Siońniašni ekanamičny kryzis mocna adroźnivajecca ad minułych. Jon nie źviazany ź pieravytvorčaściu pramysłovaści ci valutnym kałapsam. Naadvarot, da dziaržaŭnaha siektara chvala tolki dachodzić, a ŭ epicentry ŭdaru akazaŭsia pryvatny biznes i siektar pasłuh.
Asnoŭny ekanamičny ŭdar pryjšoŭsia na vialikija harady z raźvitym biznesam
Jak pakazvaje apytańnie, praviedzienaje sacyjołahami SATIO i ekanamistami BEROC, za apošni čas 57% minčukoŭ sutyknulisia z padzieńniem dachodaŭ. I čym mienšy horad — tym mienš ludziej heta zakranuła: u vialikich haradach — 54%, u małych haradach užo 48%, a na vioscy — tolki 36%.
Heta nie dziŭna, bo ŭ małych haradach i sielskaj miascovaści daminuje biudžetny siektar i dziaržpradpryjemstvy. Pryvatny biznes zbolšaha tudy nie dabraŭsia, tam dla jaho nie chapaje rynku i pracoŭnych kadraŭ.
Siońnia kryzis bje ŭ pieršuju čarhu pa małym biznesie, rynku pasłuh, niepraduktovym handli. Dziaržaŭnyja pradpryjemstvy taksama buduć skaračać zarobki i pierachodzić na niapoŭny pracoŭny dzień, ale buduć rabić heta pavolniej i nie hetak maštabna.
Apytańnie SATIO i BEROC heta dobra pakazvaje. Na dziaržaŭnych pradpryjemstvach tolki 47% respandentaŭ sutyknulisia sa skaračeńniem dachodaŭ, u pryvatnym siektary heta 59%. Minčuki i žychary vialikich haradoŭ vymušanyja ekanomić, ich bolš chvaluje kurs rubla i zarobki. Dla małych haradoŭ bolš istotnyja prablemy ź niedachopam praduktaŭ i rostam cen — im nie da pachodaŭ u abmieńniki.
U małym biznesie zaniata bolš za miljon pracoŭnych — jany pad najbolšaj pahrozaj
U pieršuju čarhu ryzykujuć indyvidualnyja pradprymalniki. Ich bolš za 240 tysiač čałaviek, a ich pramy ŭniosak u biudžet składaje kala $250 młn. Kali da ich dadać zaniatych u małych i mikraarhanizacyjach, atrymajecca bolš za miljon pracoŭnych. Jany najbolš skancentravany ŭ Minsku, u jakim 41,6% vałavoha rehijanalnaha praduktu ŭ 2018-m było stvorana małym i siarednim biznesam. Hetaksama dosyć značnaja rola pryvatnaha siektara ŭ Minskaj, Bresckaj i Mahiloŭskaj abłaściach.
Kaniešnie, roznyja biznesy zakranie pa-roznamu, ale ŭ lubym vypadku razmova idzie pra sotni tysiač čałaviek. U małym i siarednim biznesie ŭ śfiery handlu pracuje bolš jak 350 tysiač čałaviek, bolš za 110 tysiač u śfiery transpartu, kala 45 tysiač u hatelnym i restarannym biznesie, 40 tysiač zaniata ŭ śfiery arendy, prodažu i kiravańnia nieruchomaściu.
Ułady pakul źbirajucca padtrymlivać tolki dziaržaŭny siektar. Heta im bližej, jany heta ŭmiejuć rabić, a łabijavać svaje intaresy mały biznes pakul nie navučyŭsia. Pytańnie ŭ tym, ci ryzyknie dziaržava, asabliva pierad vybarami, ihnaravać bolš jak miljon vybarcaŭ, jakija ciapier znachodziacca ŭ składanym ekanamičnym stanie.
Doŭhaterminova bujnyja harady ŭsio roŭna prajhrajuć mienš
Choć ciapier biznes akazaŭsia bolš uraźlivym da ekanamičnaha kryzisu, vyklikanaha karanavirusam, doŭhaterminova najbolšyja prablemy buduć u dziaržaŭnych pradpryjemstvaŭ. Limity dyrektyŭnaha kredytavańnia na 2020-y ŭžo padymalisia niekalki razoŭ i dasiahnuli 1 młrd rubloŭ pry pieršapačatkovym płanie trymać ich na ŭzroŭni 550 młn. Hetyja hrošy buduć nakiravanyja jak na padtrymku pradpryjemstvaŭ (naprykład, cukrovym zavodam vydaduć pa 120 młn rubloŭ), tak i na inšuju «inviestycyjnuju dziejnaść», ź jakoj 400 młn rubloŭ pojdzie na zakupku ajčynnaj techniki.
Kali kryzis zaciahniecca, ułady nie prosta nie zachočuć dalej pavialičvać padtrymku dziaržaŭnych pradpryjemstvaŭ — jany prosta nie buduć mieć na heta srodkaŭ. I kali kryzis minie, to biznesu budzie praściej adnavicca, a šmatlikija dziaržpradpryjemstvy mohuć nie viarnucca da svaich raniejšych mahutnaściaŭ.
Najbolš sumny los čakaje nieefiektyŭnyja dziaržpradpryjemstvy ŭ rehijonach. Tady my pabačym novuju chvalu mihracyi ŭ vialikija harady z bolš raznastajnaj strukturaj ekanomiki, dzie biznes zdolny chutčej stvarać pracoŭnyja miescy i zabiaśpiečvać bolšyja zarobki.
