Fota z Pixabay.com
Maskizm — jak novy pavarot kapitalizmu — pačaŭsia z 1990-ych hadoŭ, kali Iłan Mask kinuŭ pisać doktarskuju dziela taho, kab zasnavać svaju pieršuju kampaniju. A za joj i druhuju.
Misii ŭsich jaho kampanij nie mohuć nie ŭražvać płanietarnaj maštabnaściu. Jak i misii inšych technamiljarderaŭ. Pierajnačyć samu ideju pracy, pierasialicca na Mars, uratavać čałaviectva ad suśvietnaj katastrofy, žyć u abałoncy svajoj hałahramy navat paśla śmierci, vandravać pa mietasuśviecie, adklučyŭšysia ad hetaha śvietu.
«Mietasuśviet — heta adnačasova i ŭvasableńnie novaha vitka kapitalizmu, i sposab uniknuć jaho kłopataŭ. Suśvietnyja technamiljardery stvarajuć ciapier novy kapitalizm — maskizm. Mask, jaki lubić patrolić kankurentaŭ, pakpiŭ i ź idei mietasuśvieta Cukierbierha. Ale i misii na Mars dy na Miesiac, i mietasuśviet — heta ŭsio maskizm: ekstrymalny, pazaziamny kapitalizm, dzie košt akcyj na biržy vyznačajecca nie stolki dachodam, kolki fantazijami z navukova-fantastyčnaj litaratury», — piša historyk Džył Lepor.
Niezaŭvažna, razam z hetymi vialikimi płanami i nievierahodnymi techničnymi dasiahnieńniami, čałaviectvu zakidvajecca jašče adna ideja: tolki technamiljardery i zmohuć vyratavać nas.
Paradoks situacyi ŭ tym, što technamiljardery, apantanyja idejami vyrašyć usio i lubym koštam, natchniajucca knižkami, jakija pryncypova asudžajuć apantanaść biazdušnaj technałohijaj, apantanaść sucelnym markietynham, skvapnaść, kałanijalizm i prahu nažyvy.
Maskizm, viadoma, źjaviŭsia nie na hołym miescy. Jaho karani — ŭ amierykanskim ruchu technakrataŭ 1930-ch hadoŭ, na čale jakoha byŭ dzied Iłana Maska, Džošua Haldeman.
Technakraty tryccatych vieryli ŭ toje, što ŭsie pytańni na śviecie možna vyrašyć pry dapamozie technałohij i inžynieryi, a astatniaje nie maje značeńnia. Jany nie vieryli ŭ demakratuju, palityku, valutu, nienavidzieli kamunizm i kapitalizm, chacieli pazbavicca imionaŭ i niechta ź ich navat prasłaviŭsia tym, što na kanfierencyi vystupaŭ pad imiem «1x1809x56». Iłan Mask nazvaŭ svajho małodšaha syna X Æ A-12.
Važnaja detal: dzied Maska vyjechaŭ ź siamjoj u PAR u 1950 hodzie, akurat kali tam bujaŭ aparteid. Džošua Haldemana padkupiła mahčymaść patrapić u biaschmarny raj dla biełych. A inšaje — nie mieła značeńnia.
Mask, narodžany ŭ 1971-m u toj samaj PAR, ros u atmaśfiery pryvilejavanych, ale pry hetym u padletkavyja hady z zachapleńniem čytaŭ «Aŭtaspynam pa Hałaktycy» Duhłasa Adamsa.
Na drukarskaj mašyncy Adamsa, kali jon pisaŭ hetuju knihu, była nalepka «spynić aparteid». Mask ža vynies z knihi dumku pra toje, što pravilna sfarmulavanaje pytańnie daje prosty i dakładny adkaz (znakamity adkaz na ŭsie pytańni śvietu — 42!).
Jon uziaŭ z knihi nazvu karabla «Serca zołata» i hetak ža vyrašyŭ nazvać adzin z karabloŭ, što palacić na Mars. Ale, zdajecca, jon abminuŭ uvahaj ździeklivaje apisańnie technamiljarderaŭ budučyni — ludziej, znudžanych usim vakoł, jakich razdražniaje niedastatkova ružovaje adcieńnie mora na zachadzie sonca i jakija dziela ŭłasnaha kapryzu biarucca za zabavu dla zamožnych: pačynajuć budavać svaje płaniety.
Džył Lepor namiakaje, što technałohii i inžyniernaja sprava nie zdolnyja vyrašyć usie prablemy płaniety, dakładniej, korań hetych prablem. Bo jany ŭ niejkim sensie i jość toj korań.
Karabli z navukovaj fantastyki i z našaj siońniašniaj realnaści maskizmu zdolnyja na ŭsio — chiba nie zdolnyja ŭmiaścić u siabie zvyčajnaha čałavieka, z žyvym sercam i sapraŭdnymi zahanami. Bo jany jaho prosta nie bačać.
A taksama prafiesar nahadvaje pra sučasnyja navukova-fantastyčnyja historyi, naprykład, anty-ŭtopii viadomaj u Biełarusi Marharet Etvud (jaje dla nas pierakłała Volha Kałackaja), jakija naŭrad ci zachočacca čytać novym technamiljarderam.
Bo hetaja novaja litaratura «kryčyć» nam, što ź mietasuśvietu treba terminova saskovać. Bo kaštoŭnaści — heta važna. Nie mienš važna dla našaha vyžyvańnia, čym technałohii.
