Iha Śviontak z trafiejem adkrytaha čempijanatu Italii pa tenisie, 15 maja. Zvańnie pieršaj rakietki śvietu jana atrymała 4 krasavika. Fota: AR
Spadčynnaja spartsmienka
Śviontak naradziłasia 31 maja 2001 hoda ŭ Rašynie — miastečku ŭ dzieviaci kiłamietrach ad Varšavy, dzie žyvie mienš za siem tysiač čałaviek. Niekali Rašyn byŭ viadomy praz toje, što tam znachodziŭsia vialiki chvalevy radyjopieradatčyk, potym — praz toje, što ŭ Rašynie naradziłasia polskaja zorka sieryjałaŭ Monika Łabiandovič, ale ciapier, kaniečnie, Rašyn zhadvajuć u suviazi ź Ihaj Śviontak.
Dziaŭčynka vyrasła ŭ spartovaj siamji: jaje baćka Tomaš Śviontak — viadomy polski viaślar i ŭdzielnik letniaj Alimpijady ŭ Sieule 1988 hoda. Tady ŭ składzie polskaj čaćviorki Tomaš pryjšoŭ da finišu siomym.
U jaho aktyvie taksama pieramoha na Univiersijadzie i ŭdzieł u niekalkich čempijanatach śvietu, najlepšy vynik na ich — piataje miesca. Niekali Iha raspaviadała, što jaje baćku adnojčy daviałosia stajać u alimpijskaj stałovaj razam z tenisnymi supierzorkami — Štefi Hraf i Habryełaj Sabacini. Ci viedaŭ jon, što jaho dzicia niekali apyniecca siarod ich?
Udzielnik Alimpijady ŭ kamandnych spabornictvach, Tomaš Śviontak schilaŭsia da taho, kab jaho dočki ŭsio ž taki vybrali indyvidualnyja vidy sportu. Sama Iha pačynała šlach u sporcie z płavańnia, ale ž chapiła jaje nienadoŭha — dziaŭčyna bajałasia vady.
A potym u jaje žyćci źjaviŭsia tenis. Pačynałasia ŭsio sa starejšaj siastry Ihi, Ahaty, i sa sprobaŭ być padobnaj na jaje i, mahčyma, navat pakazać lepšy vynik. Tak i atrymałasia: siastra Ihi syšła z tenisa praz traŭmy jašče ŭ padletkavym uzroście i pajšła ŭ stamatałohiju — śfieru, dzie pracuje jaje maci-artadont. Sama Iha tym časam zavajoŭvaje adnu viaršyniu za druhoj.
Juny talent
Jašče kali Izie było 17, jaje ŭžo ličyli vialikim talentam: dziaŭčyna vyjhrała junijorski Uimbłdon, a paźniej u pary z Kajaj Juvan stała čempijonkaj junackaj letniaj Alimpijady-2018 u Buenas-Ajresie.
Niezadoŭha da taho joj daviałosia pieršy raz prajavić charaktar — dziaŭčyna traŭmavała ščykałatku i pastaviła karjeru na paŭzu na siem miesiacaŭ. Paźniej jana pryznavałasia, što navat dumała skončyć z tenisam i zasiarodzicca na adukacyi, ale baćka i trenier nie dali Izie syści sa sportu.
Krasavik 2019 hoda — pieršy vialiki pośpiech. Na adkrytym čempijanacie Łuhana 17-hadovaja Iha dajšła da finału spabornictvaŭ z pryzavym fondam 250 tysiač jeŭra i pieramahła ŭ paŭfinale viadomuju češku Karalinu Pliškavu. Paśla tych spabornictvaŭ Iha źjaviłasia ŭ top-100 suśvietnaha rejtynha tenisistak, a vosieńniu dabrałasia i da top-50.
Vosieńniu 2020 hoda junaja polka zrabiła toje, paśla čaho jaje ŭžo niemahčyma było nie zaŭvažyć — vyjhrała «Rałan Haros», i nie prosta stała čempijonkaj, ale jašče i pieramahła ŭ kožnym sa svaich matčaŭ za dva sety. U dadatak, u kožnym z matčaŭ u francuzskaj stalicy Śviontak prajhrała nie bolš za piać hiejmaŭ. Ašałamlalny vynik dla spartsmienki, jakoj usiaho 19 hadoŭ.
19-hadovaja Śviontak z uznaharodaj «Rałan Harosa». Fota: AR
Siensacyjny pośpiech nie złamaŭ talenavituju polku, i ŭžo ŭ 2021 hodzie jana damahłasia novych jarkich pieramoh, naprykład, na turniry WTA 1000 u Rymie (chacia chapała i kryŭdnych parazaŭ). «Vyjhrać turnir Vialikaha Šlema — heta cudoŭna, ale, mnie zdajecca, u maim uzroście heta pierapyniła spakojny praces staleńnia i raźvićcia ŭ majoj hulni», — raspaviadała Śviontak.
Pieramahała Sabalenku niekalki razoŭ
Pierad startam ciapierašniaha siezona Śviontak pierajšła da novaha treniera. Tomaš Viktaroŭski, ź jakim ciapier pracuje polka, u minułym rychtavaŭ inšuju polskuju tenisnuju zorku, Ahniešku Radvańsku. Ź Viktaroŭskim Iha pačała hulać bolš ahresiŭna i chutčej ruchacca pa korcie, palepšyłasia i statystyka dziaŭčyny.
U lutym 2022 hoda u Śviontak pačałasia sieryja pieramoh. Dziaŭčyna stała čempijonkaj na troch turnirach WTA 1000 zapar — na spabornictvach u Dosie, Indyjan-Uełsie i Majami. Pieramoha ŭžo ŭ startavym matčy turniru ŭ Majami dazvoliła dziaŭčynie zaniać pieršaje miesca ŭ abnoŭlenym rejtynhu WTA, to-bok stać pieršaj rakietkaj śvietu. Da Śviontak ni adziny palak ci polka nie dabiralisia da viaršyni hetaha rejtynhu.
U krasaviku Iha vyjhrała turnir Porsche Tennis Grand Prix, i heta była jaje pieršaja pieramoha na turniry pad markaj WTA u zakrytym pamiaškańni.
Cikava, što ŭ finale turniru Śviontak pieramahła biełarusku Arynu Sabalenka, i toj matč akazaŭsia dla Śviontak 23-j pieramožnaj hulnioj zapar. Dadadzim, što za tyja 23 hulni bliskučaja polka prajhrała ŭsiaho piać setaŭ i što ciapier u jaje bahažy ažno 28 pieramoh zapar.
U siaredzinie maja svaju čarhovuju pieramohu (i znoŭ nad Arynaj Sabalenka) Iha prakamientavała słovami «niama ničoha niemahčymaha». Paźniej dziaŭčynu paprasili patłumačyć hetyja słovy, i voś što jana skazała:
«Heta prosta aznačaje, što pierad takimi [važnymi] matčami niama sensu dumać: «maja sieryja [biez paražeńniaŭ] užo doŭhaja, kali ja prajhraju?» Abo, nie viedaju, ci ŭvohule mahčyma vyjhravać stolki hulniaŭ? Ja, nibyta, ščyra vieru, što niama ničoha niemahčymaha i ja mahu prajści navat jašče bolš napierad. Takoje staŭleńnie, kali ty prosta hladziš napierad i nie dumaješ pra toje, što ŭžo zdaryłasia, sapraŭdy mnie dapamahło, bo ja taksama i ekanomlu siły, kali nie traču ich na heta. Ja vielmi saboj hanarusia».
Fanatka miedytacyi i pazityŭnaha myśleńnia
Dziaŭčyna ličyć, što važny kampanient jaje pośpiechu — praca sa spartovym psichołaham. Jana aktyŭna karystajecca psichałahičnymi technikami: zajmajecca miedytacyjaj (navat padčas pierapynkaŭ u matčy) i vizualizacyjaj, trymajecca pryncypaŭ pazityŭnaha myśleńnia.
Voś jak polka tłumačyć, navošta joj psichołah: «Ja prosta liču, što psichałahičnaja ŭstojlivaść — samaje važnaje ŭ sučasnym tenisie, tamu što hulać na najvyšejšym uzroŭni ŭmiejuć usie. Ale pieramahaje toj, chto žorstki i ŭmieje spraŭlacca ź ciskam».
Śviontak na turniry WTA ŭ Majami, 2 krasavika 2022 hoda. Fota: AR
I heta prynosić svoj plon — pra Śviontak kažuć, što jana vielmi dobra ŭmieje kantralavać emocyi i strymlivać siabie navat padčas samych niervovych hulniaŭ. Napeŭna, heta adna z rečaŭ, što dapamahli joj vyjści na pieršaje miesca ŭ suśvietnym tenisie, bo ŭ płanie techniki pamiž elitnymi tenisistkami niama mocnaha razryvu.
Imia psichołaha Darji Abramovič, jakaja pracuje z tenisistkaj, časta zhadvajuć u miedyja, bo jaje ŭniosak u pośpiech dziaŭčyny naŭrad ci chto moža asprečyć.
Darečy, svaju pieramohu na «Rałan Haros» u 2020 hodzie Iha taksama «navizualizavała» — paśla finału Iha dzialiłasia, što ŭjaŭlała siabie pieramožcaj turniru Vialikaha Šlema, chacia i razumieła, što da hetaha joj było vielmi daloka. Dziaŭčyna kaža, što praca ź psichołaham źmianiła jaje padychod da žyćcia i navučyła dumać nie tolki pra tenis. Ciapier Iha pravodzić bolš času na pryrodzie, dazvalaje sabie smačna jeści, tracić čas na čytańnie i inšyja chobi. Ale i pra pracu nie zabyvaje: jak kaža siomaja rakietka śvietu Ons Žabier, «Iha nam pakazvaje, jak treba pracavać».
Krynica natchnieńnia dla Śviontak — pośpiechi inšych zorak tenisa, u asablivaści jaje kumira, taksama polki, Ahnieški Radvańskaj. Inšy kumir — Rafael Nadal.
Ale, u adroźnieńnie ad ispanca, maładaja polka nie akružaje siabie vialikaj kolkaściu vakołtenisnych rytuałaŭ, chutčej, kancentrujecca padčas hulni na drobnych rečach — pracy noh, pastanoŭcy stupniaŭ.
A jašče Iha lubić rok, asabliva amierykanski hurt Guns N'Roses, i kaža, što muzyka vielmi dapamahaje joj nastrojvacca na matč. Trek Welcome to the Jungle ad Guns N'Roses, naprykład, dapamoh Izie sabracca pierad finałam «Rałan Haros» u 2020 hodzie. Inšyja lubimyja vykanaŭcy — AC/DC i Pink Floyd, ale Iha nie suprać pasłuchać i stary dobry džaz ci šviedskuju AVVA.
Zarobak Ihi Śviontak za karjeru dasiahnuŭ amal dzieviaci miljonaŭ dalaraŭ. Dziaŭčyna z maleńkaha Rašyna prajšła ašałamlalny šlach z polskaha tenisa da suśvietnaha pośpiechu, i cikava budzie sačyć za tym, ci vytrymaje jana cisk svajho statusu.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Jak dobra vy raźbirajeciesia ŭ tenisie? TEST
