Druhaja pałova leta i pačatak vosieni — samy lepšy čas dla nazirańnia zorak. Nočy stanoviacca ciamniejšymi i daŭžejšymi, Mlečny Šlach staić duhoj praz usio nieba, nadvorje vydatnaje… Čamu b nie adpravicca za horad panazirać za zorkami? Śpiecyjalna dla vas my znajšli adkazy na TOP-10 papularnych pytańniaŭ ad naziralnikaŭ-pačatkoŭcaŭ.
Jupiter i Vieniera nad Niomanam
1. Kudy jechać?
Biezumoŭna, lubavacca zorkami možna i ŭ horadzie, ale z-za smohu i mocnaj zaśvietki lichtarami vy nie ŭbačycie i dziasiataj častki taho, što moža pakazać nam nieba. Tamu čym dalej vy budziecie ad vialikich haradoŭ, tym lepš. Naprykład, adjechaŭšy ad Minska na 40-50 km, vy ździviciesia, kolki ŭsiaho na niebie zastajecca niedasiažnym dla staličnych žycharoŭ.
2. Jak adšukać na niebie suzorji?
Dla hetaha vam spatrebicca karta zornaha nieba. Pačnicie z čaho-niebudź dobra viadomaha, naprykład, ź Vialikaj Miadźviedzicy, i šukajcie inšyja suzorji adnosna jaje. Nie zabyvajciesia, što jarkaje śviatło parušaje zdolnaść bačyć słabyja zorki, tamu aśviatlać kartu treba vielmi słaba i, pa-mahčymaści, čyrvonym śviatłom.
3. Ci jość na niebie niešta biełaruskaje?
Letniaje suzorje Ščyt było nazvana ŭ honar Jana Sabieskaha, karala Rečy Paspalitaj. U hady jaho praŭleńnia Biełaruś uvachodziła ŭ skład hetaj dziaržavy. Jość na niebie i suzorje Erydana — mifičnaj raki, jakoj, pa mierkavańni niekatorych daśledčykaŭ, źjaŭlałasia naša Zachodniaja Dźvina.
Prostyja biełarusy taksama nie zabyvalisia hladzieć na zorki. Tak, u Vialikaj Miadźviedzicy jany bačyli kalosy, bryčku, kania ci łasia. Mlečny Šlach nazyvali Ptušynaj, Čumackaj, Śviatoj darohaj. Usiaho ŭ biełaruskim falkłory možna znajści zhadki ab pryblizna 20 suzorjach.
Suzorje Ščyta Sabieskaha z atłasa Jana Hievielija
4. Ci mohuć dapamahčy kampjutarnyja prahramy?
Tak, viadoma! Isnuje bieźlič prahram-płanietaryjaŭ, jakija dazvalajuć ubačyć, jakim budzie nieba ŭ peŭny momant času dla peŭnaha miesca. Dla nastolnych kampjutaraŭ adnoj z najlepšych źjaŭlajecca Stellarium, dla mabilnych heta StarWalk, StarChart, RedShift, Stellarium. Pryčym mabilnyja telefony dazvalajuć prosta navieści aparat na peŭny ŭčastak nieba i ŭbačyć na ekranie jaho kartu. Ale nie zabyvajciesia pra minimalnuju jarkaść i, pa mahčymaści, čyrvony filtr na ekran.
5. Ci mahčyma ŭbačyć płaniety?
Navat niaŭzbrojenym vokam možna ŭbačyć 5 płaniet Soniečnaj sistemy. Ale ich miescaznachodžańnie pastajanna źmianiajecca, tamu daviedacca, dzie šukać płaniety siońniašniaj nočču, možna pry dapamozie tych ža prahram-płanietaryjaŭ. Naprykład, usio leta pa viečarach nizka na poŭdni možna nazirać žaŭtavaty Saturn i aranžavy Mars.
Darečy, płaniety možna lohka adroźnić ad zorak: zorki mihciać z-za niespakojnaj atmaśfiery, a płaniety zaŭždy śvieciać roŭnym śviatłom.
Dźvie samyja jarkija zorki na fota — Saturn i Mars
6. Jak ubačyć padajučuju zorku?
Kaniešnie, zorki ź nieba nie padajuć. Heta z našaj atmaśfieraj sutykajucca nievialikija čaścinki, jakija zharajuć, utvarajučy pryhožuju źjavu pad nazvaj mieteor. Ich jašče nazyvajuć źničkami, u narodzie časta možna było sustreć nazvu Chut (Kut).
Najbolšyja šancy ŭbačyć mieteor byvajuć tady, kali Ziamla pierasiakaje roj hetych čaścinak. Samy viadomy taki patok — Piersieidy — nazirajecca ŭ pieršaj pałovie žniŭnia z maksimumam 12-ha čysła. Kali ŭ hety dzień vy vyjedziecie daloka za horad i lažacie na śpinu, to zmožacie ŭbačyć u siarednim adnu źničku za chvilinu.
7. Jakija astranamičnyja pryłady treba brać z saboj?
Samy lepšy instrumient, jaki pryniasie vam šmat pryjemnych chvilin pad zornym niebam — heta vašy vočy. Ale kali zachočacca bolšaha, to možna nabyć binokl ź vialikimi abjektyvami i nievialikim pavieličeńniem, naprykład, 8ch50. Pačytajcie, dzie i što na niebie možna ŭbačyć u taki instrumient, i pastarajciesia adšukać hetyja abjekty samastojna.
Jupiter i Vieniera nad Niomanam
8. Niešta pralacieła! NŁA?
Aŭtaru hetych radkoŭ nieviadomy nivodzin vypadak, kali b nieapaznany latučy abjekt akazaŭsia inšapłanietnaj talerkaj. Pralacieła za siekundu? Heta mieteor. Lacić z chutkaściu samalota? Štučny spadarožnik Ziamli. Jašče i lampačkami mirhaje? Značyć, heta i jość samalot. Aranžavaja zorka ŭzdymajecca ŭvierch i mihcić? Kitajski lichtaryk. A jašče kaśmičnaje śmiećcie, ptuški nad horadam, šaravaja małanka…
9. Što jašče cikavaha moža pakazać načnoje nieba?
Časam unočy možna sustreć i inšyja źjavy: sierabrystyja abłoki, palarnyja źziańni, anamalna jarkaje śviačeńnie atmaśfiery, hało vakoł Miesiaca. Usie hetyja niabiesnyja cudy časam byvajuć bačnyja i ŭ Biełarusi, tamu nazirajcie čaściej i budziecie ŭznaharodžanyja!
Palarnaje źziańnie nad Raŭbičami
10. Tak pryhoža! Jak heta sfatahrafavać?
Zorki moža sfatahrafavać amal luby fotaaparat, jaki možna pastavić na štatyŭ i jaki zdolny rabić doŭhija vytrymki. Ale kab zdymać načnyja piejzažy, dzie zorak našmat bolš, čym bačyć voka, treba mieć jakasnuju sučasnuju kamieru i śvietłasilnuju optyku.
Fotaaparat bačyć našmat bolš zorak, čym voka
Karty zornaha nieba dla spampoŭki i razdrukoŭki:
Kalapalarnyja suzorji (bačnyja ceły hod)
Vosieńskija suzorji
Zimovyja suzorji
Letnija suzorji
Viesnavyja suzorji
