Historyja žudasnaha zabojstva ŭ Sankt-Pieciarburhu praciahvaje budaražyć hramadstva. Pa padazreńni ŭ zabojstvie byŭ zatrymany 63-hadovy dacent Sankt-Pieciarburhskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta (SPbDU) Aleh Sakałoŭ. U race Mojka vyłavili zaplečnik historyka z adrezanymi rukami jaho vučanicy.
Pry pieratrusie ŭ kvatery Sakałova znajšli žanočaje cieła, adrezanuju hałavu i skryvaŭlenuju piłu. Rasijskija ŚMI paviedamlajuć, što zabitaja 24-hadovaja vypusknica SPbDU žyła ź im.
Aleh Sakałoŭ niaredka byvaŭ u Biełarusi, jaho dobra viedajuć rekanstruktary padziej 1812 hoda. Na pytańni «Našaj Nivy» adkazaŭ namieśnik staršyni Rady RHA «Vajskova-histaryčnaje adzinstva», vice-prezident Mižnarodnaj vajskova-histaryčnaj asacyjacyi, arhanizatar fiestyvalaŭ «Mir» i «Biarezina» Alaksiej Hurski.
Alaksiej Hurski ŭ centry. Fota z vk.com.
Alaksiej Hurski: Pierš, čym pačniom, ja b chacieŭ vykazać spačuvańnie siamji zahinułaj Naści. Vialikaja trahiedyja. Vielmi škada čałavieka, i nie tolki čałavieka, ale budučaha talenavitaha navukoŭca.
«Naša Niva»: Alaksiej, jak daŭno vy znajomyja z Aleham Sakałovym?
AH: Ja prymaŭ udzieł u fiestyvali «Biarezina» ŭ 2007 hodzie, Sakałoŭ jaho arhanizoŭvaŭ.
«NN»: Jakija ŭražańni pakidaŭ na vas Sakałoŭ pry asabistych kantaktach?
AH: Čałaviek, apantany epochaj ampiru. Jarki charyzmatyk. Palihłot. Vielmi mocny historyk. Ambitny. Praźmierna ambitny. Haračny.
«NN»: Ci šmat u jaho siabroŭ i znajomych u Biełarusi?
AH: Sakałova viedali ŭsie, chto zajmajecca rekanstrukcyjaj. Heta viadučy śpiecyjalist u śviecie pa historyi napaleonaŭskich vojnaŭ. Tut niama čamu ździŭlacca.
«NN»: Jakoje staŭleńnie ŭ historyka było da Biełarusi i biełaruskaj historyi? Ci nie było ŭ jaho šavinizmu ŭ dačynieńni da biełarusaŭ?
AH: Naadvarot. Jon vielmi ciopła adhukaŭsia pra Biełaruś. Raskazvaŭ, što i sam maje biełaruskija karani. Uvohule jon vielmi dakładna vyłučaŭ biełaruskich rekanstruktaraŭ jak pradstaŭnikoŭ suvierennaj dziaržavy, staraŭsia być z nami padkreślena vietlivym i nie kanfliktavać. Adčuvaŭ siabie nie starejšym bratam, a ŭ haściach.
«NN»: Što vy dumajecie pra Sakałova jak pra historyka? Nakolki heta dobry śpiecyjalist u tematycy 1812 hoda?
AH: Unikalny śpiecyjalist, adzin z najlepšych u śviecie. Heta ahulnapryznanaje mierkavańnie.
«NN»: Ciapier kažuć, što padčas rekanstrukcyj Sakałoŭ vykonvaŭ rolu Napaleona. A ŭ čym zaklučajecca rola Napaleona padčas takich mierapryjemstvaŭ?
AH: Ni razu nie bačyŭ Sakałova ŭ mundziry Napaleona. U mundziry hienierała — tak. Ale tut jon nie ŭnikalny. U rekanstrukcyi bolš za dziasiatak čałaviek rekanstrujujuć hienierałaŭ i maršałaŭ Pieršaj Impieryi, u tym liku i ja.
Aleh Sakałoŭ.
Inšaja sprava, što jon ličyŭ siabie adzinym čałaviekam, jaki maje prava na brend zasnavalnika vajskova-rekanstruktarskaha ruchu ŭ SSSR i pavodziŭ siabie adpaviedna, jak vialiki načalnik. Historyi pra toje, što jon ličyŭ siabie Napaleonam, mocna pierabolšanyja presaj.
Ja nie psichijatr. Chutčej, jon ličyŭ siabie bujnoj fihuraj, ale nie atajasamlivaŭ siabie z kimści.
«NN»: Ci vialiki ŭ Biełarusi ruch rekanstruktaraŭ padziej 1812 hoda?
AH: Dastatkova. Heta ciažkaja i darahaja dla rekanstrukcyi tema, ale apošnim časam jana nabiraje papularnaść. Ja b skazaŭ, što na terytoryi SND Biełaruś ciapier samy aktyŭny rehijon u płanie napaleanistyki. Dva bujnyja fiestyvali — «Mir» i «Biarezina», i šmat mienš važnych padziejaŭ.
«NN»: Ci byli vy znajomyja z zabitaj dziaŭčynaj? Ci ŭdzielničała jana ŭ rekanstrukcyjach?
AH: Tak, byŭ. Šapačna. Jana aktyŭna ŭdzielničała. Ja niekalki razoŭ bačyŭ ich razam. Ścipłaja. Nikoli ŭ kampanii nie kičyłasia svaim statusam žonki Sakałova. Za stałom nie pavodziła siabie jak pieršaja łedzi, nie patrabavała da siabie asablivaj uvahi.
«NN»: Što vy dumajecie nakont usioj hetaj situacyi, jakaja ciapier tak abmiarkoŭvajecca?
AH: Ja dumaju, što ŚMI z bytavoha zabojstva sprabujuć razdźmuć siensacyju. Ja ŭžo kazaŭ u adnym intervju: ujavicie, kali ŭ takim ža zabojstvie padazravali čempijona SND pa rybałcy — ci byŭ by taki rezanans? A čym rekanstrukcyja adroźnivajecca ad inšych chobi? Dy ničym. Chtości marki źbiraje, chtości kryžykam vyšyvaje, my mundziry robim i taktyku armij taho času vyvučajem.
Niadaŭna adzin z nas vyratavaŭ dzicia. Chto pra heta napisaŭ? Amal nichto.
My hadami zajmajemsia papularyzacyjaj ajčynnaj historyi, uznaŭlajem histaryčnuju pamiać, unosim układ u navuku, pravodzim fiestyvali, dzie pakazvajem biełarusam, chto byli ich prodki, za što zmahalisia i pamirali. Dzie chacia b adzin artykuł u miesiac pra heta?
Vaša vydańnie choć raz zrabiła repartaž pra fiestyval «Biarezina»? Francuzskija ŚMI pryjazdžajuć aśviatlać mierapryjemstva, bo dla ich bitva była trahičnaj, ź vializnymi achviarami z boku mirnaha nasielnictva. A viedajecie, kolki biełarusaŭ zmahałasia z abodvuch bakoŭ?
A pra toje, što ŭ kampanii 1812 hoda byli vypadki, kali adzin brat-biełarus vajavaŭ ŭ Ruskaj Impieratarskaj armii, a inšy — u Napaleona? I my heta sprabujem pakazać i raskazać.
Zatoje ciapier viadoma, što Sakałoŭ ličyŭ siabie Napaleonam i zabiŭ niaščasnuju dziaŭčynku. Voś i ŭsia abjektyŭnaść presy.
