«Šef šefaŭ mafii» rodam z Hrodna 16

Mieir Łanski. 1950-ja.

Ź ciełaachoŭnikam.

Fota z palicejskaha daśje.

Šeść vierchavodaŭ mafii paśla padpisańnia damovy. Łanski -- treci źleva. 1929 h.

Jak tolki nie nazyvali Mieira Łanskaha — «buchhałtar mafii», «chrosny baćka chrosnych baćkoŭ», «šef šefaŭ».

Hety kryminalny talent naradziŭsia 4 lipienia 1902 h. u habrejskaj siamji ŭ Hrodnie. U Karaleŭskim horadzie prajšli i pieršyja dzieviać hadoŭ jaho žyćcia.

Paśla siamja vypraviłasia šukać ščaścia za akijanam. U krasaviku 1911 h. karabiel pad nazvaj «Kursk'» pryvioz małoha Mieira z baćkami i inšyz habrejskich pierasialencaŭ u Ńju-Jork.

Novaja radzima dała im novaje imia. Sapraŭdnaje proźvišča jaho baćkoŭ było Šušłanoŭskija (abo Suchamlanskija), ale imihracyjny čynoŭnik vyrašyŭ zrabić jaho bolš zvykłym dla amierykanskaha vucha.

Jon prosta adsiek pieršuju častku doŭhaha proźvišča. Tak časta rabili ź ciažkačytelnymi proźviščami imihrantaŭ u ZŠA.

Padletkavyja hady Mieira ŭ depresiŭnym rajonie Nižni Ist-sajd prajšli va ŭmovach žorstkich razborak ź miž nacyjanalnymi hrupoŭkami.

Za ŭpłyŭ zmahalisia irłandcy, italjancy i habrei.

U skład habrejskaj moładzievaj hrupoŭki Bruklina ŭvachodzili i ziemlaki Mieira — Jaša Huzik ź Biełarusi i Łuis Lepkie z Ukrainy. U budučyni jany stali viernymi paplečnikami Łanski.

Pastaleŭšy, Łanski z vuličnaha mardaboju pieraklučyŭsia na azartnyja hulni.

Jaho pieršy projhryš paŭpłyvaŭ na ŭsiu dalejšuju žyćciovuju stratehiju Mieira — jon prajhraŭ u vuličnym kartačnym spabornictvie hrošy, jakija maci dała jamu, kab kupiŭ chały napiaredadni šabasu.

Ubačyŭšy ślozy maci, Łanski daŭ sabie zarok nikoli nie prajhravać. Jon surjozna zaniaŭsia ihralnym biznesam, adkryŭšy niekalki kazino, jakija pačali prynosić ich maładomu ŭłaśniku niadrennyja dyvidendy.

Załaty «suchi zakon»

Pieršyja surjoznyja finansavyja pośpiechi Łanski, jaki jašče ŭ vuličnym asiarodździ nabyŭ mianušku «Mały», byli źviazanyja z aktyŭnym parušeńniem «suchoha zakona», jaki «lutavaŭ» u ZŠA da 1933 hoda.

Łanski sa svaimi paplečnikami pa kryminalnaj dziejnaści zrabiŭ vializnyja hrošy na nielehalnych pierapraŭkach ałkaholu praz pamiežnaje voziera Antaryjo. Žurnalisty navat nazvali hetaje voziera «habrejskim».

Łanski prydumaŭ cikavy sposab pierapraŭki.

Da skryniaŭ z kantrabandnym viski pryviazvali miaški z sollu, da jakich prymacoŭvaŭsia panton. U vypadku niebiaśpieki ŭvieś hety kompleks vykidali za bort. Paśla, kali sol rastavała, jon uspłyvaŭ.

Navat z ulikam chabaraŭ palicyi, mytni i čynoŭnikam, butlehierstva ŭ 1920-ja davała fantastyčnyja baryšy. Varta adznačyć, što «suchi zakon» nie zabaraniaŭ pradavać miedycynski śpirt. Mnohija trymalniki zavodaŭ, što vyrablali śpirt na «vyklučna miedycynskija mety» ŭvachodzili ŭ dolu z Łanski.

Mieir, majučy ŭ rasparadžeńni prafiesijnych chimikaŭ-łabarantaŭ, zahadaŭ im źmiešvać darahi šatłandski viski sa śpirtam, kaktejl padfarboŭvajuć i adpraŭlać na niezakonnuju realizacyju ŭ padkantrolnuju sietku kramaŭ, baraŭ i restaranaŭ.

Z 17 miljonaŭ hałonaŭ nielehalna zaviezienaha ŭ ZŠA z Kanady «narmalnaha» viski było realizavana 49 miljonaŭ hałonaŭ viski «novaha pakaleńnia».

Paśla słavutaha krachu na ńju-jorkskaj fondavaj biržy pazicyi Łanski i jaho kalehaŭ tolki ŭmacavalisia. Im padparadkoŭvalisia ŭsie pryznanyja aŭtarytety kryminalnaj Amieryki, u tym liku i Al Kapone,

jaki mnohija svaje ŭčynki pavinien byŭ asabista ŭzhadniać z Łanski.

Staŭka na karty

Užo ŭ pačatku 1930-ch Łanski, jaki zaŭsiody vyznačaŭsia pradprymalnickaj praniklivaściu, uśviadomiŭ, što butlehierstva zaniepadaje. Jašče da admieny «suchoha zakona» Łanski zasnoŭvaje niekalki ihralnych damoŭ u Čykaha, Kliŭlendzie i Detrojcie. Ale najbolš jaho vabiła Kuba. I ŭ 1933 h. jon naviedaŭ kubinskaha prezidenta Batystu. Toj zasumniavaŭsia, ci majuć Mieir i jaho kampańjony hrošy na raźvićcio ihralnaha biźniesu na Kubie. Łanski vyvaliŭ na stoł šeść miljonaŭ dalaraŭ.

Pryhałomšany Batysta nieadkładna vypisaŭ patent, jaki davaŭ Łanski manapoliju na adkryćcio i kiravańnie ŭsimi ihralnaj damami, jakija buduć adkrytyja na terytoryi vostrava.

La vytokaŭ Łas-Viehasa

Zrazumieŭšy, jakija pierśpiektyvy adkryvajucca pierad ihralnym biźniesam i abjadnaŭšysia ź italjanskim hanhstaram Salvatoru Łučana i Bahsam Sihielem, Łanski ŭkłaŭ hrošy ŭ stvareńnie ihralnaha centra ŭ Łas-Viehasie. Kazino i haścinicy, byli azdoblenyja zołatam i kryštalem, paŭsiul visieli darahija karciny, miakkaja mebla była ababitaja aksamitam, usiudy krasavalisia palmy i inšyja ekzatyčnyja raśliny. U Łas-Viehas było ŭkładziena 6 młn dalaraŭ. Zhodna z płanam zasnavalnikaŭ, jon pavinien byŭ paŭstać pierad patrabavalnaj mafijozna-bahiemnaj publikaj u kaladnuju noč 1946-ha- dla hetaha na dvuch samalotach siudy pryvieźli zorak Halivudu i pravadyroŭ bujnych mafijoznych kłanaŭ. «Ludzi prychodzili ŭ našy kazino i hulali, a kali viartalisia ŭ Ńju-Jork abo Vašynhton, pramaŭlali nabožnyja słovy pra toje, jakija amaralnyja hulni. Ale jany nie kazali ŭ svaich pramovach pra toje, što moža być šmat horš. Kali my pačynali, bolšaja častka Fłarydy i mnohich inšych rajonaŭ krainy byli zakrytyja dla habrejaŭ. Da Druhoj suśvietnaj vajny habrejam zabaraniałasia ŭvachodzić ŭsiaredzinu šmatlikich hatelaŭ, kazino i apartamientaŭ. Našy kazino byli vydatnym miescam, adkrytym dla ŭsich. Habrei, chryścijanie, araby, čornyja mahli prychodzić da nas i hulać», — kazaŭ Mieir Łanski pad kaniec žyćcia reparcioram.

Z časam kampańjony zaŭvažyli, što Sihiel utojvaje častku prybytkaŭ ad Viehasa. Nieŭzabavie jaho zastreliŭ najmany zabojca.

Zbroja dla Izraila

Mieir Łanski nikoli nie zabyvaŭsia pra svaje karani. Jon byŭ ź siamji pravaviernych habrejaŭ, jakija spraŭlali ŭsie važnyja relihijnyja śviaty, i nie kidaŭ adzinakroŭcaŭ u biadzie. U 1939 hodzie da Kuby pasprabavaŭ prystać karabiel, na jakim jechali habrejskija siemji, što źbiehli z nacysckaj Hiermanii. Port Havany admaŭlaŭsia ich pryniać.

Łanski pierahavaryŭ z čynoŭnikami mihracyjnaha viedamstva, zajaviŭšy, što zapłacić pa piaćsot dołaraŭ za kožnaha imihranta. Pytańnie było vyrašana na karyść habrejskich pierasialencaŭ.

U siaredzinie 1940-ch, padčas stanaŭleńnia Izraila, bolšaść jeŭrapiejskich krain ŭviała embarha na pastaŭku ŭzbrajeńnia, tak nieabchodnaha maładoj dziaržavie. Tady Łanski pradumaŭ chupavuju apieracyju. ZŠA trymała demanstratyŭny niejtralitet u dačynieńni da Izraila. Adnak u Štaty paśla zakančeńnia Druhoj suśvietnaj patrochu viartałasia ŭzbrajeńnie, dadzienaje Jeŭropie i SSSR u ramkach palityki lend-lizu.

Łanski mieŭ ciesnyja suviazi z načalnikami partoŭ Ńju-Jorka i Ńju-Džersi, u padsobnych pamiaškańniach jakich lažała taja zbroja. Častka jaje była navat ni razu nie skarystanaja. Zbroja sistematyčna prachodziła tajemnuju pierakamplektacyju i adpraŭlałasia ŭ Chajfu…

Dziakujučy pastaŭkam zbroi izrailskaja armija istotna padužeła. Da taho ž Łanski, dziakujučy efiektyŭnamu mieniedžmientu, pierapyniŭ rehularnyja pastaŭki zbroi Jehiptu, jakija vajavaŭ pa druhi bok.

Praz 11 chvilin paśla abviaščeńnia dziaržaŭnaha suvierenitetu Izraila, 14 maja 1948 hoda, Łanski aficyjna pieravioŭ vielizarnuju sumu hrošaj na rachunak novaj dziaržavy.

Taksama na karyść Izraila išła dziasiataja častka prybytkaŭ ad Łas-Viehasa.

Aŭdyjencyja ŭ ciry Kastra

Paśla kubinskaj revalucyi «barbudas» pad zahadam Fidela Kastra pazicyi Łanski pachisnulisia.

Novaja ŭłada źniščyła jaho sietku hatelaŭ-kazino, roŭnaj jakoj nie było ŭ 1930-40-ja.

Łanski asabista, na ŭłasnym samalocie lotaŭ na Kubu, sustrakaŭsia z Kastra i Če Hievara (što kaža pra niezvyčajnaj advahi Łanski, nichto bolš takoha nie ździajśniaŭ). I navat pasprabavaŭ pastavić ultymatum: abo kazino pracujuć u štatnym režymie, abo Kuba vypłačvaje jamu kampiensacyju.

Kamandante Če ŭ adkaz paraiŭ Łanski pakinuć Kubu jak maha chutčej. Sustreča prachodziła ŭ dvary Doma ŭrada, dzie Kastra i Če zładzili cir i praktykavalisia ŭ stralbie.

Paśla krachu na Kubie Łanski pieranios svoj ihralny biznes na Bahamy. Vypłaciŭšy chabar u 3 miljony dalaraŭ, užo ŭ 1963 hodzie jon adkryŭ tam pieršy ekskluziŭny hatel-kazino pa ŭzory kubinskich.

Asabisty vorah dyrektara FBR

U 1950-60-ja žurnalisty nazyvali Łanski «šefam šefaŭ mafii». Uvieś čas sprabujučy vykryć suviazi hetaha «biznesmena siaredniaj ruki» z kryminalnymi kołami ZŠA, supracoŭniki FBR stavili prasłuchoŭvańnie ŭ jaho kvatery, adsočvali maršruty, byli ŭ kursie jaho telefonnych razmovaŭ, naviedvalisia ź pieratrusami adnak hetyja miery nie prynosili žadanaha vyniku.

Da taho ž dla dyrektara FBR Džona Edhara Huviera pytańnie «ŭtajmavańnia» Łanski było spravaj honaru.

Mieir staŭ jaho asabistym voraham paśla taho, jak arhanizavaŭ tajemnuju videazdymku na kanśpiratyŭnaj kvatery Huviera, dzie kiraŭnik FBR addavaŭsia homaseksualnym uciecham.

Tym samym na Huviera byŭ zdabyty biascenny kampramat.

Adjezd u Izrail i aryšt

U 1970 hodzie Łanski źjechaŭ u Izrail, bo jamu pahražała abvinavačvańnie ŭ niaspłacie padatku. Jaho adrazu ž pryniała Hołda Meir. 69-hadovy Łanski płanavaŭ apošni etap svajho nasyčanaha žyćcia pryśviacić Izrailu. Ale presinh z boku FBR byŭ vielmi mocny.

Łanski nie staŭ čakać, pakul jaho vydaduć amierykancam, i za dva dni da zakančeńnia turystyčnaj vizy, u listapadzie 1972 hoda, sam pakinuŭ miežy Izraila,

šukajučy novaha prytułku.

Krainy, da mihracyjnych departamientaŭ jakich jon źviartaŭsia, nie žadali psavać adnosiny z ZŠA i admaŭlalisia pryniać jaho.

Adzinym, chto daŭ jamu zhodu na časovy prytułak, byŭ parahvajski dyktatar Alfreda Streśnier. Adnak u aeraporcie Rya-de-Žaniejra Mieira pierachapili ahienty FBR.

Ścipły piensijanier

Łanski sudzili pa abvinavačvańni ŭ niaspłacie padatkaŭ, adnak jon byŭ apraŭdany. Tym nie mienš, jaho zamiežny pašpart anulavali, tak što vyjechać za miežy ZŠA Łanski nie moh.

Jon pasialiŭsia na ranča ŭ Majami, dzie i pražyŭ apošnija hady jak ścipły piensijanier.

Łanski pamior tryccać hadoŭ tamu, 15 studzienia 1983, u 80-hadovym vieku. Jaho syn Pavieł skončyŭ vajennuju akademiju Viest-Pojnt, atrymaŭ zvańnie kapitana Armii ZŠA i paśla ŭdziełu ŭ Karejskaj vajnie vyjšaŭ u adstaŭku i staŭ vykładčykam. Dačka Hanna atrymała vyšejšuju adukacyju i vyjšła zamuž za biznesoŭca.

Dzieci ni kroku nie stupili pa kryminalnaj ściažynie baćki.

Pavodle Vikipiedyi

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH