Daviedalisia, čym siońnia žyvie partyja i štab Viktara Babaryki, a taksama raspytali pra «Čysty kit» — klininh-kampaniju, raźvićciom jakoj i Ivan, i Anton u tym liku zajmajucca.
Ivan Kraŭcoŭ. Fota: asabisty archiŭ.
«Ciapier partyja «Razam» — heta kłubnaja aktyŭnaść»
«Naša Niva»: U jaki momant vy stali adnym z hałoŭnych u «Čystym kicie» — CEO i Co-Founder? Ja čytała, što klininhavaja historyja dla vas i Antona pačałasia jašče ŭ 2019-m. Što ŭvachodzić u vašy abaviazki ŭ kampanii siońnia?
Ivan Kraŭcoŭ: My z Antonam pracavali niejki čas na Minskim hadzińnikavym zavodzie. Kali ja syšoŭ z pasady namieśnika dyrektara pa stratehičnym raźvićci, my pieryjadyčna sustrakalisia i razvažali na temu, čym možna zajmacca dalej. U nas jość dobryja tavaryšy — braty Šyły, jakija stvaryli płatformu klininhavych pasłuh «Čysty Kit» i chacieli jaje maštabavać. My prykinuli abjom jeŭrapiejskaha rynku i vyrašyli pačynać z bujnych haradoŭ. Kijeŭ — adzin z samych vialikich haradoŭ u Jeŭropie, heta była zručnaja łakacyja, kab pasprabavać pieršy ŭłasny zamiežny «operations» (havorka idzie pra 2019 hod. — NN).
Ja štodnia nie zajmajusia spravami — dla hetaha na miescy ŭ Kijevie jość supracoŭniki. Ja pryhladaju za ahulnym stanam rečaŭ ź finansavaha i arhanizacyjnaha punktaŭ hledžańnia. Havorka idzie mienavita pra kijeŭskaje adhalinavańnie, bo klininh užo pracuje ŭ Polščy i Bierlinie, ale hetyja filijały nie majuć da nas dačynieńnia.
«NN»: Viasnoj 2021 hoda štab Viktara Babaryki anansavaŭ stvareńnie partyi «Razam». U vas było «kala siami tysiač zajavak, 2500 aktyŭnych udzielnikaŭ», ź jakimi vy paznajomilisia. Siońnia niešta z hetym usim robicca?
IK: Siońnia partyja «Razam», biezumoŭna, na paŭzie. Prajekt zapuskaŭsia trochi ŭ inšaj abstanoŭcy: kali vialikaja častka žurnalistaŭ była ŭ Biełarusi, i značnaja častka našaj kamandy, uklučajučy Maksima Bahracova, Dzimu Padalinskaha i Hleba Hiermana, była na miescy. Zapusk byŭ vielmi paśpiachovym, i, kali b ahulny scenar byŭ inšym, ja dumaju, my biez prablem praviali b ustanoŭčy źjezd. Ale paśla razhromu Tut.by stała zrazumieła, što my pierachodzim u režym čakańnia. Dla nas pieršasnaja biaśpieka našych prychilnikaŭ, i da stanovišča ŭ krainie treba chutka adaptavacca.
Ciapier partyja «Razam» — heta kłubnaja aktyŭnaść, supolnaść dla prychilnikaŭ Viktara i Maryi. Tam my majem kamunikacyju z našym aktyvam, trymajem kantakt «ź ziamloj», pravodzim anłajn-sieminary i lekcyi. Ahułam, heta, napeŭna, toj farmat, u jakim ciapier pracujuć usie partyi ŭ Biełarusi, chaj navat i zarehistravanyja.
«NN»: Jakaja praca ahułam viadziecca pakul štabam Viktara Babaryki? A ŭ miežach Kaardynacyjnaj rady?
IK: U štabie Viktara Babaryki ŭ nas jość try asnoŭnyja nakirunki aktyŭnaści: pieršy — heta mižnarodnaja advakacyja biełaruskaha paradku dnia. Tut, napeŭna, samuju bačnuju pracu robiać Tania Chomič i prajekt Politzek.me. Tania sustrakajecca ź jeŭrapiejskimi palitykami najvyšejšaha uzroŭniu, jana vielmi bačnaja na Zachadzie (tut adbivajecca i kałasalnaja pavaha Mašy. Jak ni kruci, jana, napeŭna, ciapier samy viadomy palitviazień na Zachadzie).
Ivan razam ź siastroj Maryi Kaleśnikavaj — Taćcianaj Chomič. Tut i dalej — fota z sacsietak hieroja.
Druhaja častka — heta toje, što źviazana z partyjaj «Razam» i našymi prychilnikami.
Treci nakirunak — pradstaŭnictva intaresaŭ Viktara i Mašy, pošuk varyjantaŭ dla niejkich dziejańniaŭ pa vyrašeńni hetaj składanaj situacyi, analityčnaja praca.
My nie publikujem u sacsietkach našy sustrečy — heta ŭśviadomleny vybar, bo my ličym, što fokus pavinien być na lidarach našaj kamandy, jakija siadziać u turmie.
Ale tut majuć miesca ŭsie sustrečy, jakija jość u inšych kamand: ambasadary, MZS, Jeŭrakamisija, dziarždep i hetak dalej. Na ich my taksama dzielimsia svaim razumieńniem situacyi i mahčymymi scenarami raźvićcia padziej.
«NN»: Jak vy, darečy, spałučajecie abaviazki ŭ klininh-kampanii z palityčnymi?
IK: «Čysty kit» zajmaje i zajmaŭ vielmi maleńkuju častku majho času jašče z pačatku 2020 hoda. Tamu tut niama prablemy. Kali kazać pra kamandu Babaryki, to heta ciapier kala 30% adsotkaŭ zahruzki. U nas vialikaja častka kamandy sfarmavałasia ŭ 2020 hodzie z tych, chto pracuje ŭ biznesie. U padviešanaj situacyi, my, biezumoŭna, častku času, što vyzvalajecca, pačynajem iznoŭ addavać jamu. Heta karysna z usich bakoŭ: praciahvaješ raźvivacca jak prafiesijanał i papraŭlać svoj finansavy dabrabyt dla nastupnaha «ryŭka».
U nas usie vałanciory, my nie siadzim na niejkich zarobkach, usie sumiaščali i buduć sumiaščać, prosta bałans źmianiajecca, u zaležnaści ad ahulnaj situacyi.
Padača skarhi ŭ Viarchoŭny sud z patrabavańniem pryznać vybary-2020 niesapraŭdnymi. 21 žniŭnia 2020 hoda.
«Usie našy kamandy, jakija ciapier jość, — heta, pa fakcie, užo hramadzianskija arhanizacyi, z palityčnaj paviestkaj i floram»
«NN»: Ci zastalisia ŭ vas uvohule palityčnyja ambicyi ŭ siońniašnich realijach? Što jašče mahčyma zrabić za miažoj, a što (i kali) unutry Biełarusi?
IK: Kaniečnie, my možam nazyvać usio zapar palitykaj. U nas na architekturnym fakultecie byŭ papularny vyraz: «architektura — heta palityka». Ale heta nie dadaje razumieńnia tamu, što adbyvajecca, jak mnie padajecca. U siońniašnich realijach biełaruskaje palityčnaje pole vielmi i vielmi małoje. Jość jeŭrapiejskaja palityka i biełaruski hramadzianska-palityčny aktyvizm. Biełaruskija aktyvisty pryjazdžajuć da jeŭrapiejskich i amierykanskich palitykaŭ i sprabujuć paŭpłyvać na ich rašeńni. Tut, biezumoŭna, samy jarki hołas u Śviatłany Cichanoŭskaj, ale hetym usio dakładna nie abmiažoŭvajecca.
Dla apazicyi, što vyjechała za miažu, pierachod z palityki ŭ aktyvizm, u hramadzianski siektar — zvyčajny praces. Možna pahladzieć, jak heta adbyvałasia na prykładzie Vieniesueły. Usie našy kamandy, jakija ciapier jość, — heta, pa fakcie, užo hramadzianskija arhanizacyi, z palityčnaj paviestkaj i floram, niahledziačy na toje, što, mahčyma, chaciełasia pa-inšamu b.
Ale ja nie baču ŭ hetym prablemy, heta karysna dla aktualizacyi taho, što samyja važnyja prajekty — heta prajekty ŭzajemadapamohi, adukacyi i kultury. U biahučych umovach my možam ich rabić efiektyŭna, i tyja, chto imi zajmajecca, — ciapierašni avanhard ruchu.
Prydumlać virtualnyja dziaržavy i virtualnyja zakony — nieefiektyŭna, heta ralavaja hulnia i da realnaści maje mała dačynieńnia.
Nakont ambicyj žadańnie prostaje: kab jak maha chutčej źjaviłasia mahčymaść skarystać supierkrutyja mazhi našych ludziej, jakija ŭ našaj krainie jość, na pabudovu «sapraŭdnaha suvierenitetu» — adkrytaha hramadstva, z ekanomikaj, jakaja raźvivajecca, i dzie ŭ pryjarytecie čałaviek i jaho talenty. Kali tak zdarycca, usio my budziem brać u hetym udzieł i rabić svoj kanstruktyŭny ŭniosak.
Z Maksimam Znakam, Maryjaj Kaleśnikavaj, Antonam Radniankovym
«NN»: U 2021 hodzie ŭ adnym ź intervju vy kazali, što va ŭładaŭ niama mocy zakatać usich aktyvistaŭ i aktyŭnaje žyćcio ŭ Biełarusi ŭ asfalt. Što vy možacie skazać, hledziačy na heta ŭ 2022-m?
IK: Ja mahu skazać, što zusim jašče nie zakatali. Kožny tydzień adbyvajucca aryšty, a pavodle danych sacapytańnia, jakoje robić Chatam House, dziejnuju ŭładu padtrymlivaje tolki kala 30%. Heta nie mała, ale heta zusim nie bolšaść, heta projhryš u pieršym tury na kožnych narmalnych vybarach.
Ci jość patencyjał masavaj mabilizacyi aktyvistaŭ ciapier? Kaniečnie, jość. Ci mahčyma ciapier hety patencyjał aktyvavać? Kaniečnie, nie. Dy i nie zrazumieła, jakaja zadača hetaj aktyvacyi. Nu, chiba što dadatkovy arhumient na sustrečach za miažoj — pahladzicie na fota, ludzi zmahajucca.
Ale toje, što paśla refierendumu niekalki sotniaŭ čałaviek pajechali ŭ turmu, — heta mnie zdajecca nie vielmi efiektyŭnym, nie zrazumieła, dziela čaho hetaja ryzyka.
«Ukraina pravodziła pieramovy z RF u toj momant, kali bambili Kijeŭ. Čamu my nie možam pravodzić pieramovy z Łukašenkam?»
«NN»: Siońnia Biełaruś, akramia ŭnutranaha palityčnaha kryzisu, padtrymała Rasiju, ahresara ŭ vajnie. Jak usio heta ŭ pierśpiektyvie paŭpłyvaje na režym i palitviaźniaŭ, na vaš pohlad?
IK: Jak skazaŭ Viktar Babaryka paśla pačatku vajny: «U adnaho z bakoŭ kanfliktu dakładna ŭžo niama budučyni, pra jakuju jany maryli». I tut prablema ŭ tym, što Łukašenka dałučyŭsia da voś hetaha ŭžo pieramožanaha boku, u jakoha niama hetaj budučyni. Heta vielizarny stratehičny pralik va ŭhodu taktyčnaha ŭtrymańnia ŭłady.
Tak, jon dumaje pieračakać niekalki hod i potym manieŭravać. Prablema ŭ tym, što heta pryviadzie da taho, što ad jaho zapatrabujuć jašče bolšych sastupak, čym, naprykład, u 2021 hodzie, kali ŭ pačatku jašče byŭ varyjant «zamazać situacyju», kali b jon pačaŭ pastupova vypuskać ludziej. Ciapier jon zahaniaje siabie sam u stanovišča, pry jakim u jaho nie budzie dobrych varyjantaŭ.
Dla nas usich heta drenna. Heta pavialičvaje šancy na toje, što ludzi buduć siadzieć doŭha i što my stracim jašče bolš jak kraina i ŭ płanie ekanomiki, i ŭ płanie čałaviečaha kapitału.
«NN»: Vy ŭsio jašče hatovyja na pieramovy z režymam, hatoŭnaść da jakich ahučvali ŭ 2021-m? Ci mahčymyja jany siońnia, užo ŭ vajennaj abstanoŭcy?
IK: U pieramovach u cełym niama ničoha asablivaha ci žudasnaha: jany mohuć pačynacca, prypyniacca, mohuć navat prosta skančvacca ničym. Ukraina pravodziła pieramovy z RF u toj momant, kali bambili Kijeŭ. Čamu my nie možam pravodzić pieramovy z Łukašenkam? Heta taki samy palityčny instrumient, jak i ŭsie inšyja.
Pieramovy — nie «zdrada». «Zdrada» moža adbycca na pieramovach, kali pieramoŭcy zdradžvajuć svajmu mandatu. Pieršasnaje tolki pytańnie paradku dnia. «Paŭzicie na kaleniach» — kaniečnie, heta nie vielmi dobry sposab pačać kazać pra štości. Ale i «Teraryst pojdzie ŭ turmu», napeŭna, taksama.
Vajna, biezumoŭna, usio mocna ŭskładniła dla abodvuch bakoŭ. Z boku režymu — manieŭraŭ usio mienš, a nam usio składaniej być u paviestcy aktualnych rehijanalnych prablem.
Murał Maryi Kaleśnikavaj u Varšavie. Fota: instahram viktar_babaryka
«NN»: Ci viadomyja vam niejkija naviny ad Maryi Kaleśnikavaj, Viktara, jaho syna, Maksima Znaka? Ci jość u vas u atačeńni tyja, chto ličyć, što jany i inšyja palitviaźni dasiadziać svaje niezakonnyja terminy?
IK: Nelsan Mandeła 27 hadoŭ pravioŭ u turmie, ale dla taho, kab jon vyjšaŭ, pavinny byli zdarycca insult u Boty i pierabudova ŭ SSSR (darečy, ź situacyjaj u PAR možna pravieści šmat jakija paraleli, jak mnie padajecca).
Što da našych u turmie — na Viktara Dźmitryjeviča apošnim časam akazvajecca ŭsio bolšy i bolšy cisk, jon užo dva razy byŭ u ŠIZA za apošnija try miesiacy, listy jon nie atrymlivaje i ad jaho jany nie dachodziać. Zdaroŭje zadavalniajučaje, pazicyj svaich jon nie źmianiŭ. Eduard — heta ŭnikalny vypadak — bolš za dva hady ŭ SIZA biez pačatku suda. Heta rekord siarod usich palitviaźniaŭ. Jon trymajecca narmalna, u cełym zastajecca aptymistam. Maksim nalahaje na sport, knihi i tvorčaść. Maryja — roŭna, bieź niejkich istotnych źmien, razvažaje pra mahčymyja prajekty na budučyniu. U ich va ŭsich jość zvanki sa svajakami pa videa.
«NN»: Što b vy zrabili inakš u toj vosieński dzień, kali vas hvałtoŭna vyšturchoŭvali ź Biełarusi razam z Antonam i Mašaj, kali b była mahčymaść admatać usio nazad?
IK: Nam dzika pašancavała, tamu što my jak kamandnyja kaardynatary zmahli praciahnuć pracu hrupy Babaryki. Dziejańni Maryi byli absalutna vyvieranyja i adpaviadali tamu momantu, jaki byŭ tady. Ciapier jana płacić za heta vialikuju canu.
Z Antonam Radniankovym
Svoj maralny aŭtarytet, ja spadziajusia, Maryja zmoža kanviertavać u demakratyzacyju i budučyniu našaha hramadstva. U mianie pierad vačyma dahetul staić karcina: my raźviarnulisia, i Maša ŭ śviatle far našaj mašyny ŭpeŭniena idzie ŭ bok Biełarusi, dzie stajać i hladziać na jaje «maładziony» ŭ kamuflažy. Ja, viadoma, naŭrad ci niekali zabudu hety dzień.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
Rekardsmieny — Eduard Babaryka i Illa Šapatkoŭski. Chto z palitviaźniaŭ užo bolš za hod siadzić biez prysudu?
Tłumačym, jakim čynam siłaviki znachodziać karystalnikaŭ Telegram i jak hetaha paźbiehnuć
