Kali hladzieć i aceńvać nie namulanym biełaruskaj vykanaŭčaj ekzotykaj vokam, dyk moža skłaścisia adčuvańnie, što tekst novaha antydarmajedskaha dekreta rychtavali łatentnyja anarchisty. Toj, chto naradziŭsia tut, razumieje: dziaržavie očeń chaciełasia pavajavać z tymi, chto nie płacić padatki i karystajecca pry hetym datacyjnymi pasłuhami. Pryznać, što ŭsie mahčymyja rovary ŭžo daŭno vynajdzienyja na Zachadzie, i prapanavać pierachod, naprykład, na strachavuju miedycynu — niedastatkova dla nas samabytna. A ŭ pracesie chadźby mozha pa zamknionym kole moža navat padacca, što rovar sapraŭdy vynajdzieny — naš, aryhinalny, lisapiedzisty, z katafotami i bulbianym košykam na rahach.
Voś jość biespracoŭnyja. To bok, jany, kaniečnie, nie biespracoŭnyja, a darmajedy i navat nie prosta darmajedy, a padatkaniepłacielščyki. Zadača — vymusić ich pryznacca ŭ tym, što pryrabotak u ich jość. Kab jany płacili za deputataŭ. Što my robim? My, padumaŭšy amal hod, uvodzim asobnyja taryfy na ŭsio dobraje, što daje ludziam dziaržava. Kab darmajedy pačali płacić za hetaje dobraje tak, jak jano kaštuje nasamreč. Pa «sapraŭdnym košcie».
Na pieršy pohlad dyk i dobraja ideja. Bo mahło, znajecie, być i chuže. Mahli b tych darmajedaŭ dy ŭ pracoŭnyja łahiery, kamiani ciahać. Ale ž voś, źlitaścivilisia. Ale heta — tolki na pieršy pohlad. Bo na druhi majem nastupnaje.
U krainie voś-voś źjavicca vielizarnaja sacyjalnaja hrupa, da 400 tys. čałaviek (pa kolkaści «listoŭ ščaścia», jakija byli razasłanyja padatkavikami ŭ 2016—2017-m hadach), što budzie isnavać jak by pa-za dziaržavaj. I tut niepaźbiežna ŭźniknie pytańnie: a što takoje «sapraŭdny košt» dziaržaŭnych pasłuh?
Jak jon vyznačajecca? I ci moža jon vyznačacca biez kankurencyi? I kali ŭsio dobraje, što daje ludziam dziaržava, maje niejkija taryfy, dyk čamu b pobač ź dziaržavaj nie naraści rynku tych pasłuh: adukacyjnych ustanovaŭ — dla tych, chto nie choča płacić «sapraŭdny košt» za škołu, miedycynskich — dla zamožnych «darmajedaŭ», ŽKH — dla tych, chto nie choča źviazvacca ź dziaržaŭnym aciapleńniem, nijakaj pryborkaj padjezdaŭ i h. d.
My bačym całkam anarchisckuju ŭ svajoj sutnaści ŭtopiju, kali niejkija ludzi pačynajuć sumniavacca ŭ metazhodnaści manapalizacyi ŭradam pasłuh, jakija mohuć być zamoŭlenyja ŭ pryvatnym siektary. Ale tut, u nas, hetyja idei praciskajuć nie marhinalnyja prychilniki Biendžamina Takiera, nie libiertaryjanskija anarchisty, a niepasredna čalcy ŭrada! Ludzi, što pišuć dakumienty, jakija potym treba niejak uvodzić u žyćcio.
Nu, dobra: skažycie mnie, razumniki: kali ja, naprykład, stvaryŭ startap, pradaŭ jaho za 200 tys. dalaraŭ, pakłaŭ hetyja hrošy na biezadzyŭny depazit i vyrašyŭ vyjści sa spravaŭ na 5 hadoŭ, kab pavalać durnia — dyk na druhi hod ja dla vas abibok? Mušu rehistravacca na biržy biespracoŭnych, płacić za kožny vyklik doktara dadomu? A ničoha, što ja papiarednie spłaciŭ sistemie padatku stolki, kolki «dobryja hramadzianie» nie płaciać i za 10 hadoŭ? A ničoha, što pry takim raskładzie ŭsie zdabytki hetaha cudoŭnaha ajcišnaha dekreta heknucca, bo chto zachoča zastavacca ŭ krainie ź niepradkazalnym koštam na asnoŭnyja dziaržaŭnyja pasłuhi?
Ci davajcie tak: voś vy vyłavili ŭsich darmajedaŭ, jany pahadzilisia płacić za ŭsio pa pieraliku, ustanoŭlenym uradam, i pa cenach, zaćvierdžanych uradam. Skažycie, jak doŭha hetyja tavaryšy buduć ličyć siabie hramadzianami Respubliki Biełaruś? U jaki momant u ich źjavicca adčuvańnie taho, što jany — nasielniki paralelnaj sistemy, patajemnaha Kniastva Darmajedaŭ? Kali dakładna jany zadaducca pytańniem, ci nie stvaryć im svaju darmajedskuju mytniu, svaju darmajedskuju palicyju, svajo darmajedskaje vojska — u dadatak da ŭsich astatnich słužbaŭ, jakija isnujuć u krainach na padatkavyja hrošy? Bo što, jak nie padatki hramadzian i vydatki na hramadzian, robiać dziaržavu dziaržavaj?
Papiaredniaja viersija dekreta vyklikała ŭ hałavie hienietyčny ŭspamin pra panščynu. Voś chto b ty ni byŭ, jość u ciabie prybytak, niama prybytku — musiš adpracavać na poli. Bo pan dobry i budzie dbać pra ciabie, kali ŭ ciabie zavurkoča ŭ žyvacie ci narodzicca dzicia nastolki razumnaje, što vartaje budzie čatyroch kłasaŭ škoły.
Novaja viersija dekreta — pra stvareńnie sacyjalnaha hieta ź liku tych, chto raniej musiŭ unosić abrok. I ad zvyčajnych hieta dla biespracoŭnych i sacyjalna niebiaśpiečnych u Zachodniaj Jeŭropie hetaje hieta budzie adroźnivacca tym, što, kab zastavacca ŭ hrupie, treba budzie mieć davoli bujny prybytak.
Bo chto jašče moža dazvolić sabie płatnyja miedyčnyja pasłuhi? Pałova hieta budzie rassmoktvacca ŭ šerahach naviednikaŭ biržaŭ zaniataści (čytaj — źbiralščykaŭ kamianioŭ na 150 rub. u miesiac), pałova budzie vymušanaja tryvać ekanamičnuju abłohu, u jakuju zahaniaje hetych ludziej urad.
Hetkija hanarlivyja pryhniečanyja. Hatovyja samastojna płacić za miedycynu, navučańnie i h.d. Słova «abibok» ci «darmajed» zrobicca roŭnym słovu «ajcišnik»!
Ja razumieju sapraŭdnuju pychu dziaržavy. Zahnać usich biespracoŭnych, napaŭpracoŭnych, čornapracoŭnych — u kabiniety. Da mardastych i vieličnych dziadziečak. Vymusić prynižacca. Prasić ilhotaŭ. Malić «uvajści ŭ pałaženije». A tym, chto nie pryskača, zahnuć kamunałku tak, kab vočy vyłazili. Ale ci ŭličyli vy, razumnyja maje, usie niuansy, pieraličanyja ŭ papiarednich abzacach? Ci nie pierabolšvajecie staŭku na siłavoje ruleńnie lubych sacyjalnych pytańniaŭ? Bo navat u samaha rašučaha milicyjanta zaŭsiody jość siamja, a ŭ joj — niechta ź liku tych, chto raniej padpadaŭ pad panščynu, a zaraz musić apynucca ŭ hieta, jakoje «płacić za ŭsio»? Ci hatovyja vy da źjaŭleńnia Kniastva Darmajedaŭ?
Moj prahnoz: najbližejšyja dva hady ŭ čalcoŭ uradavych kamisij pa vypracoŭcy tłumačeńniaŭ, hetaksama jak i ŭ dziadziečak ź liku tych, chto musić «sustrecca z kožnym», «uvajści ŭ pałažeńnie», budzie vielmi šmat pracy. Jany buduć zajmacca pisaninaj, bałbatnioj, ale ŭ vyniku ŭprucca ŭ paradoksy, jakija vykładzienyja ŭ hetym artykule. Što niepaźbiežna pryviadzie da novaha viartańnia.
Mnie ciažka skazać, kolki zachodaŭ budzie tut, ale ja dakładna viedaju, čym heta skončycca: zamiest našaha chvalonaha ŭnikalnaha lisapieda vynajdziecca zvyčajny biudžetny rovar, što daŭno ŭžo hojsaje paŭsiul navokał.
