Pamiatnik vajaram UPA blizu ścienaŭ Zahoraŭskaha manastyra. Fota: mr-brut.livejournal.com
Achviarami antyniamieckich apieracyj Ukrainskaj paŭstanckaj armii stali 12-13 tysiač niemcaŭ.
Pra heta na publičnaj dyskusii Cana Pieramohi: uniosak ukraincaŭ ŭ razhrom nacyzmu» paviedamiŭ kandydat histaryčnych navuk, navukovy supracoŭnik Ukrainskaha instytuta nacyjanalnaj pamiaci Jarasłaŭ Antaniuk.
«Hetaja ličba nie supastaŭlalnaja z ahulnymi stratami ŭ Druhoj suśvietnaj vajnie, – dadaŭ dyrektar UINP, kandydat histaryčnych navuk Uładzimir Viatrovič. – Ale kali paraŭnoŭvać, kolki niemcaŭ zahinuła ad ruk polskich ci savieckich partyzan, to heta suvymiernyja ličby».
Pavodle słovaŭ historyka, kali kažuć ab supracoŭnictvie ŭkrainskich nacyjanalistaŭ z uładaj Treciaha rejcha, to čaściakom zabyvajuć, što nacyjanalisty ŭsiaho na 2 tydni daŭžej supracoŭničali z nacystami, čym Iosif Stalin.
Paśla abviaščeńnia Akta adnaŭleńnia Ukrainskaj Dziaržavy, nie ŭzhodnienaha ź niemcami, byli aryštavanyja kiraŭniki AUN, a Ściapan Bandera ŭsiu vajnu adsiedzieŭ u niamieckim kancłahiery Zaksienhaŭzien.
U niamieckich dakumientach 1941—1942 hadoŭ adznačana, što akramia AUN (b), va Ukrainie niama nivodnaha surjoznaha ruchu supracivu. Pieršaja antyniamieckaja akcyja UPA sotni Pierahiniaka-»Karobki» była ździejśnienaja ŭ noč z 7 na 8 lutaha 1943 hoda ŭ rajcentry Uładzimirac (Rovienskaja vobłaść).
«Savieckaja ŭłada viedała pra baraćbu UPA suprać nacystaŭ, adnak u svajoj prapahandzie i dalej kazała pra jaje supracoŭnictva ź niemcami, — padkreśliŭ Viatrovič. — Niemcy admysłova padavali infarmacyju, nibyta UPA — heta śpiecapieracyja Kramla».
Uletku 1943 antyniamieckaja baraćba z Vałyni pierakinułasia na terytoryju Haličyny, dzie była stvorana UPA-Zachad. Ŭźnikali cełyja «paŭstanckija respubliki» – terytoryi, jakija kantralavalisia UPA. Z metaj padaŭleńnia paŭstanckaha ruchu niemcy pravodzili maštabnyja vajskovyja apieracyi z vykarystańniem armii.
Pavodle padlikaŭ rovienskaha historyka Dzieniščuka, tolki na praciahu 1943 hoda było zafiksavana 2956 bajavych sutyknieńniaŭ padraździaleńniaŭ UPA ź niamieckimi siłami.
Klip ukrainskaha hurtu «Tartak» «Nie kažučy nikomu», pryśviečany pamiaci zahinułych hierojaŭ Ukrainy.
