A dziasiataj ranicy ŭ chramie ŭ honar Rastva Chrystova zakančvajecca słužba i ajciec Pavieł Siarhiejeŭ vychodzić nasustrač u doŭhaj čornaj rasie. Užo dva miesiacy jon słužyć u nievialikaj carkvie ŭ spalnym rajonie Hrodna, kaža, paśla propaviedzi raśpisana kožnaja chvilina: sustrečy sa studentami, praca z vałanciorami i šmat čaho jašče.
— U vas u Instahramie napisana «Śviatar. Błohier». A tak možna? — pytajemsia, pakul baciuška raźlivaje harbatu.
— U Instahramie možna vybrać prafiesijny akaŭnt, a možna aŭtarski. Kali ty błohier — adkryta bolš statystyki, jość bonus u płanie achopaŭ. Tamu ja — błohier, zapilvaju kantent. A ŭ šapcy profilu paznačana: «Ab prablemach carkvy z humaram». Kirunak ciažki, vuzki, balučy.
Kantent u Instahramie rozny. Naprykład, u adnym z pastoŭ baciuška Pavieł dzielicca ŭražańniami pra film «Małady Papa», a ŭ kamientaryjach jaho padpisčyki razvažajuć, jakija carkoŭnyja prablemy film padymaje. I trochi krytykujuć kolkaść seksualnych scen. «I nie kažycie, što baciuška błasłaviŭ hladzieć, ja tut ni pry čym, papiaredžvaju, na spoviedzi na mianie nie spasyłacca», — śmiajecca śviatar.
«Paśla śmierci skažu: «Hospadzie, voś tabie ŭsie partały, sajty i dadatki». A jon: «Navošta mnie heta?»»
Pierš čym spadar Pavieł pačnie raspaviadać pra svaje prajekty, my viartajemsia ź im na 12 hadoŭ nazad. Tady jon byŭ studentam BDTU, vučyŭsia na markietołaha, dumaŭ pra duchoŭnaje i raźvivaŭ siabie va ŭsich kirunkach, jakija byli cikavyja.
— U 20 hadoŭ adbyŭsia pierałomny momant, ja zadumaŭsia nad sensam žyćcia, śmierci, tak staŭ viernikam, — 32-hadovy Pavieł Siarhiejeŭ uspaminaje svoj šlach «markietołah — IT — śviatar». — Kali pačaŭ chadzić u carkvu, uvieś čas šukaŭ roznyja aktyŭnaści siarod moładzi: «Davajcie što-niebudź prydumajem!».
Naš moładzievy ruch (takoje braterstva viernikaŭ, kudy ŭvachodziła 200 čałaviek) biaspłatna rabiŭ sajty dla chramaŭ. U maim asiarodździ było šmat ajcišnikaŭ. Jak ich znachodziŭ? Praz sacyjalnyja sietki. Jašče my zajmalisia dziećmi z DCP: dapamahali im raźvivać matoryku, čytali kazki, padklučali śpiecyjalistaŭ, zaprašali psichołahaŭ.
Paśla univiersiteta Pavieł pieravučyŭsia na prahramista — asvoiŭ HTML5 i CSS, PHP i MySQL. Adkryŭ nievialikuju kampaniju. Pracavaŭ z Joomla, WordPress, Bitrix, «asvojvaŭ frejmvorki, rabiŭ sajty jak z nula, tak i redahavaŭ šabłony». Plus zajmaŭsia kompleksnym SEO i kantekstnaj rekłamaj pad kluč. Potym naniaŭ prahramista i dyzajniera, a sam viarnuŭsia ŭ prodažy.
Siabie ŭ toj pieryjad śviatar apisvaje jak «chulihanistaha čałavieka». Ale, kaža, viera zrabiła jaho inšym. Prymusiła zadumacca pra budučyniu i pierad vačyma ŭspłyła karcinka:
— Ja pamior, maja duša pierad Boham. I što ja jamu skažu? Hospadzi, voś hetyja ŭsie partały i sajty, dadatki. Usio heta tabie. A jon adkaža: «A navošta mnie heta? Mnie treba niešta inšaje». I ja vyrašyŭ inviestavać svoj čas i siły ŭ toje, što nie zharyć. Firmy zharajuć, hrošy abiasceńvajucca, a inviestycyi ŭ duchoŭnaść — nie.
Ajciec Pavieł u niadzielnaj škole dla dziaciej. Fota: Alaksandr Vasiukovič dla dev.by
Tak Pavieł Siarhiejeŭ u 27 hadoŭ skončyŭ sieminaryju i staŭ śviatarom, jaho adpravili pracavać u viaskovuju carkvu ŭ Słuckim rajonie. Dla čałavieka dziejnaha, u jakoha prajekty naradžajucca pastajanna, novaje miesca vyklikała «suśvietnuju tuhu i sum». Akazałasia, miascovym nie da technałohij baciuški.
- Vychodziš u chram, staić dziesiać babul, i ty pačynaješ pramaŭlać propaviedź, chočacca danieści važnuju bahasłoŭskuju dumku, A jany: «Baaaaciuška! My pojdziem karoŭ daić, chopić užo havaryć». Ja ličyŭ, maje propaviedzi ŭ vioscy nikomu nie patrebnyja, ale ź inšaha boku, unutry mianie jość niešta, što maje kaštoŭnaść. Mahčyma, aŭdytoryja nie taja.
I tady ja ŭziaŭ telefon i staŭ zdymać pramyja efiry nabaženstvaŭ dla Instahrama. Spačatku prychadžanie ŭspryniali heta naściarožana. I ja tłumačyŭ: «Ujavicie, ciapier tut staić 10 čałaviek, a na samaj spravie ŭ chramie 70. Nas hladziać anłajn jašče 60 čałaviek».
Padpisčyki dasyłali pytańni, zapiski, pra kaho pamalicca, žychary Słucka stali pryjazdžać na słužby. Ja tak i kazaŭ, što siońnia na propaviedź pryjechaŭ moj padpisčyk — raspaviadaje ajciec Pavieł. — A chtości dzialiŭsia: dačka žyvie ŭ ZŠA, ciapier taksama hladzić propaviedzi.
Pa słovach śviatara, byŭ i momant adčaju. Jon pierastaŭ uklučać efiry, ale ludzi stali pytacca, što zdaryłasia. Akazałasia, chtości hladzieŭ słužby ŭ dalokaj darozie, chtości ŭ balnicy.
Chram, dzie siońnia słužyć ajciec Pavieł. Fota: Alaksandr Vasiukovič dla dev.by
Što tyčycca finansavaha boku, to, pa słovach śviatara, jaho hetaje pytańnie nie mocna chvalavała. Syšoŭšy ź IT, mocna straciŭ. Jak kupiŭ u tyja časy mašynu, tak na joj jeździć da hetaha času.
— Śviatar žyvie pa pasłušenstvie, jak sałdat u armii. Kudy jepiskap skaža — tudy i jedzie. Paśla piataha pierajezdu zadumaŭsia ab žylli, budučyni dla syna i žonki. Praktyčna va ŭsich cerkvach (Hrečaskaj, Sierbskaj, Bałharskaj, Polskaj, Litoŭskaj) śviatary padzarablajuć na śvieckich pracach abo majuć biznesy, a słužać na vychodnych. U RPC i BPC nie tak. U nas heta nie pryniata, — kaža Pavieł.
I ŭspaminaje, jak u chramie Śviaciciela Mikałaja Cudatvorca ŭ vioscy Ladna byvała tak, što ŭzimku nie chapała hrošaj na hazavaje aciapleńnie. Davodziłasia brać z dekretnych.
20 čałaviek z abmiežavanymi mahčymaściami čakajuć kursy
Praz 3,5 hoda žyćcia ź vioski Ladna Paŭła Siarhiejeva pieraviali na słužbu ŭ Hrodnie. I tut jon pačaŭ prydumlać adzin prajekt za adnym, za plačyma ŭžo byŭ vopyt arhanizacyi ŭłasnaha biznesu.
— Kali staŭ mianiacca ŭnutrana, źmianiłasia myśleńnie: kali mahu siabie pamianiać, značyć, mahu ŭziać adkaznaść za kahości inšaha. Dumaju, viera vielmi mocna paŭpłyvała na moj pradprymalnicki duch, — tłumačyć śviatar.
U ajca Paŭła ciapier niekalki prajektaŭ: adkryćcio inkluziŭnaj piakarni «Pčała» (ź im jon udzielničaŭ u konkursie sacyjalnych prajektaŭ Social Weekend), śviačnoha cecha. Ale pad numaram adzin. — zapusk IT-kursaŭ dla ludziej z abmiežavanymi mahčymaściami. Kali mnohija ź ich stali pisać śviataru ŭ Instahramie: «Baciuška, dobry dzień! Moža, dapamožacie znajści pracu?», stała zrazumieła, što dla asablivych ludziej adčynienyja daloka nie ŭsie dźviery. Naadvarot, zanadta šmat niuansaŭ ich naohuł začyniajuć.
- Voś jaki kiejs: dziaržava nakiroŭvaje ludziej ź invalidnaściu ŭ peŭnyja PTV, i vučać, jak praviła, na abutnikaŭ. Naprykład, jość taki chłopiec Maks, u jaho defarmavanyja palcy, vykručanyja ŭ inšy bok. Jak schapić palcami šyła i z vysiłkam jaho prapchnuć? Tak, jon advučyŭsia, ale ni adnu paru abutku nie zmoh pašyć. Paśla PTV abyšoŭ piać pradpryjemstvaŭ, nichto nie ŭziaŭ — raspaviadaje ajciec Pavieł. — Zatoje Maks narmalna drukuje teksty na kłavijatury, moža redahavać fatahrafii, mantavać videa. Ciapier vyvučaje kryptavalutu, da hetaha skončyŭ kursy pa prodažach.
Ale prapanoŭ na rynku pracy dla 28-hadovaha Maksa niama — i jon vymušany siadzieć doma. I sam chłopiec, i śviatar Pavieł Siarhiejeŭ vierać: heta časova. U Maksa jość žadańnie pracavać, u baciuški — idei, jak ludzi z abmiežavanymi mahčymaściami mohuć znajści siabie ŭ žyćci.
My siadajem u mašynu śviatara i jedziem hladzieć toj samy kłas, jaki hatovy pryniać IT-škołu. Mašyna spyniajecca kala histaryčnaha centra, prosta ŭ Hrodzienskaj jeparchii. Tut na pieršym paviersie vydzielenaje pamiaškańnie dla budučych ajcišnikaŭ.
Pamiaškańnie, jakoje jeparchija vydzieliła pad IT-škołu. Fota: Alaksandr Vasiukovič dla dev.by
Ajciec Pavieł płanuje try napramki: testavańnie, prahramavańnie i SMM. Vučniaŭ znachodzić pa-roznamu: praź Instahram, praź mierapryjemstvy dla ludziej ź invalidnaściu (dabračynnyja kancerty, zbory padarunkaŭ), praź miascovyja ŚMI.
— Ideja IT-kłasaŭ pryjšła ŭ mai, pra heta napisali ŭ sacyjalnych sietkach i tut ža adhuknułasia adna firma. Paabiacała addać novuju meblu z ofisa, jakaja nie padyšła. Chtości hatovy vydzielić dla zaniatkaŭ svaich inžynieraŭ i prahramistaŭ, jość administratar. Nie chapaje 12-13 noŭtbukaŭ. Napisaŭ listy ŭ mnostva kampanij, dzieści nas pastavili ŭ čarhu daŭžynioju ŭ hod.
Była b technika — tut ža zapuścilisia b, — dzielicca svaimi płanami śviatar. — Ciapier 20 čałaviek z abmiežavanymi mahčymaściami čakajuć hetyja kursy: «Kali jany pačnucca? My ŭžo hatovyja!»
«Ja pastajanna ŭ trendzie, vyvučaju Meta-suśviet»
Naprykład, teściroŭščykami chočuć stać maładyja ludzi, jakim pastavili dyjahnaz «aŭtyzm», ludzi z DCP. Pa padlikach ajca Paŭła, kožnyja paŭhoda škoła budzie nabirać novy kurs.
Kali IT-škoła zapuścicca, vydatki pa elektraenierhii, wi-fi i piečyvie dla studentaŭ biare na siabie jeparchija. Vykładčykaŭ biaspłatna daść kampanija a1qa. Ci buduć sami kursy biaspłatnyja?
— Tak, ale studenty buduć unosić minimalnaje achviaravańnie. Naprykład, adzin rubiel u miesiac. Heta bolš piedahahičnaja miera. Kali absalutna biaspłatna buduć vučycca, nie budzie matyvacyi, — tłumačyć baciuška. — Hetyja achviaravańni buduć iści na harbatu-kavu, kanctavary. Heta sacyjalny prajekt, i jon nie praduhledžvaje atrymańnie prybytku.
U pieršy nabor, naprykład, užo zapisaŭsia Juryj ź miascovaha internata, chłopiec sam vyvučaje viorstku, sprabuje rabić sajty, skončyŭ kursy «hrafičny dyzajn». Samaja vialikaja mara Juryja — znajści pracu i stać samastojnym. EPAM i a1qa ŭžo paabiacali dapamahčy dzieciam ŭładkavacca teściroŭščykami, jak tolki jany projduć navučańnie.
Pakul jedziem z ajcom Paŭłam ź jeparchii ŭ budynak, dzie pavinna adkrycca inkluziŭnaja piakarnia «Pčała», u sałonie zaŭvažajem razdrukoŭki z padručnika pa anhlijskaj movie i bejdž udzielnika biznes-škoły.
— Ja vielmi pradprymalny čałaviek, — uśmichajecca śviatar. — Chadžu na kursy anhlijskaj, vučusia ŭ mahistratury, vyvučaju psichałohiju, naviedvaju kursy pa SMM, kab aśviažyć u pamiaci viedy. Prachodziŭ navučańnie pa prodžekt-mieniedžmiencie. Ja pastajanna ŭ trendzie, ciapier vyvučaju Meta-suśviet.
Baciuška pakazvaje nam pamiaškańnie, dzie zrabili ramont pad piakarniu, pastavili pieč, praviali kanalizacyju. Ale pakul prajekt pastavili na paŭzu: nie chapaje hrošaj jaho skončyć. Pa idei, tut buduć pracavać ludzi z abmiežavanymi mahčymaściami, z časam śviatar choča adkryć letniaje kafe, kab kožny moh pryjści siudy i źjeści śviežy kruasan.
Vypiečku śviatar płanuje pradavać u miascovych chramach i pastaŭlać u restarany Hrodna.
U ajca Paŭła płanaŭ šmat, kaža, kali niešta nie atrymlivajecca, jon zasmučajecca, ale nienadoŭha:
— Vielmi lublu Iłana Maska, malusia za jaho. Žadaju, kab jaho rakieta dalacieła da Marsa i viarnułasia, a ŭsie idei ŭvasobilisia. Ź cikavaściu hladzieŭ jaho kanfierencyju, kali ŭ Tesla zakryvaŭsia finansavy hod.
Dla svaich prajektaŭ ajciec Pavieł šukaje padtrymku ŭ sacsietkach, na akaŭnt śviatara ŭ Instahramie padpisana 11,5 tysiačy čałaviek. Pryznajecca, napisać post raz na tydzień — heta toj ža tajm-mieniedžmient. A svaju ščyraść u internecie z padpisantami tłumačyć prosta:
— Kab stać kamuści siabram, treba samomu adkrycca. My nikoli nie možam navučyć inšaha, ale možam pakazać ułasny prykład: našy dumki, našy spakusy, pośpiechi i padzieńni. Mahčyma, chtości ŭbačyć siabie. A kali budu vystupać jak mientar-heta amal nie vykliča vodhuku. Čamu ja ŭsio heta rablu? Mianie natchniajuć cikavyja idei, ludzi. Ja ŭ ich vieru.
Kali ŭ vas znojducca noŭtbuki dla IT-kłasa śviatara Paŭła, jakija daduć jamu zapuścić IT-škołu — pišycie śviataru ŭ Instahramie.
