Ja prylacieŭ u Minsk! Stary saviecki aeraport daŭno patrabuje rekanstrukcyi. Vylet z Rasii praź mižnarodny terminał, ale štamp pamiežniki nie staviać, tolki hladziać dakumienty. U Minsku naohuł usim pofih, chto ty taki, tamu nijakaha kantrolu na prylocie niama.
Da Minska jechać krychu bolš za 30 chvilin. Uzdoŭž darohi — biaskoncyja załatyja pali, mnohija ź jakich užo zžatyja. Sałoma sabrana ŭ akuratnyja valiki, i mnie navat zdajecca, što heta mulažy. Daroha idealna roŭnaja, hazončyki idealna roŭnyja. Pa stromkich schiłach adchonu estakady jeździać traktary i kosiać travu, na raździalalnaj pałasie taksama stajać ludzi i kosiać, niahledziačy na žachlivaje nadvorje: u Minsku cierušyć hidki doždž. Ale dobra doždž — jany kosiać užo skošanuju travu!
Ja pačynaju dumać, što trapiŭ u niejki šalony park atrakcyjonaŭ. Viedajecie, kali ŭ Dysnejłendzie siadaješ na paravozik, i vakoł ciabie ŭsio ažyvaje. Vializnyja myšy vitajuć ciabie, pryncesy tančać, kvietki raspuskajucca. Potym tvoj paravozik źjazdžaje, na źmienu jamu pryjazdžaje ŭžo novy skład z novymi turystami, i ŭsio — šou paŭtarajecca spačatku.
Mnie pačynaje zdavacca, što ŭsie hetyja ludzi, jakija ŭ doždž kosiać užo skošanuju travu, niesapraŭdnyja, jany prosta častka šou «Sardečna zaprašajem u Minsk!». Ale potym mnie patłumačyli, što jany sapraŭdnyja. I što navat zimoj jany kosiać travu, niahledziačy na śnieh.
Paśla Rasii bačyć takoje niazvykła. U nas trasy za Maskvoj — heta biaskoncyja budaŭničyja rynki, handlovyja kompleksy, šašłyčnyja. U Minsku sapraŭdy pakazalna achajna, ale nie adpuskaje adčuvańnie, što ty trapiŭ nie ŭ žyły dom, a ŭ muziej.
Na raździalalnaj pałasie stajać vialikija rekłamnyja ščyty, i na kožnym druhim — rekłama kazino. Paśla zabarony kazino ŭ Rasii ihralny biznes raskvitnieŭ u susiedniaj Biełarusi. Ja baču znajomyja kaliści pa Maskvie brendy i łahatypy.
Apošni raz u Minsku ja byŭ u 2014 hodzie. Tady mnie zdałosia, što «niešta nie tak». Dziŭna, ale praz 5 hadoŭ adčuvańnie, što «niešta nie tak», nie pakidała mianie ŭsie dva dni, što ja byŭ u stalicy Biełarusi.
Siońnia drenny Minsk.
01. Vychodžu špacyravać i traplaju na vielizarny praśpiekt. Heta miascovy anałah maskoŭskaha Novaha Arbata. Budynki trochi nižejšyja, dy i Miensk — nie Maskva. Paśla Maskvy ŭ Minsku niazvykła šmat rekłamy. U nas daŭno ŭžo niama rekłamnych šyldaŭ, a voś u Minsku jany paŭsiul.
02. U horadzie źjaviŭsia modny sietkavy hatel, ale kaštuje niejkich šalonych hrošaj. Za hetyja hrošy možna źniać vydatnuju kvateru z dobrym vidam, što ja i zrabiŭ.
03. A jašče ŭ centry Minska staić niejki… prabačcie mianie… ja nie chacieŭ maciukacca, ale heta niejki samy luty hamon. U minuły raz ja jaho nie zaŭvažaŭ. Heta žyły dom u styli «A što, kali z panelnaj skrynki zrabić zamak?». Takija žyłyja kompleksy ŭ Maskvie budavali ŭ 90-ja dzieści na ŭskrainach, ale ŭ Minsku heta ŭbostva źjaviłasia ŭ samym centry, i zusim niadaŭna. Dobra, byvaje: pabudavali, zrabili hłupstva, ale čamu jaho da hetaha času nie źnieśli?!
04. Dobra, davajcie adrazu zojdziem z kozyraŭ. Samaja vialikaja prablema Minska — što heta horad z savieckaj paštoŭki. I tut čytač moža spytać: a što ž u hetym drennaha? Usie ž lubiać savieckija paštoŭki! A jašče ŭsim padabajucca harady z savieckich paštovak. Jany takija prastornyja, zalityja soncam, zialonyja. Nie žyćcio, a kazka! Tolki jość adna prablema. Usie hetyja šyrokija praśpiekty, zalityja soncam, dobra hladziacca tolki na paštoŭkach. Časam jany niadrenna vyhladajuć z akna aŭtamabila. Ale voś kali ty sam apynaješsia na hetych vulicach, ničoha dobraha ŭžo niama.
05. Heta całkam nie sumaštabnyja čałavieku prastory. Ich składana pieraadolvać, na ich niekamfortna znachodzicca, jany niaŭtulnyja. Nu voś pahladzicie na fatahrafiju. Vy chočacie pajści pahulać pa hetych darožkach? Dumaju, što nie. Špacyravać tam možna tolki ad biezvychodnaści. Mienavita tamu takija prastory zaŭsiody pustyja. Ale jość jašče adna prablema hetych biaskoncych hazonaŭ i kvietnikaŭ: jany nikomu nie patrebnyja. Navošta vam hazon, kali na im nielha hulać abo adpačyvać? Navošta vam kłumba, kali jaje nichto nie bačyć, nichto ź joj nie kantaktuje? Usie hetyja prastory vielmi doraha ŭtrymlivać. Horad kožny hod tracić vialikija hrošy na padtrymańnie paradku, ale tolki kamu patrebny hety paradak? Heta miortvaja prastora, u jakoj šmat minusaŭ i tolki adzin plus — možna zrabić fatahrafiju jak na savieckaj paštoŭcy.
06. U dobrym horadzie kožny kvadratny mietr vykarystoŭvajecca z tołkam. Kali heta tratuar, to pa im pavinny chadzić ludzi. I hetym ludziam pavinna być kamfortna (nichto nie lubić chadzić uzdoŭž biaskoncych hazonaŭ z ubohimi kvietnikami). Kali heta hramadskaja prastora, to jaje treba nasyčać sensami. Tam pavinny być zony dla ludziej roznych sacyjalnych hrup, tam pavinien być handal i zony dla roznych aktyŭnaściaŭ. U rešcie rešt, kali vy robicie hazon, to ŭ hetym taksama pavinien być sens. Ujavicie prosta, što heta nie horad, a vaš dačny ŭčastak. U dobraha haspadara na jaho 6 sotkach bolš sensu, čym u hetych biaskoncych miortvych hiektarach u centry Minska. Dobry haspadar usio razumna spłanuje i nie budzie marnavać miljony na absłuhoŭvańnie nikomu nie patrebnaha hłupstva.
07. Ale my praciahvajem špacyr. Chadzić pa biaskoncych płoščach i pustych chodnikach niepryjemna. Dy jašče i nadvorje kiepskaje. Uvieś Minsk vybrukavany plitkaj. Prablema ŭ tym, što plitku tut kłaści nie ŭmiejuć. Vada sama pa sabie nikudy nie dzieniecca, treba pradumvać sistemu vodaadvodu.
08. Padobna na toje, hetyja biazdušnyja vielizarnyja prastory źbiantežyli nie tolki mianie, tamu płošču vyrašyli ŭpryhožyć harškami ź jełačkami. Vydatna, tolki maštab nie toj. Hetyja jełački hladzielisia b niadrenna na vuzkaj vułačcy ŭ centry, a na takoj vielizarnaj płoščy patrebnyja 10-mietrovyja jełki jak minimum.
09. Kab choć niejak ačałaviečyć hetyja vielizarnyja pustki, u Minsku rasstaŭlajuć voś takija kampazicyi ź pietunij. Nu, što tut možna skazać… Kali b tak upryhožvali viasielle ŭ jakim-niebudź biełaruskim kałhasie, to jašče syšło b. Nie va ŭsich ža jość hust i mahčymaść zaprasić dyzajniera. Ale dla jeŭrapiejskaj stalicy — a Miensk ža siabie ličyć jeŭrapiejskaj stalicaj — heta nie toj uzrovień. Ja nie viedaju, ci treba tłumačyć, što z hetym nie tak, ci i tak usio zrazumieła?
10. U Miensku naohuł vielmi lubiać pry lubym zručnym vypadku ŭstaŭlać harški ź pietunijami. Mnie zdajecca, chtości pa pamyłcy zamiest bulby zasiejaŭ pole pietunijami i zaraz nie viedaje, kudy ich padzieć. Nie vykidać ža!
11. Tamu ciapier jany razam ź inšymi dziŭnymi kanstrukcyjami stajać pa ŭsim horadzie. Darečy, pa sakrecie skažu… Siońnia narmalnyja harady vykarystoŭvajuć dla azielanieńnia mnahaletniki. A ŭsie vašy pietunii — heta savok. Adziny ich sens — pa 5 razoŭ na hod ich možna pierasadžvać, a značyć, jość praca dla sadoŭnikaŭ! Dyk voś, narmalnyja harady ličać hrošy i padychodziać da azielanieńnia z rozumam.
12. Dobra, błukajučy ad adnoj płoščy da druhoj, my z vami dajšli da samaha žudasnaha budynka Minska! Jon jašče tolki budujecca, ale chutka pačvara kančatkova vyłupicca ź jajka. Heta Kastryčnickaja płošča.
Krychu pieradhistoryi. Da vajny nie było naohuł nijakaj Kastryčnickaj płoščy. Tut byli ščylnyja kvartały.
Na žal, vajna ścierła hetyja kvartały z tvaru ziamli. Paśla vyzvaleńnia horada ad fašystaŭ centr vyhladaŭ voś tak:
Paśla vajny ruiny prybrali, a ŭ centry stvoranaj płoščy pastavili pomnik Stalinu. Zvyčajna płoščy ŭ horadzie farmujucca stahodździami, jany apraŭlenyja vysokimi «płatami» azdoblenych fasadaŭ, bo vychodzić na płošču — heta honar dla luboha doma. Ale tak jak paśla vajny hrošaj asabliva nie było, hadami Kastryčnickaja płošča była bolš padobnaja na pustku. Da siaredziny 50-ch na hetaj pustcy pabudavali Pałac kultury prafsajuzaŭ.
Z hetaha budynka i pačała farmavacca novaja płošča. Pałac kultury — typovy pradstaŭnik stalinskaha ampiru: vielmi bahata, uračysta, jak śviatočny tort. Nichto nie viedaje, jak skłaŭsia b los hetaj płoščy, nie adydzi ludajed Stalin u inšy śviet, ale što było, toje było. A, jak my pamiatajem, paśla śmierci Stalina pačałasia baraćba z praźmiernaściu ŭ architektury, i ŭsia novaja zabudova była askietyčnaj i prostaj. Napeŭna, heta navat dobra, bo Pałac prafsajuzaŭ adrazu staŭ kulminacyjaj hetaj płoščy, a ŭsie astatnija budynki — niby aprava dla jaho.
Mabyć, vielizarnych płoščaŭ u Minsku było nie zanadta šmat, i ŭ 70-ja hady ŭ centry Kastryčnickaj vyrašyli pabudavać jašče adzin pałac — Pałac Respubliki. Budaŭnictva zaciahnułasia da pačatku nulavych! Budynak vyjšaŭ askietyčnym i zmročnym — a čaho vy chacieli ad 70-ch hadoŭ? Ale jano i da lepšaha. Niahledziačy na toje, što novy pałac vidavočna pretendavaŭ na lidarstva ŭ architekturnym ansambli płoščy, lidaram jon tak i nie staŭ. Nievialiki Pałac prafsajuzaŭ svajoj trochi kitčavaj źniešnaściu ŭsio roŭna zabiraŭ usiu ŭvahu, a hetaja ahromnistaja šeraja skrynia bolš była padobna na futarał, jaki zabylisia prybrać z płoščy.
14. Jašče raz… Hałoŭny hieroj płoščy.
15. I voś na płoščy źjaŭlajecca novy hieroj — chleŭ z rušačkami. Jon pakul nie hatovy, ale pa rendaru dobra zrazumieła, što tut budzie. U čym ža prablema? Prablem tut šmat. Pa-pieršaje, heta zusim biazdarnaja architektura. Sproba pahulacca z antyčnaj architekturaj biez razumieńnia, biez naležnych viedaŭ i dośviedu zaŭsiody pryvodzić da pravału. Heta hladzicca hetak ža niedarečna, jak kali b vy pastavili sabie zadaču apranucca ŭ kaścium 18 stahodździa i pryjści na impieratarski bal. Pry hetym vašyja viedy abmiažoŭvalisia b uražańniami ad karcin taho času. Ujaŭlajecie sabie, jaki kaścium vy b padrychtavali? Dla maskaradu abo cyrka jon by jašče padyšoŭ, narod naśmiašyć, ale voś surjozna da hetaha stavicca nielha. Tut anałahičnaja historyja. Architektary ŭziali chleŭ, pajšli na rynak i kupili kuču płastykavaj lapniny, kab upryhožyć hety chleŭ. Biez razumieńnia naohuł, jaki elemient kudy treba macavać. U vyniku na płoščy pavolna źjaŭlajecca budynak, vielmi słaby i biezdapamožny z architekturnaha punktu hledžańnia.
16. Ale hałoŭnaja jaho prablema navat nie ŭ biazdarnaj architektury. Hałoŭnaja prablema ŭ tym, što jon vyrašyŭ razłamać usio vakoł. Uspomnicie architekturny ansambl płoščy. Kulminacyjaj u nas byŭ Pałac prafsajuzaŭ. Voś jon, na rendary sprava. Ź im nichto nie spračaŭsia, a ŭsia astatniaja zabudova była chutčej apravaj dla hetaha vyskački. I zaraz pobač z pyšnym stalinskim budynkam u nas źjaŭlajecca jašče adzin. Jon stylistyčna vielmi padobny: franton, kałony, antyčny dekor… Tolki ŭ paŭtara raza bolšy! Jon nie staić pobač, nie hraje samastojnuju rolu — jon pieradražnivaje! Jon pryciahvaje da siabie ŭvahu, sprabujučy stać daminantaj. Samastojna jon hrać nie moža, ale, rasšturchaŭšy łokciami asiarodździe i razdźmuŭšysia, jon pačynaje źviartać na siabie ŭvahu. Praciahvajučy anałohiju, novy budynak — niby viaskovy abryhan u zalapanych hnojem botach, jaki zajaviŭsia na vienski bal. U niejki momant usie razumiejuć, što nie zaŭvažać jaho ŭžo niemahčyma, i bal spyniajecca. Dyk voś, architekturny bal u centry Minska spynicca. Vielmi škada. Budavać tut heta ŭbostva — horadabudaŭničaje złačynstva.
17. Dobra, davajcie pra viasiołaje … Heta mastok praz raku Śvisłač u rajonie haścinicy «Biełaruś». Da Jeŭrapiejskich hulniaŭ jaho pavinny byli zamianić na bolš sučasnuju kanstrukcyju, ale minułaj vosieńniu ŭ Minska źmianiŭsia mer, i novy kiraŭnik horada zaviarnuŭ šerah prajektaŭ. Tamu stary most prosta źniali, padramantavali i viarnuli nazad.
A mahło być tak:
18. Chadzić pa Miensku nie tak i prosta! Tut čamuści vielmi lubiać łancuhi. Moža być, heta pajšło ad vyrazu «nam niama čaho hublać, akramia svaich łancuhoŭ»? A kab było što hublać, vyrašyli zrabić łancuhoŭ pabolš? U lubym vypadku, łancuhoŭ tut šmat, i niama nijakaha tłumačeńnia, navošta jany patrebnyja. Byvaje, idzieš pa tratuary, a tut bac! — i łancuh.
19. Voś vid ź inšaha boku. Vydatna, pytajusia ŭ miascovych, što heta takoje — usie cisnuć plačyma i kažuć, što łancuh treba pierastupać. Dobra, ja mahu jaho pierastupić, a što rabić čałavieku z vazkom, bahažom abo rovaram?
20. Heta była sproba zrabić piešachodnuju vulicu ŭ centry. Na vulicy pavinien byŭ być prajezd, i voś hety samy prajezd dla mašyn abharadzili łancuhom. Heta jaskravy prykład niepiśmiennaści prajekciroŭščykaŭ. Sprabujučy raźvieści patoki i zrabić vulicu biaśpiečnaj, jany, naadvarot, zrabili jaje niebiaśpiečnaj i niepradkazalnaj. Sudzicie sami. Zaraz dla mašyn zrabili kalidor, abharodžany łancuhami, i kiroŭca dumaje, što možna śmieła jechać. Ale pakolki vulica piešachodnaja, ludzi pastajanna pierachodziać jaje va ŭsich napramkach, pierastupajučy cieraz łancuhi. Heta značyć, kiroŭca nie čakaje ŭbačyć nikoha na svaim šlachu. U vyniku tut budzie šmat kanfliktaŭ. A jak rabić? Dy prosta prybrać łancuhi i pakinuć słupki.
Naohuł, adna z apošnich tendencyj va ŭrbanistycy — heta shared street abo shared space, to-bok vulica ahulnaha karystańnia (nie błytajcie z «darohami ahulnaha karystańnia», jakija jość u nas u PDR). Na takich vulicach nie isnuje jakich-niebudź pryjarytetaŭ. Aŭtamabili, viełasipiedysty i piešachody vykarystoŭvajuć dla ruchu adnu i tuju ž prastoru. Z-za taho, što tut niama ni raźmietki, ni jakich-niebudź znakaŭ, usie pavodziać siabie vielmi ŭvažliva, tamu avaryjnaść źnižajecca.
Ciapier z takim typam vulic ekśpierymientujuć u Vialikabrytanii, Novaj Ziełandyi, ZŠA i Japonii. Naprykład, u Tokia na niekatorych vulicach u centry horada tratuar vizualna adździeleny ad prajeznaj častki plitkaj inšaha koleru. Na spravie ž ludzi iduć prosta pa darozie, ale sychodziać u bok pry nabližeńni mašyny. U Novaj Ziełandyi zamiest kalarovaj plitki vykarystoŭvajecca liŭnioŭka. Akramia taho, piešachodnuju zonu abaraniajuć ad ruchu aŭtamabilaŭ łavačkami i kłumbami. Dla mašyn zastajecca pałasa pa centry.
Mašyny pa takich vulicach jeździać vielmi akuratna, tamu što kiroŭcy viedajuć, što tut zaŭsiody chodziać ludzi. Piešachody taksama ŭvažlivyja, tamu što viedajuć, što zzadu moža jechać mašyna. Usie sami pamiž saboj damaŭlajucca, chto kaho prapuskaje ŭ peŭny momant. Usie ŭdzielniki darožnaha ruchu pastajanna pamiž saboj u kantakcie. Za košt hetaha vulica atrymlivajecca vielmi biaśpiečnaj. Choć hety vid vulicy patrabuje peŭnaha ŭzroŭniu kultury ad usich udzielnikaŭ ruchu.
Niešta padobnaje možna było pasprabavać zrabić i ŭ Minsku zamiest taho, kab zaviešvać usio łancuhami.
21. Naohuł, z dyzajnam vulicy vialikija prablemy. Jana vielmi zachłamlena kramami, słupami, lichtarami i inšymi kanstrukcyjami. Bolš za ŭsio heta padobna na skład mietałałomu.
22. Pry hetym usie elemienty rasstaŭleny vypadkovym čynam. Niejkija niezrazumiełyja koły z łavačak, śmietnicy stajać prosta pierad imi… Napeŭna, kali ty pierapiŭ, u ich zručna vanitavać, ale siadzieć tak ja b nie chacieŭ.
23. Susiednija vulicy taksama ŭsie z łancuhami. Znoŭ ža, nichto nie padumaŭ, jak tut chadzić ludziam.
24. Časam Minsk zahadkavy! Cikava, što adčuvajuć tut kiroŭcy?
25. Vulicy ŭ centry vielmi dziŭnyja. Kuča niezrazumiełych elemientaŭ, plitka łapikami — chočacca pryvieści ich u paradak, prybracca.
26. Hłupstvaŭ chapaje. Naprykład, tut jany robiać pierachod praz adnu pałasu sa śviatłaforam. Surjozna? Jak dumajecie, kolki ludziej budzie čakać zialony, kab pierajści niejki ŭnutrykvartalnyja prajezd, dzie prajazdžaje adna mašyna raz u 5 chvilin?
27. Zatoje pobač 5-pałosnaja daroha — i nijakaha śviatłafora niama. Mašyny niasucca z horki, a tabie prapanujecca pierajści darohu pa nierehulavanym pierachodzie. Dziakuj choć, što pryŭźniatym jaho zrabili.
28. Znajdzi tut ziebru:
29. Miascovaja prakuratura čamuści vyrašyła afarbavać aharodžu ŭ žoŭta-zialony koler. Mabyć, heta ŭ honar Sajuznaj dziaržavy?
U Maskvie tak raniej vielmi lubili rabić…
30. Vielmi miła rabić viełaparkoŭki i parkoŭki dla kalasak, ale ja b vydatkavaŭ choć by 100 dalaraŭ na dyzajniera. Pakul heta vyhladaje jak «u nas zastałosia niekalki abrezkaŭ trub, što b takoha zrabić?».
31. Ja naličyŭ u Minsku kala 20 roznych varyjantaŭ dyzajnu ŭkazalnikaŭ vulic. Mnie zdajecca, Minsk zasłužyŭ niejkaha adzinaha viadomaha stylu.
32. Idziom dalej. Niadaŭna ŭ Minsku prajšli Jeŭrapiejskija hulni, da červienia 2019 hoda horad śpiešna dobraŭparadkoŭvali. Tolki na vysadku kvietak patracili 5 miljonaŭ dalaraŭ. Usio heta jaskravy prykład taho, jak rabić nie treba. Znoŭ ža, vydatkavali kuču hrošaj i zrabili bieskarysnaje i nikomu niepatrebnaje dobraŭparadkavańnie. Voś prykład kala stadyjona. Navošta tut hetaja pustka? Heta hazon? Nie padobna. Čamu b na hetym miescy nie prydumać niešta? Nie raźbić park, nie vysadzić drevy? Chto budzie płacić za pastajanny dohlad hetaj pustki i navošta naohuł marnavać na jaho hrošy?
33. Vielmi biazdarna pracujuć ź viertykalnaj płaniroŭkaj. U vas jość reljef — dyk čamu b jaho nie abyhrać? Nie, zrabili kuču niezrazumiełych leśvic. Pobač pandusy. A navošta naohuł leśvicy? Ludzi leśvicy nie lubiać: chadzić pa ich niazručna, heta pieraškoda dla vazkoŭ, rovaraŭ, samakataŭ. Čamu b nie zrabić prastoru biez uschodaŭ, tym bolš pierapady reljefu nie takija mocnyja? Nie. Robiać usio ŭ łob, naohuł nie zadumvajučysia.
34. Darečy, heta nie tolki na novych prastorach, ale i na starych. Skažycie, možna było b abyścisia tut bieź leśvicy? Možna, viadoma! Ale nie abyšlisia.
35. Azielanieńnie ŭsio kałhasnaje, niejkija vypadkovyja kłumbački. Siońnia tak nie robiać.
36. Tut pastavili draŭlanyja łavački, ale pobač ź imi — samyja tannyja ŭbohija śmietnicy.
37. Stadyjon «Dynama» vielmi kruta rekanstrujavali, atrymałasia pryhoža. Rekanstrukcyja doŭžyłasia cełych 6 hadoŭ i kaštavała $200 miljonaŭ. U vyniku ŭmiaščalnaść areny pamienšyłasia z 34 da 22 tysiač hledačoŭ, zatoje nad trybunami źjaviŭsia navies, a sam stadyjon zaraz adpaviadaje 4-j katehoryi UEFA. Pry hetym udałosia zachavać častku histaryčnaha fasada, jak u Jekaciarynburhu, i aryhinalnuju čašu Alimpijskaha ahniu.
Fota: Dyrekcyja II Jeŭrapiejskich hulniaŭ
Ale voś usio, što vakoł, — heta hamon. Adkul usie hetyja pustki? Navošta jany?
38. Ja ŭžo maŭču pra toje, što ŭsio stylistyčna niavytrymana. Z adnaho boku — futurystyčny dach i apory aśviatleńnia. Ź inšaha — kavanaje brydoćcie ź pietunijami. Što za kałhas? Heta značyć, na hetuju žachlivuju kanstrukcyju hrošaj vam chapiła, a na toje, kab kupić u hadavalniku darosłyja drevy, nie chapiła? Pahladzicie na hetyja sadžancy. Tak nichto nie robić. Pałova ź ich nie vyžyvie, i ŭ vyniku praz 10 hadoŭ tut budzie nie zrazumieła što. Čamu b adrazu nie vysadzić darosłyja drevy?
Nahadvaju, jak vyhladaje azielanieńnie ŭ novych rajonach u kitajcaŭ:
39. Tut dobra vidać, nakolki ŭsio vypadkova i biezdapamožna. Abmiarkoŭvać niama čaho, prosta treba zaprašać architektaraŭ na prajekt, a nie addavać usio na vodkup zahadčyku haspadarki.
40. Tut mahła b być dobraja hramadskaja prastora, ale nie atrymałasia.
41. U Miensku da hetaha času robiać ŭzory z kvietak… Moža być, vy jašče kvietkavy hadzińnik zrobicie? Chłopcy, na dvare 2019 hod — adpraŭcie tych, chto ŭ vas adkazvaje za dobraŭparadkavańnie, u Niderłandy, Daniju abo Niamieččynu. Saviecki Sajuz raspaŭsia.
42. Kulminacyja usiaho hetaha kałhasnaha dobraŭparadkavańnia — pietunii ŭ harškach uzdoŭž tras! Tak, jany ŭzdoŭž daroh na płatach viešajuć voś. Varjactva niejkaje. Zamiest taho, kab vysadzić tam, nu nie viedaju, kusty niejkija šmathadovyja abo drevy, jany viešajuć skryni ź pietunii, jak babula ŭ siabie na bałkonie.
43. Łava kala mastackaha muzieja. Ci nie chočacie prysieści?
44. U Minsku sprabujuć raźvivać viełainfrastrukturu.. Ale ŭ vypadku ź vieładarožkaj zvyčajna usio abmiažoŭvajecca naniasieńniem farby — voś jak u nas. Na vieładarožcy tut čamuści plitka, a nie roŭny asfalt, a jašče jaje pierasiakaje tratuar.
45. Piešachodam — krutaja leśvica, viełasipiedystam — pryhožy pandus. Uvaha, pytańnie: dzie vy spuściciesia? Dzie pojduć baćki z kałyskaj? Voś tak… biazdarnaje prajektavańnie viełainfrastruktury pravakuje kanflikty.
46. Časam vieładarožki prosta pačynajucca ź niadkul i sychodziać u nikudy. Akramia taho, kankretna hetuju adrazu ŭ niekalkich miescach pierasiakajuć piešachodnyja darožki. Vyhladaje heta davoli biessensoŭna.
47. Nievierahodna, ale heta tratuar, pafarbavany šeraj farbaj! Heta ŭčastak na vychadzie z zavodzie «Kryštal».
48. Heta apahiej biełaruskaj haspadarlivaści. Atrymałasia jak u vajskovaj častcy, dzie farbujuć usio zapar, uklučajučy jełki i hazony. Kali doŭha zajmacca imitacyjaj karysnaj dziejnaści, rana ci pozna pačnieš farbavać tratuary… Spyniciesia! Zrabicie lepš što-niebudź dla ludziej.
49. Minsk usprymajecca jak saviecki horad jašče i dziakujučy bahaćciu padziemnych pierachodaŭ. Ja ŭziaŭ samakat i zrazumieŭ, što pa horadzie prosta niemahčyma pierasoŭvacca, nie spuskajučysia pastajanna pad ziamlu.
50. Padziemnych pierachodaŭ sapraŭdy vielmi šmat, jany roznych typaŭ i kanfihuracyi. Adzinaje adroźnieńnie ad Rasiei ŭ tym, što ŭ Minsku pracujuć lifty dla invalidaŭ. U nas ni ŭ adnym horadzie rabočych niama.
Časam uźnikajuć całkam idyjockija situacyi: naprykład, tut ludzi pavinny spuskacca ŭ padziemny pierachod tolki dla taho, kab prajści da tramvajnaha prypynku. Sami puci pry hetym abharodžanyja płotam.
Fota: gre4ark51.
51. Nahadvaju, što padziemnyja (i nadziemnyja) pierachody — adna z hałoŭnych pieraškod na šlachu da horada, zručnaha dla ŭsich. U ich ciažka i niazručna spuskacca invalidam, piensijanieram, maci z kałyskaj, viełasipiedystam, ludziam z bahažom.
52. U sučasnym horadzie pazavuličnyja pierachody nie patrebnyja. Jany darahija i bieskarysnyja, jany zahaniajuć haradžan pad ziamlu i pravakujuć ich parušać praviły, pierabiahajučy vulicu ŭ nienaležnym miescy. Ale Miensk nie tolki na ŭsiu moc vykarystoŭvaje spadčynu saŭka, ale i buduje novyja padziemnyja pierachody.
53. Na nabiarežnaj pakłali plitku (i bolš, darečy, ničoha), ale nie padumali pra drenaž. Ciapier tut źbirajecca vada, jakaja chutka razburaje plitkavaje pakryćcio, i jaho chutka pryjdziecca mianiać. A jašče darožka nižejšaja za ŭzrovień hazona, tak što padčas daždžu ŭvieś brud ź jaje budzie ściakać siudy.
54. Darečy, pra brud. Minsk — davoli čysty horad, ale ŭ dvarach možna sustreć usiakaje. Tut navat niezrazumieła: ci to heta takaja daroha, ci to hazon uzarany kołami da takoha stanu.
55. Vydatnaja kanstrukcyja pandusa. Nie dumaju, što za čas jaho isnavańnia pa im prajechaŭ choć by adzin čałaviek u invalidnym vazku.
56. Padjezdy ŭ starych damach — jak u nas: hłuchija žaleznyja dźviery, da jakich treba padymacca pa prystupkach, la ŭvachodu śpisanaja łaŭka, jakuju pryciahnuli ź niejkaha parku… Ale tut choć by śmiećcievy bak pastavili i roŭna pakłali plitku.
57. U prajezdach pamiž dvarami tratuaraŭ albo niama naohuł, albo jany zaniatyja mudakami na pavozkach.
58. Ahulnaja rysa postsavieckich haradoŭ — čarha na maršrutku! Na žal, u Minsku maršrutki kvitniejuć, choć ništo nie pieraškadžaje navieści paradak z hramadskim transpartam. Asabliva kali ŭličyć, što MAZ vyrablaje i aŭtobusy, i tralejbusy.
59. Pobač z aeraportam budujuć biełaruska-kitajski industryjalny park «Vialiki kamień», heta lubimy prajekt Łukašenki. Musić atrymacca niešta siaredniaje pamiž pramzonaj i «ekahoradam»). Asnoŭnyja inviestary — kitajcy, siarod viadomych rezidentaŭ jość, naprykład, ZTE i Huawei. Paru hadoŭ tamu kazali, što vytvorčaść lehiendarnych rovaraŭ «Aist» taksama siudy pieraniasuć.
