Ukrainskija vajskoŭcy nanosiać udar z brytanskaj haŭbicy M777 u Charkaŭskaj vobłaści. Fota: Vyacheslav Madiyevskyy / Ukrinfarm
Što adbyvałasia na frantach u apošni miesiac? U rasijskaha vojska zusim niama pośpiechaŭ? A va ŭkrainskaha?
Apošnija padziei možna nazvać apieratyŭnaj paŭzaj, jakaja zaciahnułasia.
Na hałoŭnym napramku letnich bajoŭ rasijskaja armija paśla adychodu ŭkrainskich vojskaŭ ad Lisičanska natyknułasia na ich novuju liniju abarony ŭ rajonie Bachmuta, Saladara i Sievierska. Za miesiac prarvać hetuju liniju, raźmieščanuju na viaršyniach uzhorkaŭ, nie ŭdałosia, choć rasijskija vojski i padyšli da ŭskrain Bachmuta i Saladara. Tempy nastupleńnia tut składajuć nie bolš za niekalki sotniaŭ mietraŭ za dzień.
Na paŭdniovym zachadzie ad Bachmuta ČVK Vahniera ŭ kancy lipienia zachapiła Vuhlahorskuju CES, jakaja znachodziłasia ŭ paŭakružeńni bolš za miesiac. Ale za pałovu žniŭnia najmitam udałosia prajści tolki kala piaci kiłamietraŭ u kirunku Bachmuta.
Vojski samaabvieščanaj DNR zaniali bolšuju častku pasiołka Piaski kala Danieckaha aeraporta. Vierahodna, hetamu paspryjała toje, što ŭkrainskaje kamandavańnie pierakinuła častku artyleryi z hetaha rajona na inšyja napramki, a DNR, naadvarot, atrymała dadatkovuju artyleryju. Prasoŭvańnie ŭ Piaskach, jakija ŭkrainskaje vojska rychtavała da abarony bolš za vosiem hadoŭ, skłała nie bolš za dva kiłamietry za niekalki tydniaŭ nastupleńnia.
Ukrainskaje kontrnastupleńnie na Chierson tak i nie pačałosia. Zachodnija karespandenty, jakija naviedvali ŭ apošni čas Mikałajeŭ, śćviardžajuć , što nijakich prykmiet budučaha nastupu jany nie ŭbačyli. Apytanyja imi ŭkrainskija vajskoŭcy na miescy aścierahajucca, što rasijskaje padmacavańnie, pierakinutaje ŭ Chierson z-pad Lisičanska, dazvolać vojsku RF samomu pačać nastupać.
Adzinaje, u čym dabilisia pośpiechu baki, — heta ŭ naniasieńni rakietnych udaraŭ pa tyłach adzin adnaho. Ukrainskaja armija, jakaja atrymała ad ZŠA i Vialikabrytanii dalnabojnyja i vysokadakładnyja rakietnyja sistemy, u apošnija tydni, padobna, apiaredžvaje pa efiektyŭnaści ŭdaraŭ rasijskuju. Tak, pad Chiersonam vyviedzienyja sa stroju ŭsie try masty cieraz Dniapro, pa jakich zabiaśpiečvalisia rasijskija vojski. Adnak rasijskija vojski arhanizavali niekalki paromnych pierapraŭ. Pakul nie jasna, ci dastatkova ich budzie dla zabieśpiačeńnia hrupoŭki, ale ad deficytu bojeprypasaŭ jana nie pakutuje: ukrainskija vajskoŭcy skardziacca na častyja artabstreły.
Značyć, vajna zajšła ŭ tupik?
Skazać tak pieraškadžaje «tuman vajny» i toj fakt, što mabilizacyjny patencyjał supiernikaŭ daloka nie vyčarpany.
Z adnaho boku, usio, što my viedajem pra mabilizacyju dvuch vojskaŭ, pakazvaje na toje, što za leta jany nie zmahli sfarmavać dastatkovyja reziervy.
Čyńniki kardynalna adroźnivajucca.
Što z mabilizacyjaj u rasijskaha boku?
Rasijskaja armija va Ukrainie praciahvaje adčuvać deficyt žyvoj siły. Jana ŭsio bolš nahadvaje zbornuju salanku, a nie paŭnavartasnyja złučeńni: pobač vajujuć reštki bataljonnych taktyčnych hrup, vydzielenych ź nie poŭnaściu ŭkamplektavanych złučeńniaŭ mirnaha času; najmity PVK; mabilizavanyja ŭ niepryznanych DNR i ŁNR; «dobraachvotniki» z rasijskich rehijonaŭ, jakija prajšli chutkuju i paviarchoŭnuju padrychtoŭku.
Nabor «dobraachvotnikaŭ» za vialikija hrošy, nakolki možna mierkavać pa paviedamleńniach z rehijonaŭ, daje ścipłyja vyniki. Daloka nie ŭsie rehijony zmahli sfarmavać «dobraachvotnickija bataljony», kolkaść kožnaha takoha padraździaleńnia nievialikaja (časta jany chutčej padobnyja da rotaŭ); kolkaść rehijonaŭ, jakija sfarmavali bolš za adzin bataljon, nie pieravyšaje 15.
Heta značyć, što na front adpraviłasia ci adpravicca ŭ najbližejšyja tydni tolki niekalki tysiač «dobraachvotnikaŭ». Da ich treba dadać nieviadomuju kolkaść najmitaŭ PVK Vahniera i inšych «pryvatnych» padraździaleńniaŭ.
Uličvajučy nizkuju bajavuju kaštoŭnaść «dobraachvotnickich bataljonaŭ», jany, chutčej za ŭsio, buduć vykarystoŭvacca nie jak asobnyja častki, a jak «maršavyja kałony» dla papaŭnieńnia strat bajavych padraździaleńniaŭ rasijskaj armii.
Što z mabilizacyjaj va ŭkrainskaha boku?
Ukrainskaje vojska, niahledziačy na niekatoryja składanaści padčas mabilizacyi, miarkujučy pa ŭsim, nie maje prablem z kolkaściu žyvoj siły.
Adnak mabilizavanych treba navučać i ŭzbrojvać. Pieršaje patrabuje času, druhoje — bieśpierabojnych pastavak ad sajuźnikaŭ, pakolki ŭłasnyja zapasy ŭzbrajeńnia i mahčymaści jaho vyrablać va Ukrainie amal skončylisia.
Ale pastavak uzbrajeńnia (jakim by jano ni było efiektyŭnym u paraŭnańni z rasijskim) pakul vidavočna niedastatkova dla taho, kab sfarmavać niekalki dziasiatkaŭ novych bryhad (i pieraŭzbroić isnujučyja) — a mienavita heta nieabchodna dla bujnamaštabnaha nastupu.
U takich umovach možna čakać, što rasijskaje vojska praciahnie pavolna vyciskać ukrainskuju armiju z Danbasa, karystajučysia pieravahaj u kolkaści artyleryi i bojeprypasaŭ da jaje, a ŭkrainskaja — budzie sprabavać spynić jaje, sprabujučy kontratakavać na inšych učastkach i nanosiačy ŭdary pa składach bojeprypasaŭ i kamunikacyjach. «Vyciskańnie» moža zaniać miesiacy.
Z druhoha boku, i rasijskaje, i ŭkrainskaje kamandavańnie vidavočna vykarystoŭvaje nie ŭsie siły.
Całkam vierahodna, što paralelna z adkrytym naboram «dobraachvotnickich bataljonaŭ» i papaŭnieńniem PVK novymi najmitami idzie i nabor novych kantraktnikaŭ u dziejnyja častki, jaki dazvolić rasijskamu kamandavańniu narešcie adpravić na front paŭnavartasnyja złučeńni — bryhady i dyvizii, a nie kavałki ad ich.
Ukrainskaje kamandavańnie pakul adpraviła na front usiaho niekalki sfarmavanych paśla pačatku vajny bryhad kolkaściu nie bolš za 20 tysiač čałaviek (plus papaŭnieńnie ŭ isnujučyja bryhady i bataljony teraabarony), tady jak pa mabilizacyi, pa aficyjnych danych, byli pryzvanyja ŭ vojska sotni tysiač čałaviek; častka (vierahodna — bolš za pałovu) atrymanaha z Zachadu ŭzbrajeńnia na front pakul taksama nie trapiła. Usio heta moža aznačać, što baki mohuć rychtavacca da intensifikacyi bajavych dziejańniaŭ.
Vierahodnaść takoj intensifikacyi (i rostu kolkaści zadziejničanych resursaŭ) z časam raście: Kreml moža rašycca na sapraŭdnuju mabilizacyju, jakaja, tearetyčna, dazvolić adpravić va Ukrainu navat miljonnaje vojska (zamiest ciapierašnich sta ź nievialikim tysiač). Zachad moža adkazać pavieličeńniem abjomaŭ dapamohi Kijevu. I naadvarot — na rezkaje pavieličeńnie pastavak kiraŭnictva Rasii moža adkazać mabilizacyjaj.
Eskałacyja niepaźbiežnaja?
Nie niepaźbiežnaja, ale vielmi vierahodnaja, pakolki zamarožvańnie kanfliktu na ciapierašnich pazicyjach nie zadavolić ni Kreml, ni Ukrainu.
Čamu zamarožvańnie nie vyhadnaje ŭładam Rasii?
Fota: AR
Nastupstvy takoha scenaryja dla Kramla apisaŭ vajenny historyk Ihar Kurtukoŭ.
Atrymlivajecca, što za zrujnavanyja Łuhanskuju vobłaść (całkam), kavałki Danieckaj, Chiersonskaj, Charkaŭskaj i Zaparožskaj abłaściej (i maleńkaha kavałačka Mikałajeŭskaj vobłaści) ułady Rasii zapłacili paharšeńniem stanovišča na ŭsich inšych «frantach»: kraina znachodzicca pad sankcyjami, jakija nie tolki pieraškodziać raźvićciu ekanomiki, ale i, što, vierahodna, važniej dla Kramla, nie dazvolać pieraŭzbroić vojska;
vojska hetaje navočna pakazała svaju słabaść, što pieraškadžaje vykarystać jaje najaŭnaść u jakaści arhumientu ŭ zamiežnaj palitycy; zamarožvańnie kanfliktu zrobić hetuju słabaść vidavočnaj i dla ŭsiaho nasielnictva krainy;
adzinstva NATA — i, šyrej, Zachadu — nie tolki nie razburanaje, ale i ŭmacavałasia. Miaža z krainami NATA, jaki ciapier aficyjna ličyć Rasiju hałoŭnym sapiernikam, značna pavialičyłasia (dziakujučy chutkamu ŭstupleńniu ŭ błok Finlandyi). Kantynhient armii ZŠA ŭ Jeŭropie raście, jeŭrapiejskija členy NATA, jakija dziesiacihodździami nie vykonvali svaje abaviazki pa raschodach na armii, płanujuć ich naroščvać. Aljans pakazaŭ efiektyŭnaść u zachavańni suvierenitetu nie tolki čalcoŭ, ale i važnych partnioraŭ, jakija padvierhlisia ahresii (niachaj i z «časovaj» sastupkaj častki ich terytoryi);
Ukraina nie «demilitaryzavanaja» — naadvarot, jaje vojska ŭ značnaj miery pieraŭzbrojenaje sučasnaj zachodniaj zbrojaj i navučyłasia jaje prymianiać. Vidavočna, hety praces praciahniecca;
linija sudakranańnia z varožaj Ukrainaj (chaj i «zamarožanaja») vyrasła, farmalnaha bufiera ŭ vyhladzie niepryznanych respublik bolš nie isnuje, pakolki Rasija ich pryznała i faktyčna dałučyła. Heta značyć, što Kramlu daviadziecca marnavać jašče bolš resursaŭ na «zamarožanaje» supraćstajańnie z Kijevam, čym heta było da vajny;
nie fakt, što ŭ zamarožanym stanie kanfliktu spyniacca abstreły akupavanaj terytoryi, a heta razburyć naratyŭ Kramla, jaki ŭ lutym apraŭdaŭ vajnu žadańniem «vyratavać narod Danbasa» ad abstrełaŭ.
U sumie (u jakuju navat nie ŭklučanyja straty) vychodzić čysty projhryš, jaki budzie ciažka abjavić pieramohaj.
Vierahodna, Kreml moh by abjavić pieramohaj poŭny zachop Danbasa (navat biez akupacyi ŭsiaho Čarnamorskaha ŭźbiarežža Ukrainy). Takija idei delehacyja Rasii vyłučała na pierahavorach u sakaviku. Vierahodna, mienavita ich maje na ŭvazie Kreml, kali havoryć pra «mir na našych umovach».
Čamu zamarožvańnie nie vyhadnaje ŭładam Ukrainy?
Na tych ža pieramovach u sakaviku pradstaŭniki Ukrainy ŭdzielničali ŭ abmierkavańni apisanych umoŭ (choć i publična admovilisia ich prymać): rasijskaje vojska stajała za 30 kiłamietraŭ ad centra Kijeva, na Charkaŭskaj akružnoj darozie i praciahvała sproby rušyć napierad da Adesy.
Ciapier ža niepasrednaja pahroza ŭkrainskaj dziaržaŭnaści jak minimum adkładzienaja, tamu pra maštabnyja terytaryjalnyja sastupki ŭ Kijevie admaŭlajucca navat słuchać.
Kijeŭ u apošni čas stavić metaj vajny «poŭnaje vyzvaleńnie Ukrainy», u tym liku Kryma;
nie zusim zrazumieła, ci razhladaje Ukraina (jak heta było jašče ŭ krasaviku) bolš miakki varyjant z «pramiežkavaj metaj» — adnaŭleńniem davajennaj linii sudatyknieńnia z nastupnymi «dypłamatyčnymi namahańniami dla viartańnia ŭsich terytoryj» (taki varyjant možna było b abviaścić pieramohaj).
Zrešty, nijaki z hetych varyjantaŭ nie moža pryniać Kreml (pakul tam znachodzicca Pucin). Vajenna-palityčnaja teoryja , zasnavanaja na teoryi hulniaŭ, nie pakidaje šancaŭ na doŭhaterminovaje pieramirje pry takoj roźnicy ŭ acenkach bakami dapuščalnaha zychodu kanfliktu.
U vyniku mahčymyja dva varyjanty raźvićcia padziej.
Doŭhaja vymatvajučaja vajna bieź jasnaha sposabu dasiahnieńnia palityčnych met abodvuma bakami, pakul jany nie vyrašać, što zaviaršeńnie bajavych dziejańniaŭ daje bolšuju vyhadu, čym ich praciah u sprobach kardynalna źmianić stanovišča na froncie na svaju karyść.
Historyja viedaje takija precedenty. Tak, ad momantu, kali Karejskaja vajna na pačatku 1950-ch zajšła ŭ vidavočny tupik, i da taho, jak kanflikt byŭ zamarožany, prajšło dva hady. Praŭda, zaklučeńniu pieramirja tady spryjała toje, što abodva baki, jak tady zdavałasia, ničoha (akramia žyćciaŭ miljonaŭ sałdat i mirnych žycharoŭ) nie stracili ŭ paraŭnańni ź pieradvajennym stanam.
Eskałacyja kanfliktu. Jak było skazana vyšej, Kreml moža pavialičyć uciahnutaść krainy ŭ vajnu, abviaściŭšy (prymusovuju) mabilizacyju. Zachad, ad jakoha ciapier amal całkam zaležyć zabieśpiačeńnie ŭkrainskaj armii, moža rezka naraścić pastaŭki ŭzbrajeńniaŭ — jak za košt staroj techniki sa składoŭ, tak i za košt techniki z arsienału ŭłasnych armij.
Całkam mahčyma, što i Kreml, i NATA ŭ svaich dziejańniach aryjentujucca na sapiernika, bajučysia niekantralavanaj eskałacyi i navat vychadu kanfliktu za miežy Ukrainy. Ale kali jany ŭśviedamlajuć, što nie mohuć dasiahnuć prymalnych palityčnych met biez surjoznych dadatkovych namahańniaŭ, imaviernaść eskałacyi budzie vielmi vysokaja.
I da čaho takaja eskałacyja moža pryvieści?
Vynik niepradkazalny. Mahčymy ŭvieś śpiektr varyjantaŭ:
adzin z bakoŭ moža spynić naroščvać resursy pa palityčnych pryčynach (a heta značyć, što na mirnych pieramovach jamu niepaźbiežna daviadziecca pahadzicca na stratu terytoryj);
nieprymalnym takoje naroščvańnie moža stać i dla abodvuch bakoŭ adrazu (u hetym vypadku — i dla Kramla, i dla Zachadu), što pryviadzie da novaj patavaj situacyi;
nielha vyklučyć i varyjant, u jakim u Kramla pamianiajucca palityčnyja mety — u vypadku, kali ŭ im pa niejkaj pryčynie nie budzie Pucina, dla jakoha zachop Ukrainy byŭ pierš za ŭsio asabistym prajektam.
Vajennyja ekśpierty abmiarkoŭvajuć i samyja ekstremalnyja varyjanty, u tym liku pramoje sutyknieńnie Rasii i NATA. Viadomy amierykanski think tank The RAND Corporation vyłučyŭ niekalki mahčymych łancužkoŭ padziej (abo niapravilnych interpretacyj padziej), jakija viaduć da takoha sutyknieńnia.
U vypadku, kali Zachad svaimi pastaŭkami piarojdzie viadomuju tolki Kramlu «čyrvonuju liniju» (vierahodna, jana pračerčanaja tam, dzie kiraŭnictva Rasii bačyć mahčymaść svajoj parazy ŭ vajnie), Kreml moža nanieści ŭdary pa łahistyčnych łancužkach i składach za miežami Ukrainy apieratyŭna-taktyčnymi rakietami.
Jość i inšy «šlach»: kiraŭnictva Rasii moža vyrašyć, što napad NATA na krainu niepaźbiežny (naprykład, kali ŭbačyć pieradysłakacyju vojskaŭ i ŭdarnych kompleksaŭ va Uschodniuju Jeŭropu abo pačuje zakliki da pramoj interviencyi ŭ zachodnich ŚMI i hramadstvach).
U hetym vypadku mahčymyja nie tolki ŭdary kanviencyjnaj zbrojaj, ale i taktyčnaj jadziernaj, ličać ekśpierty.
Amierykanski Centr stratehičnych i mižnarodnych daśledavańniaŭ pravieryŭ padobnuju teoryju ŭ hulni, u jakoj udzielničali niekalki kamand (jakija składajucca z daśviedčanych «śpiecyjalistaŭ pa biaśpiecy»), jakija «vystupali» za ZŠA i Rasiju. Im daručyli prymać rašeńni ŭ adkaz na dziejańni «praciŭnika», uzvažvajučy vyhady (asłableńnie supiernika i ŭłasnaje ŭzmacnieńnie) i ryzyki kanfrantacyi.
Hulnia pačynałasia z patavaj situacyi ŭ vajnie. Metaj było znajści vyhadnaje dla siabie vyjście z tupiku (uzmacnić svaju pieramoŭnuju pazicyju) i nie dać znajści jaho sapierniku. Kamandam daručyli abrać varyjanty dziejańniaŭ, jakija aceńvalisia pa ŭzroŭni vyhady i pa ŭzroŭni ryzyki eskałacyi.
Pa vynikach hulni vyśvietliłasia, što, choć usie ŭdzielniki na słovach chacieli źmienšyć ryzyki intensifikacyi kanfliktu i jaho raspaŭsiudžvańnia za miežy Ukrainy, u realnaści jany, bajučysia prajhrać, stali bolš schilnyja prymać rašeńni z ryzykaj eskałacyi i hieahrafičnaha pašyreńnia vajny.
Heta značyć, ličać aŭtary daśledavańnia, što vajna va Ukrainie stanie pačatkam, a nie kancom «novaj vostraj fazy supraćstajańnia vialikich dziaržaŭ u Jeŭrazii».
Arastovič pra pieršy dzień vajny: U tym, što nam u Ofisie kaniec, ja nie sumniavaŭsia ni siekundy
Pieramoha Rasii, pośpiech Ukrainy i tupik — jakija isnujuć scenary zaviaršeńnia vajny
Kamandzir daŭ zahad: «U raschod ich». Žurnalisty znajšli rasijskich sałdat, jakija majuć dačynieńnie da zabojstvaŭ u Kijeŭskaj vobłaści. Adzin pryznaŭsia
