Što zdaryłasia?
Kitajskija ŭłady zaŭsiody hladzieli na kryptavaluty z padazreńniem, ale raniej jany nikoli nie ličylisia niezakonnymi. 24 vieraśnia Kitaj kančatkova zakruciŭ hajki ličbavym aktyvam, zabaraniŭšy ŭsie tranzakcyi z kryptavalutami i ichni majninh. Robicca heta, nibyta, ź mierkavańniaŭ nacyjanalnaj biaśpieki, dla «padtrymańnia ekanamičnaha, finansavaha i sacyjalnaha paradku» i dla biaśpieki aktyvaŭ hramadzian.
Zabaronienyja abmien, kupla i vypusk virtualnych valut, a taksama praca z adpaviednymi deryvatyvami i fjučersami. Zamiežnym kampanijam taksama zabaroniena pradastaŭlać hetyja pasłuhi žycharam Kitaja. Zabaroniena pradastaŭleńnie infarmacyi (uklučajučy pasłuhi pa cenaŭtvareńni i techničnuju padtrymku) dla virtualnaj valuty. Finansavym ustanovam zabaroniena pradastaŭlać pasłuhi dla kryptavalut, uklučajučy adkryćcio rachunkaŭ, pieravody srodkaŭ i inšyja dziejańni, jakija palahčajuć vykarystańnie kryptavalut. Internet-kampanijam i veb-sajtam taksama zabaroniena prymać płaciažy ŭ kryptavalutach. Taksama zabaronienaja rekłama kryptavalut z adpaviednymi klučavymi słovami.
Kitajski centralny bank zajaviŭ, što virtualnyja valuty nie źjaŭlajucca zakonnymi, nie pavinny i nie mohuć vykarystoŭvacca ŭ jakaści płaciežnaha srodku. Jany nie majuć takoha ž pravavoha statusu, jak fiatnyja valuty (takija jak juań, ijena, dołar, jeŭra i inšyja), dadaŭ centralny bank, pakolki jany vypuskajucca decentralizavana z vykarystańniem technałohii šyfravańnia.
Dla hramadzian Kitaja zabaranili navat tranzakcyi praz afšornyja biržy. Ułady zajavili, što kitajskija supracoŭniki afšornych kryptabirž abo lubych kampanij, jakija pradstaŭlajuć im pasłuhi, buduć pryciahvacca da adkaznaści.
Parušalniki, papiaredziŭ centralny bank, buduć «pryciahnutyja da kryminalnaj adkaznaści ŭ adpaviednaści z zakonam».
Nacyjanalnaja kamisija pa raźvićci i reformach i 10 inšych orhanaŭ ułady vypuścili cyrkular dla kitajskich miascovych orhanaŭ ułady ab tym, jak zharnuć dziejnaść pa zdabyčy kryptavalut u svaich rajonach. Dziaržaŭnyja ahienctvy abviaścili ab novych sistemach dla manitorynhu kryptapahroz i zajavili, što jany pastupova pačnuć zakryvać usie abjekty kryptazdabyčy ŭ krainie.
Takim čynam Kitaj dałučyŭsia da śpisu krain, u jakich kryptavaluty zabaronienyja, albo ichniaja dziejnaść abmiežavanaja (Jehipiet, Indaniezija, Niepał i inšyja).
Fota Goodfreephotos.
Što było da hetaha?
Kitaj sprabuje abmiežavać vykarystańnie kryptavalut užo bolš za vosiem hadoŭ. Da hetaha zachady pa baraćbie ź imi z boku kitajskaha ŭrada byli paetapnym i simvaličnymi. Za ŭsie apošnija hady pastajannyja vykazvańni kitajskich rehulataraŭ pra zabaronu bitkojna stali navat internet-miemam, bo na praktycy bitkojn praciahvaŭ aktyŭna vykarystoŭvacca kitajcami. Ale vieraśnioŭskija rašeńni rehulataraŭ havorać pra toje, što žarty skončylisia, Kitaj uziaŭsia za spravu surjozna.
U Kitaj pieršaje abmiežavańnie bitkojna źjaviłasia ŭ 2013 hoda, kali bankam zabaranili apracoŭvać tranzakcyi z vykarystańniem kryptavaluty. U 2017 hodzie ŭłady zakryli miascovyja kryptavalutnyja biržy, vymusiŭšy kitajcaŭ pierajści na afšornyja.
Da lipienia 2018 hoda 88 płatformaŭ dla handlu virtualnaj valutaj i 85 płatformaŭ ICO byli vyviedzienyja z rynku.
Handal kryptavalutami byŭ aficyjna zabaronieny z 2019 hoda, ale praciahvaŭsia taksama praz zamiežnyja afšory.
Sioleta, jašče da vieraśnioŭskaj zabarony, Piekin zabaraniŭ finansavym ustanovam prapanoŭvać kryptapasłuhi, a taksama majninh bitkojnaŭ. U mai kitajskija dziaržaŭnyja orhany papiaredzili pakupnikoŭ, što ŭ ich nie budzie abarony padčas handlu bitkojnami i inšymi kryptavalutami, pakolki čynoŭniki paabiacali ŭzmacnić cisk na halinu. U červieni jany zahadali płaciežnym płatformam spynić tranzakcyi z kryptavalutami.
Fota publicdomainpictures.net
Abmiežavańni, pryniatyja kitajskim uradam 24 vieraśnia, źjaŭlajucca łahičnym praciaham raniejšych. Kali raniej abmiežavańni tyčylisia ŭ pieršuju čarhu pradpryjemstvaŭ, to ciapier jany zakranajuć dziejnaść fizičnych asob. Kitaj zakryvaje apošnija ščyliny i źniščaje handal kryptavalutami va ŭsich jaho formach.
Čamu Kitaj na heta pajšoŭ?
Takija dziejańni kitajskich uładaŭ zusim nie aznačajuć, što jany vystupajuć ahułam suprać lubych kryptavalut ci technałohii błokčejna. Naadvarot, Narodny bank Kitaja źbirajecca vypuścić svaju ułasnuju valutu, tak zvany «ličbavy juań». U adroźnieńnie ad bitkojna, «ličbavy juań» nie budzie mieć nijakaj ananimnaści ci decentralizacyi, i jaho košt budzie stabilnym, adpaviadać zvyčajnamu fizičnamu juaniu. Kitaj stanie pieršaj krainaj, jakaja vypuścić takuju elektronnuju valutu.
Kantralavanaja dziaržavaj ličbavaja valuta dazvolić aŭtarytarnamu Kitaju źbirać danyja i sačyć za paŭsiadzionnymi tranzakcyjami svaich hramadzian. Taksama heta palehčyć uradu kantrol nad srodkami fizičnych asob.
Bitkojn i technałohija błokčejn stvaralisia, kab ludzi va ŭsim śviecie, u tym liku ŭ niedemakratyčnych krainach, mahli atrymać niezaležny ad uradaŭ, bankaŭ i śpiecsłužb srodak apłaty. Ale aŭtarytarny Kitaj umudryŭsia vykarystać hetuju technałohiju z dyjamietralna supraćlehłaj metaj: ustanavić dziaržaŭnuju manapoliju na płaciažy, jašče bolš uzmacnić kantrol nad svaim hramadstvam i kantralavać usie hrašovyja patoki. Z punktu hledžańnia Piekina, dapuskać suisnavańnie ličbavaha kitajskaha juania ź lubym inšym virtualnym aktyvam nie maje sensu.
Kitaj choča kantralavać usio, nie tolki pieravody na rachunki palityčnych dysidentaŭ ci hramadskich aktyvistaŭ, ale i ekanamičnuju aktyŭnaść zvyčajnych hramadzian. Biktojn jamu ŭ hetym mocna pieraškadžaŭ, Kitaju nie padabajecca sama ideja ab tym, što patoki ŭpłyvu i hrošaj vychodziać za ramki kampietencyi kitajskich rehulataraŭ. A voś «ličbavy juań» stvoryć novyja mahčymaści dla kitajskaha aŭtarytaryzmu.
Kala 60 centralnych bankaŭ raspracoŭvajuć abo razhladajuć mahčymaść vypusku ličbavych valut, ale nivodny ź ich nie prasunuŭ svaje płany tak daloka, jak Kitaj. Kitaj apiaredžvaje kankurentaŭ sama mieniej na niekalki hadoŭ.
Fota Flickr
Taksama kitajski ŭrad razhladaje bitkojn jak niestabilnuju inviestycyju, jakaja jašče vykarystoŭvajecca i dla admyvańnia hrošaj. Na dumku rehulataraŭ, śpiekulatyŭny handal bitkojnami «pahražaje biaśpiecy ŭłasnaści ludziej i parušaje narmalny ekanamičny i finansavy paradak». Handal virtualnaj valutaj spryjaje rostu azartnych hulniaŭ, machlarstva, dziejnaści finansavych piramid. Takim čynam, zabarona kryptavaluty nieabchodnaja dla padtrymańnia sacyjalnaj stabilnaści i nacyjanalnaj biaśpieki.
Usie apošnija hady kitajskija ŭłady imknucca ačyścić finansavy rynak ad ryzyk, pra što śviedčyć nie tolki zabarona bitkojna, ale i abmiežavańnie dziejnaści kitajskich fintech-hihantaŭ, takich jak Ant Group, a taksama sproba astudzić śpiekulatyŭnuju burbałku na rynku nieruchomaści. Čynoŭniki bajacca, što z dapamohaj bitkojna možna zabiaśpiečyć prosty sposab vyvadu hrošaj z Kitaja, patencyjna pavialičvajučy adtok kapitału.
Čytajcie taksama:
Kitajski zabudoŭščyk Evergrande moža spravakavać novy suśvietny ekanamičny kryzis. Raskazvajem, jakim čynam
Kryptavaluty vykarystoŭvajucca dla abychodu abmiežavańniaŭ na transhraničnyja finansavyja patoki. U 2015-16 hadach, kali Kitaj sprabavaŭ spynić masavy adtok kapitału i rezkaje abiasceńvańnie valuty, popyt na bitkojn unutry Kitaja rezka ŭzros, pakolki ludzi vykarystoŭvali jaho, kab vyvieści hrošy z krainy.
Nacyjanalnyja ŭrady i centralnyja banki vialikich krain usio bolš aścierahajucca taho, što kryptavaluty destabilizujuć ich finansavyja sistemy. Pierśpiektyva taho, što chatnija haspadarki nakirujuć svaje źbieražeńni ŭ kryptaaktyvy, vyklikaŭšy śpiekulatyŭnuju burbałku, vyklikaje ŭ ich niepakoj.
Taksama kitajskim uładam nie padabajecca, što majninh — vielmi enierhazatratnaja dziejnaść, jakaja viadzie na vialikich vykidaŭ CO2. U toj čas jak układ haliny ŭ nacyjanalnuju ekanomiku maleńki, a ŭpłyŭ na pramysłovaje raźvićcio i navukova-techničny prahres abmiežavany.
Dziakujučy nizkim vydatkam na elektraenierhiju i tannamu kampjutarnamu abstalavańniu, Kitaj doŭhi čas byŭ adnym z hałoŭnych centraŭ zdabyčy ličbavych hrošaj. Kitajskija majniery štohod spažyvali elektraenierhii bolš, čym va ŭsich Niderłandach. Kryptazdabyča vyklikała ŭsplosk niezakonnaj zdabyčy vuhalu. Heta idzie ŭ razrez z płanami Kitaja źmienšyć vykidy CO2 u najbližejšyja dziesiacihodździ z ekałahičnych i klimatyčnych mierkavańniaŭ i stać suśvietnym lidaram u halinie zialonaj enierhietyki. Kraina płanuje da 2060 hoda skaracić vykidy vuhlakisłaha hazu ŭ atmaśfieru da nula.
Taksama Kitaj pieražyvaje apošnija miesiacy mocny enierhietyčny kryzis, što robić vykarystańnie elektraenierhii dla majninhu marnavańniem karysnaha resursu.
Što adbyvajecca dalej?
Kitaj pa-raniejšamu robić usio mahčymaje dla aktyŭnaha prasoŭvańnia technałohij błokčejna. 24 vieraśnia, u dzień tatalnaj zabarony bitkojna, lidar Kitaja Si Czińpin vystupiŭ z pramovaj, u jakoj zrabiŭ akcent na navukova-techničnych inavacyjach. Jon choča, kab Kitaj byŭ lidaram u halinie internetu rečaŭ, štučnaha intelektu, błokčejna. Kitajski ŭrad vielmi zasiarodžany na realnych technałahičnych inavacyjach, a nie na handlova-finansavych aśpiektach błokčejna i kryptahrafii.
U adroźnieńnie ad minułych zabaron, ciapierašniaja źjaŭlajecca tatalnaj i ŭsieabdymnaj. Ale da kanca nie jasna, jaki ŭpłyŭ jana budzie mieć na kryptaindustryju. Reč u tym, što Kitaj histaryčna byŭ domam dla vialikich kryptabirž (Binance, Huobi i inšyja). Jany majuć štab-kvatery ŭ roznych krainach, a heta aznačaje, što novyja kitajskija zakony naŭrad ci całkam pieraškodziać im funkcyjanavać.
Nie da kanca zrazumieła, ci zmoža Kitaj znajści i karać płatformy i ludziej, jakija buduć praciahvać pracavać niezakonna. Imavierna, kitajskija biržy buduć sychodzić u afšory, najmać prahramistaŭ na terytoryjach, niepadkantrolnych kitajskamu ŭradu. Naprykład, Sinhapur, azijacki finansavy centr, moža stać cichaj havańniu dla kitajskich trejdaraŭ. Albo jeŭrapiejskija Amsterdam i Frankfurt.
Niahledziačy na ŭsiu surjoznaść abmiežavańniaŭ, siarod ekśpiertaŭ sustrakajucca i skieptyki. Kitaj užo ŭvodziŭ z 2013 hoda šmat abmiežavańniaŭ, ale jany tak i nie źniščyli kryptaindustryju krainy da kanca.
Dla zvyčajnaha čałavieka, jaki žyvie za miežami Kitaja i maje ŭłasnyja bitkojny, naŭrad ci niešta źmienicca. Małaimavierna, što Kitaj zmoža kantralavać kryptavalutu. Bitkojn i mnohija inšyja kryptavaluty arhanizavanyja takim čynam, što nijakaja dziaržava nie zmoža błakavać tranzakcyi.
Niekatoryja ekśpierty miarkujuć, što zabarona kryptavalut u Kitai pryviadzie da ichniaha bolš aktyŭnaha raźvićcia ŭ ZŠA i Jeŭropie. Adnak u hetych krainach taksama isnujuć strohija praviły. Zachodnija krainy taksama nastrojenyja na ŭviadzieńnie narmatyŭnych aktaŭ, jakija mohuć uvieści novyja padatki i prymusić paviedamlać ab bujnych tranzakcyjach. Taksama jany chočuć źmienšyć mahčymaść vykarystańnia ananimnych krypta-kašalkoŭ. Ale ŭsio roŭna rehulacyja zachodnich krain nie budzie takoj žorstkaj, jak u Kitai. Zabarona kryptavalut u Kitai źjaŭlajecca mahčymaściu dla zachodnich bolš svabodnych rynkavych ekanomik ŭziać na siabie viadučuju rolu ŭ hetaj halinie, i pieraciahnuć da siabie kitajskich prahramistaŭ i technałahičnych inavataraŭ.
ZŠA ŭžo abahnali Kitaj i stali hałoŭnym majninhavym centram śvietu. Dola Kitaja ŭ mahutnaści kampjutaraŭ, padłučanych da hłabalnaj sietki bitkojna (tak zvanaja «chutkaść chešavańnia») zvaliłasia da nula z 44% u mai i da 75% u 2019 hodzie. Na Złučanyja Štaty ciapier prypadaje najbolšaja dola majninha, kala 35,4% na kaniec žniŭnia (rost bolš čym u 7 razoŭ). Za ZŠA iduć Kazachstan i Rasija.
Hetyja krainy cikavyja majnieram praź nizkija vydatki na elektraenierhiju i chaładnavaty klimat. Hubiernatar Irkuckaj vobłaści Ihar Kobzieŭ adznačyŭ imklivy rost taryfaŭ na elektraenierhiju, abvinavaciŭšy ŭ hetym kitajskich majnieraŭ, što pieravieźli svajo abstalavańnie ŭ Rasiju.
