Navat paśla kryŭdnaj parazy kamandzie Bielhii zaŭziatary zbornaj Japonii sabrali ŭsio śmiećcie na svajoj trybunie.
Hulcy i piersanał zbornaj Japonii taksama prybralisia ŭ raspranalni i pakinuli na čystym stale papierku z nadpisam «Dziakuj».
Paśla takoha nas cikavić pytańnie: čamu japoncy takija akuratnyja i achajnyja?
Abaronca zbornaj Maja Josida adkazaŭ tak: «U Japonii kažuć, što treba pakidać luboje miesca bolš čystym, čym jano było da ciabie. My vielmi hanarymsia tym, jak miedyja i zaŭziatary z usiaho śvietu pastavilisia da pavodzin našych zaŭziataraŭ».
Prafiesar sacyjałohii Osakskaha ŭniviersiteta Skot Norf dadaŭ, što hetaje praviła zakładvajecca ź dziacinstva: «Školniki kožny dzień prybirajucca ŭ svaich škołach, uborka — častka navučalnaha pracesu».
Sports.ru sabraŭ pra japonskija praviły krychu bolš.
1. Ciažka pavieryć, ale padčas paślavajennaj industryjalizacyi śmiećcie było dla Japonii surjoznaj prablemaj. Nie ŭsio vyvozili svoječasova, miesca dla zvałak nie zastavałasia. U siaredzinie dzievianostych u Japonii pryniali žorstkija zakony, u 2001 hodzie stvaryli Ministerstva navakolnaha asiarodździa — i ciapier prablem sa śmiećciem niama naohuł.
2. Kožny, chto pryjazdžaje ŭ Japoniju i zdymaje kvateru, pavinien vyvučyć Homi-hajd (Homi abo ご み — heta pa-japonsku śmiećcie). Naprykład, u horadzie Niichama śpis praviłaŭ raściahnuŭsia na 42 staronki. U adnym z takijskich bukletaŭ havorycca: «Pytańni, źviazanyja sa śmiećciem, lohka mohuć spravakavać prablemy z susiedziami. Kab kamfortna było i vam, i ŭsioj supolnaści, važna vykonvać łakalnyja praviły pa zbory śmiećcia».
3. Udakładnieńnie ab łakalnaści — važnaje. U kožnym horadzie — svaje praviły. Čaściej za ŭsio śmiećcie treba padzialać na 4 katehoryi: jakoje možna spalić, spalić nielha, možna pierapracoŭvać i bujnahabarytnaje (ale heta sproščany varyjant — katehoryj moža być u niekalki razoŭ bolš). U niekatorych rajonach dla kožnaha typu śmiećcia treba kuplać śpiecyjalnyja roznakalarovyja pakiety. Dzieści patrabujuć navat padpisvać pakiet svaim imiem.
U žycharoŭ jość dakładny raskład, u jaki dzień treba vystaŭlać na vulicu peŭny typ śmiećcia. Kali pierabłytać dzień i raznavidnaść adchodaŭ abo źmiašać roznyja vidy śmiećcia, na pakiet nalepiać pahroźlivy stykier z papiaredžańniem. Toj, chto nie vypravicca, atrymaje štraf i vialikija prablemy z susiedziami.
Strohija praviły dziejničajuć navat unutry katehoryj śmiećcia. Mała sabrać usie płastykavyja butelki i skrynki, šklanyja butelki i blašanki ŭ adzin pakiet — naprykład, PET-butelki (z numaram 1 unutry trykutnika na dnie — takuju markiroŭku vy znojdziecie i ŭ Biełarusi) treba vykidać asobna, bo heta samy nizkajakasny i taksičny płastyk.
4. Pakolki Japonija nie moža dazvolić sabie vyvozić abo zakopvać śmiećcie, jana jaho aktyŭna spalvaje. Usio ekałahična: adchody apracoŭvajucca patokam płazmy pry tempieratury 1200 hradusaŭ — tak razburajucca taksičnyja rečyvy i nie ŭtvorajecca smała. Atrymany popieł presujuć u brykiety, jakija zakładvajuć u padmurak budynkaŭ i štučnych vyspaŭ. Adzin z prestyžnych rajonaŭ Tokia — vostraŭ Adajba ŭ Takijskim zalivie — pabudavany mienavita tak.
Zavod — jak nievialikaja ciepłaelektrastancyja. Jon pracuje na enierhii, jakaja vypracoŭvajecca pry spalvańnie śmiećcia, i pry hetym pradaje liški enierhietyčnym kampanijam.
5. Na vulicach Tokia vielmi ciažka znajści śmiećcievyja skryni, ale pry hetym nie brudna: japoncy daŭno pryvučanyja vykidvać lišniaje tam, dzie heta dazvolena (naprykład, usie vidy skryniaŭ jość u kramach). Raźvićciu zvyčki spryjajuć u tym liku štrafy — da $80 tysiač za niezakonny vykid śmiećcia.
Kolkaść urnaŭ mocna skaraciłasia paśla teraktu 20 sakavika 1995 hoda: tady terarysty ź niearelihijnaj siekty «Aum Sinrykie» vykarystali ŭ mietro rečyva zaryn — zahinuła 12 čałaviek, atručańnie roznaj stupieni ciažkaści atrymali 5000. Pravaachoŭnyja orhany paličyli, što śmiećcievyja skryni zanadta zručnyja dla ažyćciaŭleńnia novych napadaŭ.
***
Japoncy tak pryvykli da unutranych praviłaŭ, što ŭžo nie mohuć ujavić, jak možna syści sa stadyjona, nie prybraŭšy butelki abo ŭpakoŭku ad ježy.
Dla ich heta norma i abaviazak, dla nas — šok.
Kali sočycie za čempijanatam śvietu pa futbole, raim vam zrabić staŭku ŭ Bukmiekierskaj kantory Marafon!
