«Finansavaja sistema ciapier znachodzicca na takoj miažy, što luby čych moža jaje skłaści»
«Standartnyja sposaby, dzie ŭziać hrošy — heta ŭłasnyja reziervy. Naprykład zołatavalutnyja», — raskazvaje kiraŭnik prajekta «Košt urada» Uładzimir Kavałkin.
Ci jość niejkaja suma, jakuju biaśpiečna možna vydzielić z našych umoŭnych $8,5 miljardaŭ ZVR (tut varta pamiatać, što krychu bolš za $1 miljard — heta SDR, što pryjšli ad MVF, ich nie tak i prosta patracić), jakuju možna biaśpiečna vydzielić na zakryćcio dzirki ŭ biudžecie?»
«U niejkaj bolš-mienš zrazumiełaj situacyi možna było b prahnazavać i terminy i abjomy. Ale ŭ našaj situacyi, kali ŭvodziacca dadatkovyja sankcyi, tamu heta rabić składana, — praciahvaje Kavałkin. — Bo pastajanna ŭ hetaj sistemy ŭraŭnieńniaŭ źjaŭlajucca novyja ŭraŭnieńni.
Naprykład, my viedajem, što pasivy dziaržbankaŭ pavialičvali za košt taho, što tam Nacbank raźmiaščaŭ reziervy. Toj ža samy Biełaruśbank i inšyja dziaržbanki. Dla pakryćcia deficytu patrebna budzie dastavać hetyja srodki.
Uźnikaje pytańnie, a što budzie z pasivami dziaržbankaŭ. A dzie dziaržbankam tady brać pasivy? Pasivy brać niama dzie — pryvitańnie, kryzis niepłaciažoŭ i bankaŭska-finansavy kryzis.
Finansavaja sistema ciapier znachodzicca na takoj miažy, što luby čych moža jaje skłaści, jak kartačny domik. Tamu tut niejkija prahnozy pa abjomam i terminam — sprava niaŭdziačnaja. Luby podych vietru, moža źmianić situacyju, jak u lepšy, tak i ŭ horšy bok. U našaj situacyi, vidać, u niehatyŭ. Bo ja sabie słaba ŭjaŭlaju, jakim čynam ułady raptam znojduć hrošy ŭ vialikaj kolkaści».
«Z ekanamičnaha punktu hledžańnia Biełarusi davać pazyku nielha»
Kali nie tracić zołatavalutnyja reziervy, to zvyčajna dziaržavy biaruć pazyki. To bok pavialičvajuć dziarždoŭh. Jak unutrany, tak i źniešni.
«Što tyčycca ŭnutranaha dziarždoŭha, to ciapier jamu raści dosyć składana, bo ŭnutry Biełarusi resursaŭ dosyć mała, — ličyć Kavałkin. — Kali kazać pra źniešni, to tut udvaja bolš składana niešta pazyčyć z-za sankcyj i źniešniepalityčnaj situacyi».
Ułady źbiralisia paprasić $3 miljardy ŭ Rasii, pakul atrymałasia tolki $640 miljonaŭ. Ci daść jana nam hrošy? Ekśpiert miarkuje, što tak mnoha Rasija nie daść, ale padtrymlivać pieradkryzisny stan ekanomiki moža doŭha.
«Dać ci nie dać hrošy Biełarusi — heta pytańnie palityčnaje dla Rasii, a nie ekanamičnaje. Bo z ekanamičnaha punktu hledžańnia Biełarusi davać pazyku nielha, — adznačaje Kavałkin. — Jość pierakanańnie ŭ tym, što naŭrad ci Pucin dazvolić krach biełaruskaj ekanomiki.
Miarkujučy pa apošniamu hodu, jamu cikava trymać ekanomiku Biełarusi na minimalnym pajku. Umoŭna kažučy, tak, kab ekanomika była ŭ stanie piermanientnaj pahrozy krachu. Heta i jość toj samy pavadok.
I, kali patrebna možna paciahnuć za jaho: u nastupnym miesiacy pieravoda nie atrymaješ, rabi, jak my chočam. Tamu niejkaj upeŭnienaści, što nam daduć hrošy, niama, a voś upeŭnienaść, što Pucin budzie manipulavać Łukašenka, — jość».
«Familnaha srebra» nie pad sankcyjami zastałosia nie tak užo i šmat»
Jašče dziaržava moža ŭziać hrošy za košt pryvatyzacyi dziaržpradpryjemstvaŭ. Pa dadzienych na 2020 hod, dziaržavie całkam ci častkova naležała 3275 pradpryjemstvaŭ.
«Tut uźnikaje pytańnie sankcyj i taho, što možna pradać, a što nielha. U pryncypie, usio dziaržaŭnaje, što prynosić niejkuju źniešniehandlovuju vyručku, i ŭsio, što bolš-mienš rentabielnaje, užo pad sankcyjami, — havoryć Kavałkin. — Tamu pradać jaho možna, tolki nie vyhadna. Luby avanturyst (a ŭ takoj situacyi pakupnikom chutčej za ŭsio budzie niejki avanturyst) zachoča vialikuju źnižku. Tamu što jon razumieje: mohuć być druhasnyja sankcyi, što kali ŭleźci ŭ takija spravy, to možna vielmi mocna papłacicca.
Adpaviedna dyskont na takija aktyvy budzie vialiki. Praściej kažučy, zadoraha nie pradasi. Ale nie vyklučana, što ŭ takoj situacyi Łukašenka i jaho atačeńnie mohuć pajści i na heta.
Kavałkin adznačaje, kali dziaržava pojdzie na varyjant z pryvatyzacyjaj, što ŭ takim vypadku, kab atrymać 3 miljardy rubloŭ, patrebna pradać dosyć šmat pradpryjemstvaŭ.
«Familnaha srebra» nie pad sankcyjami zastałosia nie tak užo i šmat», — kaža ekanamist.
«Pieršaje, što zvyčajna skaračajuć u takich vypadkach — kapitalnyja vydatki»
U rešcie rešt, pa słovach ekanamista, zaŭždy možna jašče bolš skaracić vydatki biudžetu. Choć Raman Hałoŭčanka i adznačyŭ, što biudžet źbirajucca zachavać sacyjalna aryjentavanym.
«Jość varyjant nie płacić pa pazykach, ale heta nie varyjant, bo heta situacyja defołtu. Tamu pieršaje, što zvyčajna skaračajuć u takich vypadkach — kapitalnyja vydatki: dobraŭparadkavańnie, ramont daroh, mastoŭ, trubapravodaŭ, elektrastancyj.
Umoŭna, usio, što moža jašče niejki čas, što nazyvajecca «na soplach» pracavać, — kaža ekanamist. — Dalej pytańnie, za košt kaho jašče skaračać vydatki. Kamu nie dać hrošaj? Čynoŭnikam? Nastaŭnikam? Armii?
«Baraćba roznych ministerstvaŭ i viedamstvaŭ za biudžet uzmocnicca. Cikava budzie pahladzieć, chto kaho pierajhraje», — adznačaje Kavałkin. — Kali ŭžo pačnuć skaračać zarobki biudžetnikaŭ, to heta budzie aznačać, što situacyja zusim patavaja. Darečy, miedykam kavidnyja spłaty pačali skaračać, vidavočna, što situacyja ŭžo dosyć balučaja».
«Ale skaračać usio roŭna pryjdziecca, bo kraina pad sankcyjami z tym źniešniehandlovym salda, jakoje jość zaraz i z tymi pazykami, što jość zaraz i prahnozami, doŭha ź minusam u biudžecie bieź niejkich uzrušeńniaŭ być nie moža. Kali taki minus budzie doŭha, to heta pryviadzie da devalvacyi i inflacyi», — havoryć ekśpiert.
«Dla pryvatnaha biźniesu budzie darahi kredyt, pa poŭnaj staŭcy»
Taksama adnym z varyjantam vychadu z deficytu biudžetu, pa słovach Kavałkina, heta palityka roznych kredytnych stavak dla pryvatnaha biźniesu i dziaržpradpryjemstvaŭ.
«Praściej kažučy, dla pryvatnaha biźniesu budzie darahi kredyt, pa poŭnaj staŭcy, — tłumačyć analityk. — A dla dzaržpradpryjemstvaŭ, kab jany nie pamierli, chutčej za ŭsio, budzie jakaja-niebudź schiema z ablihacyjami Banka raźvićcia ci dziaržbankaŭ. Adpaviedna, pa mienšym staŭkam. Heta, niepramy sposab finansavać deficyt dziaržbiudžetu, ale heta daje palohku dla dziaržpradpryjemstvaŭ pa vypłacie kredytaŭ (a ich vypłatu harantuje biudžet — zaŭv. «NN»).
Takaja palityka pryviadzie da padzieńnia inviestycyj. Bolš biznesaŭ budzie začyniacca, čym adkryvacca. A značyć, budzie skaračacca kolkaść pracoŭnych miescaŭ. Na nastupnym etapie my atrymajem jašče bolšaje ściskańnie ekanomiki i pamianšeńnie napaŭnieńnia biudžetu. U tym liku z-za skaračeńnia pracoŭnych miescaŭ, i, adpaviedna, padatkaŭ».
