Fiestyval Be‑Free u Čarnihavie paćvierdziŭ svajo prava na isnavańnie. Ale za miežami Biełarusi. Repartaž Siarhieja Makareviča i foty Nastaśsi Dodu‑Ciłajevaj.
Fest Be‑Free prajšoŭ 22‑23 žniŭnia, u treci raz.
U Homieli ŭ subotu vakzały byli zapoŭnieny maładymi ludźmi z zaplečnikami i namiotami, spalnikami i dyvankami. Ale svabodnych biletaŭ da Čarnihava nie było. Bližejšy aŭtobus, na jakim možna było patrapić na fest, adychodziŭ tolki a 15 hadzinie. Na ŭsie papiarednija miescaŭ nie było. Zastavałasia tolki jechać taksoŭkaj albo aŭtaspynam.
Adny taksoŭščyki prapanoŭvali jechać naŭprost da Čarnihava, inšyja — tolki da miažy.
Ale na miažy stvaryŭsia dzieści kiłamietrovy korak, u jakim pryjšłosia prastajać try hadziny.
Za hety čas dziesiatki čałaviek pierachodzili miažu pieški, spadziajučysia na ŭkrainskaj terytoryi znajści transpart. Ale aŭtaspyn akazaŭsia nieefiektyŭnym. Tamu šmat ludziej prosta pryjechali pad samy kaniec pieršaha dnia fiestyvalu, a niekatoryja i ŭvohule prapuścili vystupy hurtoŭ.
«Lapisy» dali prykuryć
Kala čarnihaŭskich vakzałaŭ — čyhunačny i aŭtobusny znachodziacca pobač — stajali napahatovie taksoŭščyki. Za 20‑25 hryvien jany prapanoŭvali advieźci da miesca praviadzieńnia festu. Choć jany i nie razumieli, što adbyvajecca ŭ ichnym horadzie, ale ŭśviedamlali, što heta niešta važnaje.
Arhanizatary płanavali sabrać sioleta 20 tysiač čałaviek. Ci spraŭdziłasia toje, skazać ciažka. Ale na pačatku vystupaŭ achoplivała tryvoha. Kala sceny było nadta mała ludziej. «Ci nie paŭtoryć sioletni Be‑Free los BelaMusic pad Minskam?», — padumałasia. Abyšłosia. Z kožnaj hadzinaj ludziej stanaviłasia bolš i bolš. Tolki siadali pavoddal ad sceny. Było zaŭvažna, što jany pryjechali pasłuchać nie «Niebo dla Siebie», Re1ikt, B:N, ZATOCZKA. U bolšaści ich nie zachapiła vystupleńnie Scrudg, Partyzone, Pomidor/OFF, Znich.
Kali pačaŭ vystupać francuzski hurt Vladivostok, narod abudziŭsia. Ludzi pačali padciahvacca da sceny.
A jak da mikrafona vyjšaŭ Siarhiej Michałok, čałaviečaje mora zaštarmiła. U skoki puścilisia ŭsie.
Usiedzieć mahli chiba tolki tyja, chto fizična nie moh padniacca ź ziamli. Navat baćki z małymi dziećmi na rukach leźli ŭ samuju hušču natoŭpu. Paśla vystupleńnia «Lapisaŭ» vyśviatliłasia, što ŭ technika i hitarysta hurta źnikli dakumienty.
Čarnihaŭ — biełaruski horad
Ranicaj nastupnaha dnia šmat chto ź biełarusaŭ pajšoŭ ahladać horad. Ź niekatorymi davodziłasia sutykacca ŭ roznych miescach Čarnihava pa try‑čatyry razy.
— Vy biełarusy? — spytaŭsia niejki dziad́ka‑ŭkrainiec padčas našaha vandravańnia.
— Tak.
— A na fest siońnia pojdziecie? Tam budzie bojka…
Na ździŭleny pohlad jon pačaŭ tłumačyć.
— Učora naša kampanija pryjšła pasłuchać muzyku, a biełarusy skazali, kab my valili, bo heta ich fiestyval. I Čarnihaŭ, maŭlaŭ, biełaruski horad.
Naturalna, što nijakaj bojki nie było. Ad vypitaha dziadźka akazaŭsia prosta niazdolnym dajści da kancertnaj placoŭki.
Druhi dzień fiestyvalu byŭ nie mienš nasyčanym. Z pačatkam ludziej sabrałasia niašmat, jašče mienš tančyła. Biassonaja noč u namiotavym miastečku, dało pra siabie znać i vypitaje napiaredadni. Bolšaść addała pieravahu adpačynku na travie.
Raspačałasia prahrama z vystupleńniaŭ Leny Ivanovaj, Glofira, Hair Peace Salon.
— Siśki! Siśki! — pačali skandavać maładziony, kali na scenu vyjšła Volha Samusik i «Tarpač».
Ale śpievy Samusik prynieśli rasčaravańnie, što było vidać pa niezadavolenych vyrazach na tvarach ludziej. Vakalistka hurtu była vidavočna nie ŭ formie. Heta jašče adčułasia na dzień raniej, kali jana śpieła duetam z B:N «Śpirali». Svoj adbitak na niaŭdałaje vystupleńnie nakłała i toje, što pierad kancertam bubnač hurtu zhubiŭ svaje barabany, a hitaryst paraniŭ ruku.
Dalej ihrali «Nazad Šlachu Niemaje», LitvinTroll, Imprudence, Padčas vystupupu polskaha hurtu Zero‑85 źnikła elektryčnaść. Na ščaście, nienadoŭha. Zakančvali prahramu lehiendy ajčynnaj i ŭkrainskaj rok‑muzyki ULIS i «Vopli Vidaplasava». Aleh Skrypka ŭ kancy vystupleńnia ŭźniaŭ bieł‑čyrvona‑bieły i žoŭta‑błakitnyja ściahi, što nadta daspadoby pryjšłosia słuchačam.
Be‑Free pierastanie vandravać
Sioleta majki z łahatypam festu byli žoŭtaha koleru. Hladziełasia niadrenna, prynamsi, nie tak zmročna, jak minułahodnija čornyja. Voś tolki na ŭsich majek nie chapiła. Šmat chto z chadziŭ z namalavanymi na ščokach, rukach, hrudziach bieł‑čyrvona‑biełymi i žoŭta‑błakitnymi ściahami. Zredku sustrakaŭsia rasijski trykałor. Byli i sapraŭdnyja ściahi. Najbolš našych, nacyjanalnych.
Arhanizatarami Be‑Free užo tradycyjna vysutpili «Biełaruskaja muzyčnaja alternatyva», inicyjatyva «Studfarmat», «Jeŭrapiejskaje radyjo dla Biełarusi». Jašče da pačatku festu havaryłasia, što mienavita ŭ Čarnihavie jon budzie pravodzicca pastajanna. Ci budzie tak, daviedajemsia paźniej. Ale vidavočna, što čarnihaŭskaja placoŭka lepšaja za łuckuju i lvoŭskuju.
Transpart zatrymlivaŭ padjezd ludziej.
Chtości tančyć...
A chtości adpačyvaje aktyŭna.
«Vladivostok» z Francyi ŭ druhi hod vystupaje na «Be Free!»
Chedłajniery pieršaha dnia festu — «Lapis Trubiackoj».
Roznyja — roŭnyja.
Śpiavaje Tarpač.
Aleh Skrypka ź jahonymi «Voplami»...
...i našym ściaham.
