Sadžać bulbu — nie najhoršy varyjant
Ksienija Kručynina kaža, što na ciapierašniuju situacyju jana hladzić ź vialikaj dolaj piesimizmu, pry hetym bolšaść kampanij u pytańniach pracy ź piersanałam jašče nie ŭśviadomili ŭsiu hłybiniu kryzisu i maštabu źmien, jakija adbyvajucca.
— Jak tradycyjna adbyvajecca amal na ŭsioj postsavieckaj prastory, pakul krytyčny momant nie nastupiŭ, vielmi šmat chto žyvie ŭ nadziei, što ničoha nie adbudziecca, — pierakananaja ekśpiert. — Ciapier — toje samaje: usie bačać, jak sychodziać suśvietnyja brendy, jak heta častkova ŭžo zakranaje biełarusaŭ, ale nijakich hłabalnych dziejańniaŭ pa pracy ź piersanałam nie robiać. Praŭda, viedaju vypadki, kali pa ŭžo adpracavanaj u 2020 hodzie schiemie kampanii zaprašajuć psichołahaŭ dla pracy z kalektyvam i pačynajuć pravodzić zaspakajalnyja zbory.
Na dumku ekśpierta, biznes ciapier pavinien ščyra skazać rabotnikam: kali ŭ vas zastaniecca pałova vašaj ciapierašniaj zarpłaty — heta budzie dobra, takaja situacyja moža praciahnucca šmat miesiacaŭ — padrychtujcie svaje biudžety i svaje siemji da hetaha. I nichto nie kaža, što, na žal, mnohija chutka ryzykujuć zastacca biez pracy.
— Mnohija žartujuć u sacsietkach: maŭlaŭ, chutka my pajedziem na daču sadžać nienavisnuju bulbu. Ale dla mnohich hetyja žarty mohuć stać realnaściu ŭžo hetaj viasnoj. I heta, darečy, budzie nie samym horšym varyjantam, — kaža Ksienija Kručynina.
Jana ličyć, što zadača biznesu ciapier — padrychtavać ludziej da realnaści, a nie prosta kazać ab tym, što ŭsio budzie dobra.
— U postsavieckich krainach časta kažuć: my ŭžo žyli pad sankcyjami, pierastroimsia i ŭ hety raz, ale mnie zdajecca, što heta iluzija. Jak raniej užo nie budzie.
Tym, chto ciapier stracić pracu, zjazžać nie budzie kudy
Praŭda, jość i tyja, chto na kryzis adreahavaŭ imhnienna: uspomnicie masavuju rełakacyju ajcišnikaŭ. Na dumku Ksienii Kručyninaj, u IT-siektary zastajucca ciapier tyja, kaho ŭ Biełarusi trymajuć «jakary» ‒ dzieci abo pažyłyja baćki. A taksama tyja, chto abo maładaśviedčany ŭ IT i nie patrebny jeŭrapiejskamu rynku pracy, abo tyja, chto nie viedaje anhlijskuju na naležnym uzroŭni — tyja katehoryi, jakim i ŭ Biełarusi było składana znajści pracu, a na Zachadzie heta budzie amal niemahčyma.
Razam z tym ciapier na našym rynku pracy nie adbyvajucca masavyja skaračeńni.
— Naturalna, najom zamarožany amal całkam. Prymajuć tolki śpiecyjalistaŭ na klučavyja pazicyi, jakich užo možna kupić tańniej, čym raniej, tamu što jany pamienšyli svaje zarpłatnyja apietyty. I heta pravilnaja stratehija i dla pracadaŭcaŭ, i dla kandydataŭ, — kaža ekśpiert.
U pieršuju čarhu skaračać buduć toj dadatkovy piersanał, jaki nabirali ŭ «tłustyja» hady, — tych, kaho brali, kab stała «lepš i efiektyŭniej» u pracesach, u pakazčykach biznesu, u chutkaści absłuhoŭvańnia klijentaŭ, abo, naprykład, najmali pad raźvićcio biznesu albo novyja prajekty.
— Usie, kaho prymali na pracu sa słovami «a davajcie voźmiem dobraha śpiecyjalista», buduć zvolnienyja rana ci pozna. I chutčej rana.
U pieršuju čarhu kampanija budzie pakidać i zachoŭvać bazavuju kamandu, jakaja ŭpłyvaje na biznes i bieź jakoj jon nie zmoža pracavać, — tych, chto naŭprost stvaraje pradukt i dastaŭlaje jaho spažyŭcu. Usie, chto «dapamahaŭ» pracesu stać lepš, zastanucca nie pry spravie.
Možna mierkavać, što zmohuć vyžyć tyja, u kaho tut była łakalnaja vytvorčaść, jakaja nie mocna zaležała ad pastavak z-za miažy. Takija kampanii zmohuć pasprabavać siabie na susiednim rynku, i heta moža dapamahčy zachavać častku supracoŭnikaŭ. Ale heta tolki hipoteza. Bolšaja častka biełaruskaha biznesu tak ci inakš vykarystoŭvała ŭ vytvorčaści niejkuju dolu zachodnich kamplektujučych, tamu budavać prahnozy pakul niemahčyma.
Pakul sychod suśvietnych brendaŭ nie nakryŭ nas tak, jak susiedziaŭ, ale kali niejkija kampanii buduć prypyniać dziejnaść, dyk ciarpieć budzie nie tolki ich piersanał, ale i tyja pradpryjemstvy, jakija ź imi supracoŭničali. Tut havorka časam moža iści pra horadaŭtvaralnyja biełaruskija pradpryjemstvy, tamu pytańnie z pracaŭładkavańniem u hetych ludziej budzie stajać asabliva vostra.
— Treba razumieć, što zjechać na zarobki, jak raniej, ź Biełarusi ciapier budzie amal niemahčyma, — kanstatuje ekśpiert. — Va ŭsich susiedziaŭ svaje prablemy. Polšča i Prybałtyka ŭłasnyja patreby, asabliva ŭ pracoŭnych pazicyjach, užo zadavolili za košt pieršaj chvali mihracyi biełarusaŭ i ciapierašniaj chvali mihracyi z Ukrainy.
Upieršyniu za 20 hadoŭ u nas rynak nie rabotnika, a najmalnika
Usprymać naviny pra toje, što suśvietnyja brendy spyniajuć pracu, ale praciahvajuć častkova płacić zarobki supracoŭnikam, na dumku ekśpierta, treba bieź lišniaha aptymizmu.
— Jany tak dziejničajuć, tamu što tak pryniata na raźvitych rynkach. Kali zamiežnyja kampanii zrazumiejuć, što situacyja zaciahvajecca, da taho ž, kali budzie ŭźniataje pytańnie ab nacyjanalizacyi takich pradpryjemstvaŭ, dumaju, usio źmienicca. Miarkuju, što ŭžo ŭ krasaviku šmat jakija supracoŭniki zastanucca i biez hetych minimalnych vypłat. Chutčej za ŭsio, krasavik i dla biełaruskaha rynku pracy stanie krytyčnym miesiacam, kali ŭsie pačnuć pastupova ŭśviedamlać, što heta nadoŭha.
Pa słovach Ksienii Kručyninaj, abaranicca ad zvalnieńnia ciapier nie moža amal nichto. Dobra pracavać buduć śfiery i biznesy, jakija žyćciova nieabchodnyja ludziam: ježa, vada, zdaroŭje, na fonie kryzisu niejki roskvit moža čakać sielskuju haspadarku.
— Upieršyniu za 20 hadoŭ ja baču rynak pracadaŭcy, kali tolki jon dyktuje zarobak, u jaho moža być na adnu pazicyju niekalki najvydatniejšych kandydataŭ, i ŭžo nie treba handlavacca z pretendentam i śpiašacca z pryniaćciem rašeńnia.
I tak budzie jak minimum da lipienia-žniŭnia 2022 hoda.
A potym? Potym kampanii, jakija ŭžyvucca z kryzisam, naładziać novyja łancužki pastavak, pastupova ačuniajuć ad šoku spažyŭcy, ale chutkaha adnaŭleńnia ekanomiki sapraŭdy nie prahladajecca, i pra «sytnyja» hady my ŭspomnim nie tak chutka, jak chaciełasia b.
Što ciapier rabić rabotnikam? Nie čakajcie, kali zvolniać!
- Kažuć, što ciapier treba «zamierci». Ni ŭ jakim razie! Nie čakajcie, što vas zvolniać: prapanujcie kiraŭnictvu šlachi vychadu z kryzisu. Chtości moža pryciahnuć dadatkovyja hrošy (naprykład, znajści novych klijentaŭ), chtości — prydumać novy łancužok pastavak, chtości — jak skaracić vydatki. Canić buduć tych, chto prynosić hrošy.
- Kali vy razumiejecie, što vas najmali na prajekt ci nakirunak, jaki mohuć zakryć, pradumvajcie zapasny aeradrom i ŭžo idzicie šukać pracu, pakul choć niejkaja praca ŭ krainie jość.
- Nie bojciesia asvojvać novyja prafiesii. Tolki nie treba iści ŭ teściroŭščyki ‒ heta rašeńnie minułaha. Pry hetym treba razumieć, što vielmi chutka paśla navučańnia pracu vy nie znojdziecie, ale čym lepš budziecie padrychtavanyja, tym praściej vam budzie heta zrabić.
- Tym, chto apynuŭsia ŭ pošuku pracy prama ciapier: kali vam padabajecca praca, vy bačycie ŭ joj pierśpiektyvu, treba pahadžacca na toj minimalny zarobak, jaki možacie sabie dazvolić.
Što rabić z zanačkaj u biełaruskich rublach? Parady ekanamista
Kolki vy zmožacie pražyć biez zarobku? Praviły, jak padrychtavacca i vyžyć u kryzis
