Fota: RBK
Paśla napadu Rasii na Ukrainu zachodnija demakratyi šukajuć mahčymaściaŭ, jak zahnać režym Uładzimira Pucina ŭ pastku i pry hetym nie ŭvajści ŭ pramoje vajennaje sutyknieńnie z Rasijaj, što mahło b zdarycca, kali krainy Zachadu sami pačali b vajavać na baku Ukrainy.
Najpieršy instrumient, jaki im dastupny — ekanamičny cisk. I na hetym froncie zroblena, treba pryznać, užo sapraŭdy šmat. Pamier uviedzienych suprać Rasii sankcyj užo ciapier biesprecedentny, i dekłarujecca ich dalejšaje pašyreńnie.
Ale ŭsio heta, niahledziačy na surjoznaść, usio ž nie maje vyrašalnaha značeńnia, kali paralelna nie budzie naniesieny śmiarotny ŭdar pa toj śfiery, jakaja dazvalaje Rasii atrymlivać zvyšdachody i dziakujučy im utrymlivać infrastrukturu, za košt jakoj kramloŭskija stratehi ŭsprymajuć svaju krainu jak zvyšdziaržavu. Majucca na ŭvazie maštabnyja pastaŭki Rasijaj na Zachad nafty i hazu, bieź jakich ciažka stačyć kancy z kancami prynamsi mnohim krainam Jeŭrasajuza, siarod jakich i najmacniejšaja dy najvažniejšaja — Hiermanija.
Sproby niejak vyrašyć hetuju prablemu i naładzić alternatyŭnyja pastaŭki vuhlevadarodaŭ pryvodziać da dastatkova niečakanych rašeńniaŭ.
Tak, dniami amierykanskija ŚMI paviedamili, što ŭrad ZŠA viadzie sakretnyja pieramovy navat z faktyčnym kiraŭnikom Vieniesueły Nikałasam Madura, kab mahčy vykarystoŭvać u jakaści alternatyvy rasijskaj nafty vieniesuelskuju.
A režym Madura, jak viadoma, u zachodnim śviecie izhoj. Mała taho što ZŠA i krainy Jeŭrasajuza nie pryznajuć jaho lehitymnym prezidentam Vieniesueły — aficyjnaje pryznańnie ŭ jakaści kiraŭnika dziaržavy ŭžo try hady jak maje jahony apazicyjny apanient Chuan Huajdo. Choć terytoryju krainy i nie kantraluje.
I voś ciapier u krytyčnaj situacyi na heta machnuli rukoj, viaduć z pastaŭlenym pa-za zakonam Madura pieramovy. Učora pra toje, što pieršy ich raŭnd sapraŭdy byŭ praviedzieny, aficyjna zajavili jak amierykanskija krynicy, tak i sam Madura ŭ telezvarocie. Prytym vidać, što pieramovy pakul što prynamsi ŭ tupik nie zajšli, bo vieniesuelski pravadyr, choć i nie raskryvaŭ padrabiaznaściaŭ dvuchhadzinnaj sustrečy, adznačyŭ, što jana była «pavažlivaj, sardečnaj i dypłamatyčnaj».
Takim čynam, nielha vyklučać, što Madura buduć nieŭzabavie prabačanyja mnohija hrachi i jon stanie ŭ zachodnim śviecie «rukapaciskalnym». Hieapalityčnyja mierkavańni pieravažać maralnyja, jak heta časta ŭ našym niedaskanałym śviecie byvaje.
Spraščajucca takija hiešefty tym, što Vieniesueła kraina dalokaja hieahrafična jak ad Rasii, tak i ad zachodnich demakratyj. Pieršaja, choć jašče z časoŭ Uha Čaviesa aktyŭna padtrymlivała Vieniesuełu, u situacyi krytyčnaj dla samoj siabie jaŭna najpierš skinie ź plačej hety bałast (jak kažuć u narodzie — nie da parasiaci śvińni, kali jaje smalać), a druhija mohuć samaapraŭdacca śpiecyfičnaściu rehijona, dzie ŭstalavańnie padobnych Maduravamu levapapulisckich režymaŭ źjava pakul što davoli zvyčajnaja.
Nas ža, viadoma, u hetaj situacyi i cikavić, i tryvožyć ajčynny aśpiekt prablemy. A mienavita: ci nie ŭdasca ŭ ciapierašnich abstavinach niešta takoje pa padobnaj schiemie praviarnuć i Łukašenku?
Pakolki vajna ŭsio śpisvaje, to, moža, u ekstremalnaj situacyi Zachad zabyŭsia b i na hrachi biełaruskaha dyktatara, kab jon ciapier adviarnuŭsia ad Rasii i pierabieh na inšy bok? Ci nie stanuć tady ŭsie paniesienyja nami za apošnija dva hady achviary marnymi?
Viadoma, u našyja varjackija časy na 100% vyklučać ničoha nielha. Ale ŭ situacyi Łukašenki jość istotnyja niuansy, jakija dazvalajuć kazać pra pryncypovaje adroźnieńnie jahonaha stanovišča ad stanovišča Madura i jakija zvodziać realnyja mahčymaści dla jahonaha manieŭravańnia chiba tolki da samych minimalnych vieličyniaŭ.
Pa-pieršaje, Łukašenka ciapier znachodzicca ŭ situacyi, kali mahčymaściaŭ prymać niejkija sapraŭdy pryncypovyja rašeńni samastojna ŭ jaho praktyčna niama.
Na kantralavanaj (?) im terytoryi znachodziacca rasijskija vojski, a hałoŭnakamandujučy hetych vojskaŭ, prezident Rasii Uładzimir Pucin, demanstratyŭna naplavaŭ — zrešty, jak i Łukašenka, — na vykanańnie ŭsialakich normaŭ mižnarodnaha prava. A tamu niejkich miechanizmaŭ prymusić Pucina vyvieści vojski z terytoryi Biełarusi, navat kali b Zachadu z Łukašenkam udałosia pra heta damovicca, u biełaruskaha praviciela niama.
Tym bolš što dla vajny Rasii z Ukrainaj terytoryja Biełarusi maje stratehičnaje značeńnie, tamu vidavočna, što ŭ situacyi «pan abo prapaŭ» cackacca z kapryznym sajuźnikam, kali što, nichto nie budzie.
U Łukašenki, praŭda, jość svaja armija, jakuju tearetyčna možna było b vykarystoŭvać jak arhumient. Ale pytańnie, nakolki jana bajazdolnaja, a hałoŭnaje — nakolki Łukašenku ŭ tych umovach, jakija skłalisia, padkantrolnaja.
Kali b sprava dajšła da biełaruska-rasijskaha ŭzbrojenaha kanfliktu, to daloka nie fakt, što biełaruskija vysokapastaŭlenyja siłaviki zachavali b viernaść Łukašenku, a nie pryniali bok Pucina. I tut niama ničoha dziŭnaha: jon sam 27 ź liškam hadoŭ pravodziŭ viadoma jakoje idejna-patryjatyčnaje vychavańnie.
Druhi važny aśpiekt — u ciapierašnich umovach Łukašenka nijak nie moža ŭ pahroźlivaj situacyi raźličvać na aktyŭnuju padtrymku z boku nasielnictva.
Kali da 2020 hoda pra heta možna było kazać prynamsi hipatetyčna, to paśla razhornutaha paślavybarčaha teroru, jaki nie spyniajecca da hetaj pary, pamiž uładaj i bolšaj častkaj nasielnictva, a pieradusim aktyŭnaj i patryjatyčnaj jaho častkaj, uźnikła nastolki hłybokaja prorva, što pieraadoleć jaje možna tolki pry ŭmovie hłybokich pieramien.
Adsutnaść padtrymki Łukašenki siarod nasielnictva stavić jašče adnu prablemu. Apošnija paŭtara hoda Łukašenka trymajecca va ŭładzie vyklučna na štychach, a trymać ad krachu ekanomiku va ŭmovach uviedzienych krainami Zachadu sankcyj jamu dazvalała pieradusim palityčnaja i ekanamičnaja padtrymka z boku Maskvy. Dy i ŭ papiarednija hady i navat dziesiacihodździ biez takoj padtrymki niemahčyma było b isnavańnie «biełaruskaj madeli» ekanomiki, jakaja sama pa sabie, u volnym płavańni, niežyćciazdolnaja.
I kali b Łukašenka adviarnuŭsia ad Maskvy, to jamu daviałosia b znajści dla hetaj sistemy inšaha fundatara. A ŭ našych umovach adzinaja alternatyva Maskvie — tolki Zachad.
Ci pahadzilisia b krainy Zachadu padtrymlivać za ŭłasny košt zbankrutavanuju ekanamičnuju i palityčnuju madel, prytym što biełaruski dyktatar, u adroźnieńnie ad Madura, nie moža im prapanavać za heta karystańnie stratehičnaj važnaści pryrodnymi resursami? Ci mahli b zachodniki pryniać, što nie niedzie daloka ŭ Azii, Afrycy ci Łacinskaj Amierycy, a na samaj miažy ź Jeŭrasajuzam faktyčna za ich košt nielehitymny dyktatar utrymlivaje ŭładu siłaj, admianiŭšy zakony i čyniačy nad svaim narodam ździeki? Naŭrad ci heta mahčyma, choć by ź nieabchodnaści jeŭrapiejskim uradam ahladańnia na ŭłasnuju hramadskuju dumku.
Ciarpieć amaralny režym na svaich miežach, kali jaho padtrymlivaje inšaja jadziernaja dziaržava, na jakuju niama surjoznych miechanizmaŭ upłyvu — adno. A voś padtrymlivać taki režym samim dobraachvotna — zusim inšaje.
Takim čynam, hipatetyčnaja hieapalityčnaja pieraaryjentacyja Łukašenki tak ci inakš staviła b pytańnie ab źmienie ŭ Biełarusi ŭłady.
Realistyčna možna było b razvažać pra toje, što ŭ vypadku, kali b Łukašenka zdradziŭ Pucinu i vyvieŭ Biełaruś z vajny na baku Rasii, jamu i najbližejšamu atačeńniu mahli b dać harantyi asabistaj biaśpieki i palityčny prytułak ŭ niejkaj krainie, łajalnaj da Zachadu. Ale pra toje, kab u Biełarusi ničoha nie mianiałasia i Łukašenka zastavaŭsia tut paŭnaŭładnym uładarom biez prava hramadstva na subjektnaść, u vypadku parazy Rasii i pieraaryjentacyi krainy na Zachad havorki być nie mahło b.
A Łukašenka akurat na zachavańnie ŭ svaich rukach nie prosta ŭłady, a ŭłady nieabmiežavanaj pastaviŭ u žniŭni 2020 hoda ŭsio, što ŭ jaho było. Tady ŭ jaho byŭ vybar: syści z ułady pad ciskam paŭstałych masaŭ dobraachvotna, mahčyma, vytarhavaŭšy niejkija harantyi, ci spalić usie masty, zrabić staŭku na brutalnaje zadušeńnie pratestaŭ biez usialakich tarmazoŭ.
Vybar adnaznačna i, vidać, bieź nijakich vahańniaŭ byŭ zrobleny na karyść druhoha varyjantu, a paśla nieadnarazova paćviardžaŭsia. Tamu možna kanstatavać, što Rubikon byŭ piarojdzieny kančatkova, i ciapier hetaha vybaru ŭžo niama.
Ułada dla Łukašenki — samakaštoŭnaść, dziela jaje zachavańnia jon hatovy absalutna na ŭsio. A mahčymaść jaje zachavać jość tolki pry ŭmovie prynamsi adnosnaj pieramohi Pucina ŭ vajnie z Ukrainaj.
Krach i navat značnaje asłableńnie pucinskaha režymu budzie aznačać i aŭtamatyčny krach režymu Łukašenki. Tamu jamu ničoha nie zastajecca, kab być z Pucinym da kanca i malicca za jahonuju pieramohu.
Što nie vyklučaje adnačasovaha ŭchileńnia ad niepasrednaha ŭdziełu ŭ vajennych dziejańniach, admaŭleńnia, pakul heta mahčyma, ad ustupleńnia ŭ vajnu biełaruskaj armii. Bo taja armija nie choča vajavać, i biełaruski narod nie choča. Dyj sam Łukašenka abłamaŭsia ŭ svaich prahnozach, što vajna praciahniecca try-čatyry dni, a paśla biełaruski kalij pajedzie ŭ port Mikałajeva.
Entuzijazmu ŭ jaho apošnich pramovach nie adčuvałasia. Ale nievialiki entuzijazm pry asabistym zaanhažavańni ŭ realizacyju pucinskich płanaŭ — samaje bolšaje, što možna siońnia ad Łukašenki ŭziać, heta toj samy kasmyk šerści z paršyvaj kazy z prymaŭki.
Zdrady ž Pucinu z boku Łukašenki pry dadzienych abstavinach nie varta čakać. Jaho ruki źviazanyja. A pamianiajucca abstaviny — tady ŭžo rul u svaje ruki moža ŭziać atačeńnie Łukašenki. U jakoha, u adroźnieńnie ad jaho, ruki źviazanyja nie tak. I tut užo sapraŭdy moža być što zaŭhodna.
