Što dobra ŭ maładym biełaruskim kino, dyk heta aŭtary, jakija nie bajacca vykazvacca na składanyja i vostryja temy.
Kinaalmanach «Abjektyŭ_na: Pravy dziciaci» sabraŭ čatyry karotkamietražnyja filmy, čatyry aŭtarskija vykazvańni biełaruskich režysioraŭ na temu pravoŭ dziaciej. Historyi, zasnavanyja na žyćciovym dośviedzie aŭtaraŭ i ich blizkich, padymajuć aktualnyja prablemy, jakija cikava daśledavać i darosłym, i padletkam.
Pakazy kinaalmanacha prajšli bolš jak u dziesiaci haradach Biełarusi, filmy ŭbačyli bolš za tysiaču hledačoŭ. Žychary stalicy zmohuć pahladzieć filmy i pahutaryć z režysiorami 2-4 sakavika ŭ sietcy kinateatraŭ Silver Screen.
1. Drama «Cichaja Ta»
Režysiory: Kryścina Šendalesava, Viktar Bojka
Kadr ź filma
Čym niebiaśpiečny bulinh siarod padletkaŭ? U pieršuju čarhu, vialikaj kolkaściu paciarpiełych. Achviara pakutuje ad hvałtu. Ahresar razbeščvajecca biespakaranaściu i ŭmacoŭvajecca ŭ destruktyŭnych pavodzinach, rujnujučy svaje šancy na dobruju budučyniu. Śviedki bulinhu pakutujuć ad biezdapamožnaści i strachu.
Film raspaviadaje historyju cichaj i saramlivaj Tasi, dla jakoj raspaŭsiudzić kvitki ŭ teatr siarod adnakłaśnikaŭ stanovicca prablemaj. Jana pieraadolvaje siabie, ale sproba vyjści na kantakt z adnahodkami ŭskładniajecca raskrytym sakretam, jaki zachoŭvajecca ŭ jaje sšytku.
Viktar Bojka, adzin z režysioraŭ filma:
«Tema bulinhu siarod padletkaŭ mnie blizkaja. Ja vučyŭsia ŭ dźviuch škołach. U pieršaj bulinhu padviarhałasia dziaŭčynka, jakaja mieła niekatoryja asablivaści. I tolki praz 15 hadoŭ, na sustrečy vypusknikoŭ, jaje kryŭdzicieli paprasili prabačeńnia. U inšaj škole bulinhu padviarhaŭsia cichi saramlivy chłopiec. Pastajannyja abrazy, drobnyja vyśpiatki. Tak praciahvałasia dzieści paŭtara hoda, pakul adnojčy chłopiec nie vytrymaŭ i puściŭ u chod kułaki. Dastałasia samamu zadzirystamu. Zdajecca, paśla hetaha da chłopca bolš nie leźli».
Drama «Na parozie maŭčańnia»
Režysior: Kirył Jarochin
Kadr ź filma
Hvałt u siamji — adna z samych balučych i niazručnych tem. Tema seksualnaha hvałtu ŭ dačynieńni da dziciaci tabujavanaja ŭdvaja. Takaja ŭtojenaść zaŭsiody na ruku hvałtaŭnikam i nikoli nie dapamoža dziciaci vyrvacca ź piersanalnaha piekła.
Film raspaviadaje pra dziaŭčynku Ksiušu, u čyj čorna-bieły śviet uryvajecca kachańnie. Ale adnačasova ź im i damahańni ajčyma stanoviacca jašče bolš nastojlivymi. Da jakoj pary možna tryvać heta, i jak znajści ŭ sabie mužnaść supraćstajać, kali ty ŭsiaho tolki samotny čałaviek u śviecie, na samym krai ziamli, u maleńkim horadzie, praź jaki pranosiacca chutkija ciahniki?
Kirył Jarochin, režysior filma «Na parozie maŭčańnia»:
«Mnie spadabaŭsia materyjał [scenar]. Ja znajšoŭ ahulnyja padychody sa svaim unutranym śvietam, ź niejkimi hłyboka ekzistencyjalnymi i ŭ toj ža čas prostymi, trahičnymi rečami, ź jakimi moža sutykacca padletak».
Drama «Ryba dzion maich»
Režysiory: Dźmitryj Račkoŭski, Andrej Kryviecki
Kadr ź filma
Hałoŭnaja hierainia, zaniataja karjeraj, hublaje suviaź sa svajoj siamjoj i nie moža znajści ahulnaj movy z synam. Parušajecca suviaź časoŭ. Minułaha i sučasnaści. Movy i tradycyj. Jana nakštałt ryby, jakaja znachodzicca ŭ vakuumie svajho akvaryuma.
«Adnojčy ŭ paliklinicy, stojačy ź dziciom u čarzie, ja ŭbačyła, jak dzieci ad hoda siadziać z płanšetami. Raptam mama zabiraje ŭ małoha hadžet, kab zajści da lekara, i dzicia vybuchaje ŭ isterycy, patrabujučy nieadkładna viarnuć płanšet. Heta była da žudaści ŭražlivaja karcina, — raspaviadaje aŭtar scenaryja «Ryba dzion maich» Taćciana Bojka. — Dzieci roznaha ŭzrostu paŭsiul zavisajuć u hadžetach, usio mienš žyvoha dušeŭnaha pamiž dziećmi i baćkami. Kožny sam pa sabie. Hublajecca suviaź pakaleńniaŭ, davier. Adbyvajecca padmiena kaštoŭnaściaŭ. Dzieci čaściej samotnyja, niahledziačy na najaŭnaść vielizarnaha koła siabroŭ pa toj bok ekrana. Darosłym praściej «adkupicca» smartfonam, čym paznać svajo dzicia. U hetym i zaklučajecca trahiedyja. My nie viedajem svaich dziaciej, dzieci nie viedajuć nas. I kožny paasobku nie razumieje, chto jon i dla čaho».
Film-prytča praz vobrazy źviartajecca da patajemnych kutkoŭ u dušy hledača i zadaje pytańni: ci jość u sučasnych baćkoŭ kantakt ź dziećmi? Ci jość u nas samich suviaź z karaniami i rodam? Dzie miesca minułaha ŭ našym žyćci?
Antyŭtopija «Płan pa dzieciach»
Režysior: Janina Raščynskaja
Kadr ź filma
Ci viedajem my, ci adčuvajem, dzie miaža pamiž hramadskim i asabistym, pravam i abaviazkam, złačynstvam i samaabaronaj?
Ujavicie antyŭtapičnuju budučyniu, dzie novyja technałohii pastaŭleny na słužbu dziaržavie N. Ujavicie maładuju intelihientnuju žančynu, jakaja stanovicca achviaraj samavolstva čynoŭnikaŭ, jakija adymajuć u jaje syna. Mienavita takaja hierainia ŭ filmie «Płan pa dzieciach» adstojvaje pravy dziciaci, sutykajučysia z novaj prablemaj, jakuju składana vyrašyć.
Nahadvajučy, što lubaja sistema moža dać zboj, antyŭtopija pracuje jak pavieličalnaje škło, prapanoŭvajučy pracu našamu ŭjaŭleńniu.
Janina Raščynskaja, režysior filma «Płan pa dzieciach»:
«Ja abrała mienavita hetuju temu dla filma nie vypadkova. Ja nie tolki scenaryst i režysior, ale i mama z 10-hadovym stažam. Za hetyja hady ja pierakanałasia ŭ tym, što žyćcio baćkoŭ i dziaciej davoli mocna rehłamientavana dziaržavaj. Kali ŭ pracesie vychavańnia vy vychodzicie za ramki ahulnapryniataha kanonu, to heta moža być padstavaj dla pilnaj uvahi da siamji i kanfiskacyi dziciaci. U svaim prajekcie ja razhladaju prava dziciaci być pobač sa svaimi blizkimi ŭ jakaści adnaho z fundamientalnych pravoŭ, jakoje moža być asprečana tolki ŭ vyklučnych vypadkach».
Filmy «Na parozie maŭčańnia» i «Ryba dzion maich» byli abranyja dla pazakonkursnaha pakazu Nacyjanalnaj prahramy Mižnarodnaha kinafiestyvalu «Listapad».
Kvitki na pakaz filmaŭ 2-4 sakavika ŭ sietcy kinateatraŭ Silver Screen možna nabyć u kasie ci na sajcie kinateatra. Košt kvitka: 5 rubloŭ, pakaz 16+.
Pradziusar, namieśnik dyrektara Majsterni sacyjalnaha kino Varabiej Kanstancin:
«Na žal, dzieci, baćki, nastaŭniki i hramadstva ŭ cełym niašmat refleksujuć nad hetymi važnymi prablemami. Jany nie abmiarkoŭvać, što možna zrabić, kab źmianić situacyju. Kali my pakazvali hetyja filmy ŭ rehijonach, to paśla darosłyja i padletki pačynali narešcie havaryć. Hetyja filmy cikavyja tym, što jany vyklikajuć dyskusiju, źviartajuć našu ŭvahu na hetyja važnyja temy. I asabliva ja adznačyŭ by pracu aŭtaraŭ, jakija zmahli danieści svaje dumki, nazirańni i dośvied da hledačoŭ. Jany zrabili vialikuju i važnuju pracu dla ŭzdymańnia prablematyki pravoŭ dziciaci».
Filmy byli źniatyja ŭ miežach prajekta padtrymki maładych kiniematahrafistaŭ Majsterni sacyjalnaha kino «Abjektyŭ_na: Pravy dziciaci» pry padtrymcy Ministerstva zamiežnych spraŭ Karaleŭstva Niderłandaŭ, Dziciačaha Fondu AAN (JUNISIEF).
Prajekty byli adabrany praz adkryty pitčynh u lutym 2019 hoda i atrymali techničnuju padtrymku ad arhanizataraŭ prajekta, kampanii First Rental i kinakampanii Ivana Maślukova. Partnior prakatu ŭ Minsku — sietka kinateatraŭ Silver Screen.
