Treniroŭka ŭkrainskich vajskoŭcaŭ pad kamandavańniem brytanskich instruktaraŭ, 2015 hod. Fota: Associated Press
Na paŭdniovym uschodzie Anhlii ŭkrainskija navabrancy viali vučebny boj pad kiraŭnictvam brytanskich kamandziraŭ u vioscy, zbudavanaj dla trenirovak.
Brytanski kamandzir u supravadžeńni ŭkrainskaha pierakładčyka vykrykvaŭ zahady. Ukrainskija pryzyŭniki ŭ kamuflažnaj formie prachodzili pa vulicy, zasypanaj minami, padpalenymi abłomkami i pierakulenymi aŭtamabilami. Na nasiłkach vynieśli stohnučaha «paranienaha». Bai byli imitacyjaj, ale hetym sałdatam zastałosia niekalki tydniaŭ da sapraŭdnaha boju.
«Padrychtoŭka ŭ haradskich umovach — mienavita toje, što nam treba», — skazaŭ 25-hadovy Mikoła.
Jon udzielnik ambicyjnaj prahramy Vialikabrytanii pa zabieśpiačeńni vajskovaj padrychtoŭki 10 tysiač bajcoŭ ukrainskaj armii. Inicyjatyvu realizujuć vajskoŭcy z 11-j bryhady sadziejničańnia siłam biaśpieki, jakaja śpiecyjalizujecca na navučańni zamiežnych hramadzian. Brytanskija instruktary padrychtavali ŭžo dźvie tysiačy ŭkrainskich vajaroŭ.
Inšyja krainy, uklučajučy Kanadu, Daniju, Finlandyju, Šviecyju i Novuju Ziełandyju, paabiacali dałučycca.
Zachodnija instruktary navučali ŭkrainskuju armiju i da napadu Rasii, heta mocna dapamohło ŭkraincam vystajać.
Vučeńni ŭkrainskich vajskoŭcaŭ, 2015. Fota: Associated Press
U sakaviku Rasija naniesła rakietny ŭdar pa Javaraŭskim navučalnym centry kala Lvova. Mienavita tam instruktary ź Vialikabrytanii, Kanady, Łatvii, Polščy, ZŠA dy inšych zachodnich krain pačynajučy z 1990-ch navučali ŭkrainskich aficeraŭ. Tolki Brytanija navučyła bolš za 22 tysiačy ŭkraincaŭ, pačynajučy z 2015 hoda, u miežach prahramy pad nazvaj «Apieracyja Arbital». Jana była prypynienaja niepasredna pierad uvarvańniem Rasii.
Zachodniaja bajavaja padrychtoŭka, na dumku ekśpiertaŭ, adyhrała važnuju rolu ŭ hetaj vajnie.
«Padrychtoŭka, praviedzienaja krainami NATA da pačatku vajny, adyhrała vyrašalnuju rolu, — skazaŭ Džejmi Šy, były pradstaŭnik NATA, jaki ciapier źjaŭlajecca asacyjavanym navukovym supracoŭnikam Chatham House. — Ukrainskaja armija značna mienšaja za rasijskuju, tamu jakaść navučańnia lidarskim navykam i taktycy pavinna była kampiensavać kolkaść».
Pavodle jaho słoŭ, ź pierachodam u novuju strašnuju fazu «vajny na źniasileńnie», mnohija z «zahartavanych u bajach padrychtavanych vojskaŭ», jakim dapamahła zachodniaja padrychtoŭka, niasuć ciažkija straty. U toj ža čas u armiju mabilizavali šmat niepadrychtavanych kadraŭ.
«My znachodzimsia ŭ krytyčnym momancie, — kaža Frederyk Chodžes, były kamandujučy suchaputnymi vojskami ZŠA ŭ Jeŭropie, jaki ciapier źjaŭlajecca starejšym daradcam arhanizacyi Human Rights First. — Dla taho, kab pačać rašučaje kontrnastupleńnie, Ukrainie spatrebicca šmat dobra navučanych vojskaŭ i farmiravańniaŭ. Mienavita tamu toje, što ciapier adbyvajecca ŭ Vialikabrytanii, źjaŭlajecca važnym dla taho, kab Ukraina ŭ vyniku vyjhrała hetuju vajnu».
Meta prahramy navučańnia, pa słovach Šy, u tym, kab dać navabrancam nieabchodnyja navyki. «Hetym navabrancam nieabchodnyja asnovy vyžyvańnia, kab jany nie zahinuli ŭ pieršy ž dzień i zmahli daviedacca, jak pavodzić siabie ŭ bai», — skazaŭ jon.
Choć novyja namahańni skancentravanyja na bazavaj piachotnaj padrychtoŭcy navabrancaŭ, Vialikabrytanija taksama navučyła sotni ŭkrainskich sałdat vykarystańniu bolš składanaj zbroi, naprykład, sistemaŭ załpavaha ahniu, jakija jana pastaviła Ukrainie.
Instruktaž dla ŭkrainskich vajskoŭcaŭ. Źleva — brytanski instruktar, 2015 hod. Fota: Associated Press
U vioscy Kient u Anhlii atrad byłych nastaŭnikaŭ, inžynieraŭ i biźniesmienaŭ atrymaŭ madyfikavanyja aŭtamaty Kałašnikava, jakija jany buduć vykarystoŭvać na froncie. Inšyja nieśli supraćtankavyja ŭstanoŭki, jakija nazyvajucca NLAW, tysiačy jakich Vialikabrytanija pieradała ŭkraincam dla baraćby z rasijskaj braniatechnikaj. Kali hrupa ŭvarvałasia ŭ paradnyja dźviery adnaho z damoŭ, kab pračasać jaho, pačulisia huki artyleryi.
«Ja nikoli nie bačyŭ ludziej, jakija b tak chacieli i byli hatovyja zmahacca, — skazaŭ major Krejh Chatan, šatłandziec, kamandzir, jaki kiruje padrychtoŭkaj. — Heta sapraŭdny zrez ukrainskaha hramadstva, jakoje sabrałasia razam, bo jany sutyknulisia z surjoznaj pahrozaj dla svajoj radzimy».
Pavodle jaho słoŭ, navučańnie ŭklučaje lekcyi i palavyja vučeńni, spłanavanyja ŭ supracoŭnictvie z ukrainskimi vajskoŭcami i pradstaŭnikami raźviedki dy nakiravanyja na toje, kab prakrucić składanyja situacyi, ź jakimi jany sutyknucca ŭ realnych bajach.
«Usio ŭ hetych scenarach pradumana, usio maksimalna nahadvaje pole boju va Ukrainie, až da typovaha koleru aŭtamabilaŭ na vulicy», — skazaŭ major Chatan.
«My znachodzimsia na toj stadyi vajny, kali nam treba advajoŭvać našy harady ŭ akupantaŭ», — skazała ŭdzielnica kursaŭ, 34-hadovaja Śniažana. Jana poŭnaja rašučaści pieradać usio, čamu jana navučyłasia, inšym navabrancam va Ukrainie. «Brytanskija aficery, jakija navučajuć nas, vyprabavali hetuju taktyku ŭ Iraku i Afhanistanie — i heta nam karysna».
«Nichto nie choča pamirać», — kaža adzin z navabrancaŭ, Zachar. Da mabilizacyi jon pracavaŭ prarabam, jahony brat taksama na froncie, a jašče jon choča adpomścić za žyćcio svajho najlepšaha siabra, jaki zahinuŭ u bai.
«Ja chaču, kab maje dzieci i ŭnuki žyli ŭ svabodnaj i kvitniejučaj, niezaležnaj krainie», — skazaŭ jon.
