Fota Siarhieja Hudzilina.
Było b łahična pačać ekspłejnier pa biełaruskaj demahrafii z apisańnia kolkaści nasielnictva, ale nasamreč aficyjnaja ličba mała što pakazvaje, bo nie ŭličvaje mihracyju ź Biełarusi. Tamu kudy važniejšym vyhladaje pakaźnik demahrafičnaj nahruzki — suadnosinaŭ ludziej u pracazdolnym i niepracazdolnym uzroście.
Apošnija hady kolkaść tych, chto žyvie za košt inšych (ci to dzieci, ci to piensijaniery), uvieś čas pavialičvajecca adnosna ludziej pracazdolnaha vieku. Kali ž paraŭnać sa źviestkami ŭ 1990-m hodzie, to hetaja kolkaść zastałasia prykładna na tym samym uzroŭni, ale adbyŭsia vielizarny zruch u praporcyjach: kolkaść ludziej, jakija nie dasiahnuli pracazdolnaha ŭzrostu, źmienšyłasia, a kolkaść starejšych — vyrasła. Na praktycy heta aznačaje, što małalikija novyja pakaleńni buduć nieści ŭsio bolšy sacyjalny ciažar za starejšych ludziej.
Samy prosty prykład taho, da čaho viadzie stareńnie nasielnictva, — heta pavieličeńnie vydatkaŭ na achovu zdaroŭja, jakoje ŭžo adbyvajecca. Starejšyja pakaleńni patrabujuć i buduć patrabavać dla siabie ŭsio bolš razbudavanaj sacyjalnaj śfiery.
Kolkaść stałych ludziej pavialičvajecca taksama z toj pryčyny, što biełarusy pačali daŭžej žyć. Čakanaja praciahłaść žyćcia pavialičvajecca da 75, choć pry hetym biełarusy zastajucca adnymi ź lidaraŭ pa roźnicy ŭ praciahłaści žyćcia žančyn i mužčyn (mužčyny žyvuć prykładna na dziesiać hadoŭ mienš).
Pavieličeńnie praciahłaści žyćcia moža tłumačyć, čamu kolkaść nasielnictva nie źmianšajecca, choć kaeficyjent naradžalnaści ŭ Biełarusi nižejšy za 2,1 (mienšy za ŭzrovień samaadnaŭleńnia). Pry hetym u biełaruskich vioskach hety kaeficyjent kudy vyšejšy i ciaham apošnich niekalkich hadoŭ zaŭvažna ros.
Ale hetyja naradžeńni nie ratujuć viosku ad vymirańnia. Usie małyja sieliščy ŭ Biełarusi puściejuć, a vialikija harady rastuć. Voś dzie žyli biełarusy ŭ 2018-m hodzie:
Naprykancy pahladzim na bolš sumnyja hrafiki. Adzin ź ich pakazvaje: choć u Biełarusi źmianšajecca kolkaść vyjaŭlenych ałkahaličnych i narkałahičnych zachvorvańniaŭ, kolkaść VIČ-infikavanych niaspynna raście. Pavodle hetaha pakaźnika my, darečy, adnyja ź pieršych u Jeŭropie.
I ŭrešcie źvierniemsia da hrafika, dzie źmieščanyja pryčyny, čamu biełarusy pamirajuć. Jak vidać, bolš za pałovu śmierciaŭ vyklikajuć chvaroby krovazvarotu. Na druhim miescy iduć rakavyja zachvorvańni. Kolkaść pieršych pryčyn źmianšajecca, kolkaść druhich — raście.
