ŭ Biełaruś, i jon asieŭ u ahraharadku Kamunar Buda-Kašaloŭskaha rajona Homielskaj vobłaści. U jaho dvoje dziaciej, ale z žonkaj Alaksiej daŭno raźvioŭsia. Mužčyna zachaplajecca rybałkaj.

Znajomyja Hłotava raniej raspaviadali «Našaj Nivie» pra jaho:

«Jon kaliści pracavaŭ budaŭnikom na brojlernaj ptuškafabrycy, paśla pracavaŭ na siabie: vyrablaŭ i źbiraŭ korpusnuju meblu».

U sacyjalnych sietkach mužčyna publikavaŭ i repościŭ paviedamleńni ŭ padtrymku ruchu za pieramieny ŭ 2020 hodzie. U telehram-čacie AHSB mieŭ niknejm Karlson.

Kirył Ašurak (SIG)

Kiryłu 23 hady, jon ź Minska. Skončyŭ kulinarny technikum i pracavaŭ kucharam. Ale niezadoŭha pierad zatrymańniem pierajšoŭ na pracu ŭ kramu techniki, a paśla zvolniŭsia i nie pracavaŭ.

«Jon spakojny i chatni chłopiec. Razam z baćkam budavaŭ dom, a maci zaŭždy dapamahaŭ u chatnich spravach, — raskazvaje jaho siabar. —

Kirył amatar sportu, cikavicca strajkbołam i navat chacieŭ adkryć svoj strajkbolny kłub — stvaryŭ biznes-płan, a pierad zatrymańniem šukaŭ učastak i pamiaškańnie. Taksama jon skončyŭ kursy prahramavańnia i atrymaŭ siertyfikat».

U SIZA chłopiec šmat čytaje — asiliŭ užo bolš za sotniu knih. U asnoŭnym heta mastackaja litaratura. Taksama Kirył pačaŭ vučyć anhlijskuju movu. Nie kidaje i treniroŭki. 

«Kirył maje prablemy sa zdaroŭjem — u jaho amal nie pracuje adna nyrka i jość prablemy z sustavami. Apošnim časam heta abvastryłasia: časta zdarajucca anhiny, u nyrkach ruchajucca kamiani.

Adzinaje, pra što jon maryć — heta chutčej viarnucca dadomu», — dzielicca siabar chłopca.

Kiryła taksama pieršy raz zatrymlivali 9 žniŭnia 2020 hoda i mocna źbili siłaviki. Paśla hetaha jon prachodziŭ šmat abśledavańniaŭ i kurs reabilitacyi.

Źmicier Sasnoŭski (BlackJack, Morpheus)

Fota: sacsietki

Hetamu lidčuku 32 hady. Jon trochi pavučyŭsia ŭ adnym ź minskich univiersitetaŭ, ale pieradumaŭ, kinuŭ vučobu i viarnuŭsia ŭ Lidu. Maje syna, jakomu ciapier siem hadoŭ.

Mužčyna pracavaŭ spačatku elektramantažnikam, a paśla pajšoŭ u taksi. U žniŭni 2020 hoda jaho zatrymlivali, bo padazravali, što jon rasklejvaŭ pratesnyja ŭlotki, ale nieŭzabavie adpuścili biez pakarańnia.

Jaho abvinavačvajuć u «zamachu» na Ryhora Azaronka, jaki byŭ insceniravany 1 lipienia 2021-ha. Ad samaha pačatku heta była pravakacyja KDB. 

Sasnoŭski byŭ administrataram sietki čataŭ «Kiroŭcy 97%» i kanała «Hidra».

Viadoma, što paśla zatrymańnia na jaho cisnuli, u tym liku prystaŭleny da jaho dziažurny advakat Jaŭhien Pabieražniuk. Advakat uhavorvaŭ mužčynu ŭziać vinu na siabie i supracoŭničać sa śledstvam.

Kab schilić jaho da supracoŭnictva, pieršy miesiac Sasnoŭskaha trymali bieź pieradadzienaj ježy, źmiennaha adzieńnia i srodkaŭ hihijeny, choć svajaki pieradavali jamu ŭsio nieabchodnaje. Pry hetym Pabieražniuk sustrakaŭsia sa Źmitrom, ale chłusiŭ svajakam pra toje, što jamu ŭsio pieradajuć i pabytovyja ŭmovy ŭ jaho prymalnyja.

Śledčym pa jahonaj spravie byŭ supracoŭnik KDB Alaksandr Akulič.

Źmicier u listach da rodnych pisaŭ, što «pierajšoŭ darohu hetaj sistemie» i što «jany navat ujavić sabie nie mohuć, chto ŭ hetym zamiašany i chto vinavaty».

Źmicier — adziny fihurant spravy AHSB, jaki nie pryznaje viny całkam. Napačatku suda jon zajaviŭ, što choča admovicca ad hramadzianstva Biełarusi, bo «nie maje dačynieńnia da teraryzmu». I zapłakaŭ.

Inšyja ŭdzielniki

Siarod zatrymanych pa spravie AHSB Łukašenka nazyvaŭ niejkaha Haspadaryka, ale anijakich źviestach pra jaho niama. Suviazi z AHSB zakidalisia jašče dvaim zatrymanym — 30-hadovamu Alaksieju Nazaruku i 19-hadovamu Jahoru Astraŭcovu. Śćviardžali, nibyta jany pisali ŭ bot inicyjatyvy. Z Alaksieja abvinavačańni byli źniatyja, a los Astraŭcova nieviadomy.

Jakaja sapraŭdy była rola supracoŭnikaŭ KDB u spravie AHSB?

Fihuranty «spravy AHSB» na sudzie. Źleva naprava: Vadzim Hulevič, Źmicier Sasnoŭski, Natalla Maćviejeva, Alaksiej Hłotaŭ, Kirył Ašurak.

Supracoŭniki KDB całkam kantralavali arhanizacyju. Jany sačyli za kožnym rucham udzielnikaŭ, uvachodzili va ŭsie čaty i bačyli paviedamleńni botaŭ. Im byli viadomyja ŭsie budučyja fihuranty spravy.

Mienavita čekisty pradumvali napady, a taksama aktyŭna vyklikalisia vykonvać tam niejkija roli i imitavali isnavańnie ŭ Biełarusi radykalnych jačejek.

Da prykładu, zhodna ź filmam ANT, pieršapačatkova Sasnoŭski musiŭ adzin pryjści da Azaronka dadomu i zmusić jaho zapisać «pakajannaje videa» tam — pra heta viedali kadebisty i niekalki dzion achoŭvali Azaronka na vypadak impulsiŭnaha stanoŭčaha rašeńnia pra napad. Ale ad hetaha płana admovilisia, a napad na Azaronka ździejśnili 1 lipienia — akurat za dzień da vystupu Łukašenki.

Supracoŭniki KDB padbuchtorvali ŭdzielnikaŭ čata da dziejańniaŭ. Mienavita pośpiech imitavanaha KDB padpału z udziełam «Aktavii» moh navieści inšych čalcoŭ AHSB na ideju pra metazhodnaść nastupnych radykalnych krokaŭ.

Ruch suprać dyktatury da AHSB zastavaŭsia vyklučna mirnym, i mienavita sprava AHSB stała dla łukašystaŭ pieršym padmacavańniem ich naratyvu pra «ekstremistaŭ» i «terarystaŭ». Heta paźniej užo zdarycca šturm kvatery Zielcera. 

Sud nad hrupaj pačaŭsia 19 kastryčnika 2022 hoda. Usim piaci fihurantam pahražaje da 20 hadoŭ źniavoleńnia.

Nitki viaduć da Dzisa

Stvaralnik i kiraŭnik sietki kanałaŭ AHSB, Dzianis «Dzis» Chofman-Chromaŭ (niknejmy DIS, Zorro, BAD) źnik amal adrazu paśla zatrymańnia ŭdzielnikaŭ čatu. Jon nie vychodziŭ na suviaź ź miedyja i paplečnikami. Praŭładnyja kanały asabliva akcentujuć uvahu na tym, što jon niekali žyŭ va Ukrainie i skončyŭ Zaparožski nacyjanalny ŭniviersitet, ale da Ukrainy mužčyna maje niašmat dačynieńnia.

Fota: sacsietki Chromava

U sacsietkach niekalki staronak, źviazanych ź Dzisam, ale na ich utrymlivajucca źviestki tolki pra toje, što jon niekali pisaŭ pieśni ŭ styli rep. U Hiermanii jon da kavidu nibyta zajmaŭsia drobnym biznesam, jaki prahareŭ. Čamu jon uklučyŭsia ŭ biełaruskuju temu — niezrazumieła. Kanał nie abnaŭlajecca z 11 lipienia.

Nielha vyklučać, što mienavita tajamničy Dzis byŭ tym kratom hłybokaha bureńnia, jaki i stvaryŭ strukturu, metaj jakoj było pryvabić i spravakavać radykalna nastrojenych ludziej. A viersija pra paźniejšaje ŭkaranieńnie supracoŭnikaŭ była tolki prykryćciom.

Nashaniva.com

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj
ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru
«Našaj Nivy» ŭ TH

13

8

8

5

7

55