U suviazi z tym, što infarmacyja, apublikavanaja ŭčora, adnosna śmierci 58-hadovaj žančyny ŭ Viciebsku, jakaja była špitalizavanaja ź pnieŭmanijaj, vyklikała rezanans, publikujem stenahramy razmoŭ žurnalistaŭ, jakija praviarali danuju infarmacyju, z žycharami Viciebska, miedycynskimi rabotnikami i svajakami pamierłaj.
Z ulikam vyklučnaści vypadku stenahramy publikujem dasłoŭna. Majem u rasparadžeńni aŭdyjazapisy ŭsich hetych razmoŭ.
«Naša Niva» trymajecca vyklučnaj abjektyŭnaści i strymanaści ŭ aśviatleńni temy Covid-19. Standarty, jakich my trymajemsia, — heta standarty jakasnych jeŭrapiejskich ŚMI. My publikujem tolki infarmacyju, paćvierdžanuju šlacham supastaŭleńnia krynic.
Padčas padrychtoŭki materyjału karespandenty «Našaj Nivy» šmatrazova sprabavali źviazacca z pres-słužbaj Ministerstva achovy zdaroŭja, ale nichto nie adkazvaŭ na telefonnyja zvanki i paviedamleńni ŭ miesiendžarach. Pres-sakratarka viedamstva adkazała ŭ pryvatnyja paviedamleńni žurnalistu tolki paśla publikacyi artykuła na sajcie.
Hałoŭny doktar Viciebskaj haradskoj kliničnaj balnicy №1 adkazaŭ na zvanok karespandenta «NN», ale paprasiŭ nabrać jaho praź piać chvilin. Paśla hetaha ŭsie kantaktnyja stacyjanarnyja numary byli niedastupnyja (nie zaniatyja, a mienavita niedastupnyja).
Zastajecca pytańnie da miedycynskich struktur: čamu taja infarmacyja, jakuju jany, jak śćviardžajuć svajaki niabožčycy, daviali da ich, jany, mahčyma, nie daviali da vyšejstajačych orhanaŭ?
Stenahrama 1. Razmova z Taćcianaj, niaviestkaj pamierłaj Chuziejevaj.
Vitaju vas, prašu prabačeńnia, heta Taćciana?
Taćciana.
Vy niaviestka Taćciany Vasiljeŭny Chuziejevaj?
Tak.
Prymicie spačuvańni, kali łaska, u suviazi sa śmierciu Taćciany Vasiljeŭny…
Dziakuj.
… i dapamažycie, kali łaska. Mianie zavuć Uładzisłaŭ Šviadovič, ja žurnalist ź Minska, z haziety «Naša Niva». I nam pryjšli ananimnyja paviedamleńni ad ludziej, što Taćcianu špitalizavali i rabili nibyta analizy na karanavirus, i ciapier tam lohkaja panika. Ja chacieŭ udakładnić, ci praŭda heta albo nie, bo ja tak zrazumieŭ, što i muž, i syn prysutničali na pachavańni. Ci nie zabirali ich u balnicu?
Kaho ŭ balnicu zabirali? Nikoha ŭ balnicu nie zabirali. U nas jašče nie vyjavili heta.
Ale tak, jość takoje. Znajšli. My nie chavajem heta.
Atrymlivajecca, 13-ha [sakavika] što, joj stała kiepska?
Nie 13-ha, da hetaha. Niezadoŭha da hetaha joj stała kiepska. Chutkaja była padklučanaja, nieadnarazova pryčym. I doktar. Ale jak u nas? U nas jak zvyčajna: usio dobra, čakajem try dni…
Atrymlivajecca, u jaje byli jašče niejkija chraničnyja zachvorvańni? A što, kali nie sakret? Ankałohija, chutčej za ŭsio?
Nie, ankałohii nie było. Cisk vysoki, cukroŭka.
Jasna. I vy kažacie «doktar byŭ padklučany» — heta terapieŭt?
Nie, my vyklikali [ŭrača]. Kali tempieratura stajała, vyklikali, kaniečnie, i terapieŭta.
A adkul karanavirus hety ŭziaŭsia? Jana jeździła kudyści? Kantaktavała…
Absalutna nikudy. Voś vy ŭ kramu chodzicie, ručki tam apracoŭvajecie niečym?
Tak.
Nie. Adkul my viedajem? Čałaviek — piensijanier, doma siadzieŭ u pryncypie pastajanna, nikudy nie chadziŭ.
I što? Joj stała kiepska, vyklikali doktara, a paśla ŭziali analiz na karanavirus na ŭsiaki vypadak? Ci jak?
Pnieŭmanija. U nas nie biaruć na ŭsiaki vypadak, hetaje samaje, u nas tady tolki, kali pryśpičyć.
Atrymlivajecca, joj było kiepska i kiepska, prastudu spačatku stavili?
Viedajecie, davajcie vy zarehistrujecie, što fakt jość. U jaje byŭ, razumiejecie? Prosta my tolki što z pachavańnia…
Ja razumieju. Prosta ja chaču ŭdakładnić, kab nie pisać [aby-što], kab ludzi nie panikavali.
Ludzi chaj panikujuć. Čamu «kab nie panikavali»? Chaj panikujuć!
Hladzicie, jana siadzieła doma, jaje zabrali ŭ balnicu, kali ŭžo stała kiepska, pravilna ja razumieju?
Jaje zabrali na šosty ci piaty dzień. Dźvie chutkija pierad hetym pryjazdžali. Nie mahli ničoha ŭhladzieć. Pačałosia zapaleńnie lohkich.
I zrabili analiz?
Pastavili pnieŭmaniju. Ja ž nie viedaju, jak tam što było. Jana zdavała analizy. A paśla ci ŭskryćcio pakazała, ci histałohija pryjšła. I nam usio…
I analiz byŭ pazityŭnym, tak?
Tak.
Jasna. A zaraz vas nie praviarali jak siamju?
Nas usich praviarali.
U vas usich admoŭny analiz?
My pakul nie viedajem.
Ale vy nie na karancinie nichto?
Usie na karancinie.
A jak vas adpuścili tady na pachavańnie? Ci što, ci vy ŭ balnicy zaraz?
My nikudy nie jeździli.
Vy ŭ balnicy zaraz?
Ja vam skazała fakt, što heta — jość. U Viciebsku ja nie viedaju, jaki vypadak [pa čarzie], nie viedaju, ci zarehistravali jany, nie zarehistravali… Vypadak jość, usio. Astatnija ŭsie hetyja momanty, jak tam, što, čaho… Ciapier karancin, nichto nikudy ni heta samaje. My izalavanyja ad hramadstva. Ale ŭ nas jašče ničoha nie vyjaŭlena. Bo my ŭ kantakcie na toj momant z chvoraj, kali heta ŭsio vyjaŭlałasia, nie byli, razumiejecie? Nijakich prykmietaŭ u nas pakul niama, ničoha niama. Ale jak vypadak u Viciebsku — vypadak u Viciebsku jość. Usio, vy mianie prabačcie.
Apošniaje pytańnie, prabačcie. Fakt śmierci — heta ž nie śmierć ad karanavirusa, vam skazali?
Nu nie, kaniečnie. (Kładzie słuchaŭku.)
Stenahrama 2. Razmova z susiedkaj pamierłaj Taćciany Chuziejevaj
Padčas pieršaj razmovy žančyna nie zachacieła ničoha havaryć. Druhaja razmova:
Vitaju, heta kvatera **?
Tak.
Prašu prabačeńnia, my z vami razmaŭlali peŭny čas tamu. Ja pahavaryŭ z Taćcianaj, chacieŭ udakładnić — a jany zaraz na karancinie, atrymlivajecca? Bo Taćciana koratka adkazała… Ci vy nie ŭ kursie?
Zvanicie joj. Ja ničoha vam kazać nie budu.
Jana skazała, što jany «ŭ izalacyi» prosta. Ale dzie ŭ izalacyi? Kaža, što «my zdali analizy i nas izalavali».
Tak.
A kudy izalavali? U balnicu ci doma jany?
Doma.
Usio ž doma?
Tak.
A na pachavańnie jany nie chadzili, atrymlivajecca?
Chadzili.
Chadzili ŭsio ž?
Uhu.
Jak ža im dazvolili? Ci vy nie ŭ kursie?
Tam zakrytaja truna była.
Zakrytaja truna?
Tak. I apracavanaja.
A vy nie chadzili?
Nie.
A ŭ vas analiz nie brali?
Brali.
Taksama brali?
Tak.
Va ŭsim domie brali ci tolki ŭ padjeździe?
Biez paniaćcia. Dumaju, što nie.
Taćciana pamierła 18-ha?
Tak.
A što napisali ŭ aficyjnym zaklučeńni? Jakaja pryčyna śmierci?
Tam štrych-kod staić, ja biez paniaćcia.
Dobra tady, dziakuj.
***
Paśla słovaŭ susiedki karespandent jašče raz pazvaniŭ niaviestcy, kab udakładnić, ci sapraŭdy niabožčycu chavali ŭ zakrytaj trunie.
Stenahrama 3. Razmova ź niaviestkaj.
Vitaju, prašu prabačeńnia, heta jašče raz Uładzisłaŭ, my z vami havaryli paru chvilinaŭ tamu. Ja chaču ŭdakładnić z vašaha dazvołu dva momanty.
Pieršy: vy na pachavańni byli tolki siamjoj? Tam nie było haściej, usiakaha takoha, było zakrytaje pachavańnie?
Było ŭsio zakryta.
I kažuć, što była zakrytaja truna, apracavanaja ŭ balnicy tam ci dzie?
Tak.
Heta praŭda taksama?
Uhu.
A praviarali astatni dom? Žycharoŭ, susiedziaŭ?
(Taćciana kładzie słuchaŭku.)
Stenahrama 4. Razmova ź miedsiastroj ź viciebskaj palikliniki.
Vitaju, heta ****?
Tak.
Słuchajcie, padkažycie, kali łaska, ja žurnalist ź Minska, z haziety «Naša Niva». Nam paviedamili, što vy ciapier u balnicy paśla kantaktu z hetaj kabietaj, jakaja pamierła 18 sakavika.
Ja nie ŭ balnicy.
Kažuć, što vy ŭ infiekcyjnym adździaleńni albo doma na karancinie, tam pa-roznamu.
Nie. A chto vam daŭ takuju infarmacyju?
Napisali, pryjšło paru paviedamleńniaŭ, u nas jość forma, dzie možna paviedamlać ananimna.
Nie. My zdavali ŭsie analizy. Test rabili nam.
Jon paru dzion vyjaŭlajecca ci nie? Ja mahu pamylacca.
Nu tak, ja nie mahu dać vam nijakaj infarmacyi, ja nie viedaju, chto vy.
Mianie zavuć Uładzisłaŭ Šviadovič, ja žurnalist. My pisali siońnia pra hetuju kabietu. Taćciana Chuziejeva, jakaja pamierła 18-ha. Pa słovach jaje svajakoŭ, u jaje byŭ znojdzieny karanavirus, pazityŭny analiz.
A vy žurnalist adkul?
Minsk, hazieta «Naša Niva». My apublikavali materyjał pra heta, i pryjšło paviedamleńnie, što vy miedsiastra, jakaja ciapier nibyta…
Nas niekalki miedsiaścior. My prajšli test na karanavirus. Pakul čakajem vynik. Usie, chto kantaktavaŭ: miedsiostry, małodšy miedpiersanał — zdali test na karanavirus. Čakajem vynik.
A ŭ samoj Chuziejevaj jon paćvierdziŭsia ci nie?
Nam nie dajuć takuju infarmacyju.
A aficyjnaja pryčyna śmierci jaje?
Nie viedaju, jana ž pamierła ŭ stacyjanary. Heta tolki ŭ stacyjanary mohuć być hetyja źviestki.
A tyja, chto ŭ pałacie ź joj lažaŭ?
Nam takuju infarmacyju nie dajuć, my ž z palikliniki, nie z balnicy.
Jana chadziła na ŭkoły da vas, značyć, tak?
Tak, tak.
Ja prosta dumaŭ, što vy siastra z balnicy.
Nie, my z palikliniki, jana chadziła da nas ambułatorna lačycca.
A vam skazali zaraz na chatnim karancinie pabyć? Ci prosta ŭziali test i ŭsio?
Prosta ŭziali test i ŭsio.
To-bok vy praciahvajecie chadzić na pracu?
Tak.
Akiej tady, dziakuj.
Stenahrama 5. Razmova ź niaviestkaj, jakaja adbyłasia 21 sakavika, užo paśla aficyjnaha paviedamleńnia Minzdaroŭja pra admoŭny analiz pamierłaj.
Vitaju, heta Uładzisłaŭ Šviadovič, žurnalist, my ŭčora z vami havaryli. Takoje pytańnie: Minzdaroŭja učora apublikavała aficyjna, što analiz pamierłaj Taćciany byŭ admoŭnym.
Ja bačyła.
Dyk a navošta tady vy nam skazali, što jon byŭ pazityŭnym?
Pačakajcie. Nam skazali, razumiejecie? Nam skazali miedycynskija supracoŭniki.
Ja nie źbirajusia vyśviatlać ciapier z vami adnosiny, što vy apublikavali fota i proźvišča zahinułaj biez našaha dazvołu… Ale ŭ mianie da vas sustrečnaje pytańnie: a čamu my sa ŚMI daviedvajemsia pra toje, što tam admoŭny vynik? Nam taksama heta vielmi cikava! My admianili pachavańnie, razumiejecie? Ludzi, jakija ź Minska, z Homiela, svajaki — nie pryjechali. Nie pryjechali, razumiejecie, raźvitacca z čałaviekam pa-čałaviečy. My heta ŭsio admianili.
Ja vas razumieju. Ciapier prablemy i ŭ vas, i ŭ nas.
A jakija ŭ nas prablemy, vy mnie skažycie? U nas prablem anijakich niama. Čałavieka ŭžo nie viarnuć, pa-pieršaje. A pa-druhoje, pnieŭmanija, karanavirus… Jaje [Taćciany] niama ŭžo, razumiejecie?
A my ciapier taksama siadzim na karancinie. Ale dla čaho nam tady takuju infarmacyju dajuć miedyki, daktary?
A jakija miedrabotniki vam heta skazali? Vy pamiatajecie, jak zavuć čałavieka?
Ja nie viedaju, jak zavuć čałavieka, nam heta śmierć jak kamniem pa hałavie, razumiejecie?
Pra pazityŭny analiz vam chto skazaŭ? Doktar u balnicy?
Pazvanili śviokru.
Pazvanili śviokru i skazali, što pazityŭny analiz byŭ?
Tak. Chto zvaniŭ, što i adkul — hetuju infarmacyju ja nie viedaju. U nas va ŭsich byŭ šok, razumiejecie? I paśla hetaha štości pytacca, niedzie štości tam… A jak? Nie daviarać miedykam ci što? Jak?
Čałaviek, jaki zvaniŭ śviokru, pradstaviŭsia, skazaŭ, što z balnicy telefanuje?
Heta ja vam nie skažu. Usie byli ŭ šoku, u transie. Mała taho, što pachavańnie, a paśla, kali my jašče pra heta daviedvajemsia, my heta ŭsio admianiajem…
Śviokar kazaŭ, što była adkrytaja truna. Dyk tak ci nie?
Heta inšaje pytańnie. Ja nie budu bolš ni na jakija pytańni adkazvać.
Mianie heta taksama cikavić: čamu sa ŚMI my daviedvajemsia, što, akazvajecca, admoŭnyja byli analizy?! Nu čamu takoje moža być?
To-bok vam piersanalna nichto nie paviedamiŭ? Tolki Minzdaroŭja vykaciła ŭčora heta, pravilna?
My tolki ŭčora sa ŚMI heta daviedalisia. Učora i siońnia voś hetaja šumicha chodzić vakoł nas. Mnie taksama heta vielmi cikava, ja prosta tak heta pakidać nie budu.
A vy možacie ŭ śviokra pahladzieć, ź jakoha numaru jamu zvanili, kab skazać pra analiz?
My, napeŭna, prosta pa-inšamu budziem heta vyrašać. Nie praz žurnalistaŭ raźbiracca, a praź inšyja orhany, bolš surjoznyja. My hetuju situacyja taksama tak nie pakiniem. Zaraz trochi ad pachavańnia adydziem, bo dla nas heta šok, što zaraz adbyvajecca. Razumiejecie?
Ciapier na niervach usie: i naša siamja, i ŭsie navokał z hetaj infarmacyjaj. My prosta ŭ šoku.
Prosta vaša susiedka nam skazała, što ŭ jaje taksama brali analiz.
Va ŭsich brali analiz, chto byŭ z najbližejšych. Va ŭsich, chto mieŭ stasunki, brali analizy.
Ale treba daviedacca, chto zvaniŭ vam i chto heta paviedamiŭ. Jaki supracoŭnik? Miedyk? Nie miedyk?
Ja pakul nie mahu padjechać, niejak vyśvietlić: my siadzim na karancinie. Mianie heta taksama cikavić, my budziem z hetym raźbiracca.
Ci možacie vy padkazać telefon śviokra?
Nie. Majho śviokra pakul nie čapajcie.
A jamu zvanili na mabilny?
Nie viedaju pakul, my heta ŭsio taksama budziem vyśviatlać.
P.S. ad Redakcyi
I apošniaje. My publikavali imia i fota žančyny, kab materyjał nie byŭ hałasłoŭnym, kab usie bačyli, što heta nie fejk, a kankretny čałaviek. U takoj situacyi my ličym heta apraŭdanym, bo tema — vyklučnaj važnaści, havorka idzie pra ŭratavańnie zdaroŭja, a moža być, i žyćcia inšych ludziej.
