Fota: bbc.com
«Kazali, što my trusy»
Arciomu (imia źmieniena) 27 hadoŭ. Chłopiec žyŭ u Rastovie-na-Donie, zajmaŭsia muzykaj.
Paśla abjaŭlenaj u Rasii «častkovaj mabilizacyi» Arciom vyrašyŭ jechać u Tbilisi. Chłopiec u armii nie słužyŭ: jon nieprydatny pa stanie zdaroŭja, nie padlahaje pryzyvu.
Źjechaŭ z krainy Arciom pryvientyŭna. Bajaŭsia, što ŭručyć pozvu mohuć navat na vulicy.
25 vieraśnia jon vyjechaŭ z horada, a 29-ha zmoh pierasiekčy miažu z Hruzijaj.
«Na miažy z Asiecijaj stajaŭ post aŭtainśpiekcyi, jaki zabaraniaŭ prapuskać mašyny z numarami ź inšych rehijonaŭ.
Za sto mietraŭ ad pasta — miascovyja, jakija za hrošy pravozili mima jaho. Takija ž jość u samoj čarzie.
Za 10—15 tysiač rasijskich rubloŭ (176-265 dalaraŭ) na skutary pa sustrečnaj pałasie mohuć davieźci da samaj miažy, za 50 tysiač (884 dalary) — ad pačatku čarhi da KPP, za 100 tysiač (1769 dalaraŭ) — u supravadžeńni mašyny aŭtainśpiekcyi. Jany tam na hetym zarablajuć.
Byli ludzi, jakija rabili «błokpasty» na sustrečnaj pałasie, kab nie prapuskać tych, chto za hrošy jedzie. Vyciahvali kamiani, pakryški, ale potym źjaŭlałasia šmat miascovych, i heta ŭžo mahło pieraraści ŭ surjozny kanflikt», — raskazvaje jon.
Jašče da napadu Rasii na Ukrainu chłopiec cikaviŭsia palitykaj. Jon kaža, što składana hetaha nie rabić, kali «tvaja kraina pastajanna ŭdzielničaje ŭ niejkich kanfliktach».
«Pra pierajezd ja dumaŭ jašče raniej, tamu što Rasija nie raźvivajecca, — kaža jon. —
Pry hetym ja lublu svaju radzimu, ale šmat faktaraŭ, jakija pieravažvajuć, šmat pracesaŭ, na jakija zvyčajnyja ludzi nie mohuć upłyvać. Vy ž ź Biełarusi, možacie mianie zrazumieć u hetym płanie.
Jašče vielmi zaŭvažna, što ekanamičnaja situacyja ŭ Rasii drennaja. U bližejšy čas žyćcio budzie tam niaprostaje, dumaju, što jašče mienš stanie pracy».
Hruzija dla Arcioma nie apošniaje kropka. Jon płanuje dačakacca, kali da jaho z Rasii pryjedzie dziaŭčyna, a potym jany razam buduć płanavać, kudy jechać.
Fota: bbc.com
Krainy, jakija razhladaje chłopiec, — Turcyja, AAE, Hiermanija, ZŠA.
«U Hruzii nie vielmi šmat mahčymaściaŭ u śfiery kultury, nie chočacca stvarać miascovym prablemy ź nieruchomaściu, ceny tut z-za napłyvu ludziej uźlacieli.
Uvohule navat usie siabry, svajaki mianie prymušali vyjazdžać. Kazali, što lepiej užo nie budzie. Pierajezd, kaniešnie, vybiŭ hlebu z-pad noh, usim ciažka.
Kažuć, što da rasiejcaŭ zaraz niepryjaznaść, ja z takim sutyknuŭsia tolki na miažy: rasijskija pamiežniki kazali, što my trusy i što nam treba iści ŭ vojska. Heta było niepryjemna. U samoj Hruzii ja nie sutykaŭsia pakul ź niečym takim», — padsumoŭvaje jon.
«Raniej chadziŭ na mitynhi, a paśla bierahli siabie, nie chacieli traplać u bazu»
Alaksieju (imia źmieniena) 34 hady. Mužčyna žyŭ u Sankt-Pieciarburhu, pracavaŭ psichołaham.
Dziesiać hadoŭ tamu jon adsłužyŭ u armii, a ciapier źjechaŭ z Rasii, kab nie trapić pad mabilizacyju.
Jon za adzin dzień zvolniŭsia z pracy i pajechaŭ u Kazachstan.
«Na pracy stali źbirać danyja ab tym, chto słužyŭ, — raskazvaje jon. —
Dumać, kudy jechać, užo nie było času, bilety źnikali prosta na vačach, prychodzili naviny z roznych rehijonaŭ ab tym, što niekatorym zabaraniajuć vyjezd.
Kupiŭ bilety na samalot, razam ź siabram vylecieli ŭ Navasibirsk 24 vieraśnia, tam sieli na aŭtobus da Paŭładara. Tam ja ŭžo byŭ nočču 26 čysła. Dalej vyrašyli jechać na ciahniku ŭ Astanu, tamu što na vakzale vielmi šmat rasijan, u bližejšych kramach zakančvalisia simkarty.
Pramy rejs z Sankt-Pieciarburha ŭ Astanu byŭ, ale płacić za kvitok treba było 80 tysiač (1415 dalaraŭ). Pa darozie šukali žyllo, miascovyja ŭ dva razy pavysili košt arendy.
Niekatoryja rasijanie jechali čamuści ŭ Biełaruś, ale heta anałah Rasii, tolki mienšy. Niebiaśpiečna praź Biełaruś jechać, raptam prasočać, zatrymajuć».
Źjazdžać z Rasii Alaksiej razam z žonkaj dumali jašče ŭ 2014 hodzie. Ale tady, pa jaho słovach, vostrych padziej nie adbyvałasia.
«Ciapier paśla pačatku maštabnaj vajny źjaviŭsia stres, depresiŭny stan, — tłumačyć jon. —
Apalityčnym ja nie byŭ nikoli. Uśviedamlaŭ, što adbyvajecca ŭnutry krainy i za jaje miežami. Časam chadziŭ na mitynhi, ale z 2012 hoda było zrazumieła, što heta nie varyjant źmieny palityčnaj situacyi ŭ Rasii. My niejak bierahli siabie, nie chacieli traplać u bazu.
Znajomych, jakija b pajechali vajavać, niama. Viedaju školnych nastaŭnikaŭ, jakija źbirali pasyłki dla mabilizavanych. Sama dziaržava navat hetych ludziej nie moža zabiaśpiečyć pravizijaj. Jašče momant — dziŭna, što «Sajuz maci» isnuje, ale jon niejak nie pracuje ci što. Pamiataju, što padčas vajny ŭ Čačni maci bilisia za dziaciej, a ciapier adčuvańnie, što im heta nie treba».
Fota: bbc.com
Baćkam pra svoj pierajezd Alaksiej jašče nie kazaŭ. Jon ź imi redka maje znosiny. Chłopiec tłumačyć, što jany «zambavanyja prapahandaj».
«Chutčej za ŭsio, jany mianie nie zrazumiejuć, — kaža jon. —
Dumaju, što budu padavacca na biežanstva ŭ Hiermanii. Zastavacca ŭ Kazachstanie nie płanuju. A ciapier pakul šukaju pracu, budu raźvivać kansultacyi anłajn. Chaču taksama niešta prydumać nakont psichałahičnaj padtrymki rasijan, jakija źjechali».
Fakt taho, što Alaksiej niezrazumieła kali zmoža viarnucca ŭ Rasiju, jaho nie chvaluje.
«U inšych krainach vidavočna ŭzrovień majho žyćcia horšym nie budzie. Viartacca ŭ Rasiju navat potym navošta? Chutčej za ŭsio, jana prahresiŭnaj nie stanie. Vidać, heta ŭsio zakładziena ŭ narodzie, jany kampiensujuć svaje psichałahičnyja traŭmy praz uładu», — ličyć Alaksiej.
«Viarnucca chaču ŭ Rasiju biez Pucina i biez vajny»
Maćvieju (imia źmieniena) 28 hadoŭ. Chłopiec žyŭ u Sankt-Pieciarburhu. 26 vieraśnia jon pajechaŭ u Kazachstan: pabajaŭsia, što jaho zmohuć mabilizavać, niahledziačy na drenny zrok.
«Bačyŭ, jak ludziam prosta ŭ Pieciarburhu na vulicy vydavali pozvy, — kaža jon. —
Palitykaj ja cikaviŭsia, razumieŭ, što adbyvajecca ŭ Rasii. Chadziŭ na mitynhi. Navat na miažy razmaŭlaŭ ź niekatorymi rasijanami. Nichto ź ich nie choča iści pamirać za Pucina, vajavać ź siabroŭskim narodam».
Miažu z Kazachstanam Maćviej pierachodziŭ pieššu.
«Naša znajomaja da Samary daviezła nas z žonkaj na mašynie, tam da Arenburha ŭziali taksi i potym da Orska dajechali da čarhi na vyjezd i pajšli da KPP — 7 kiłamietraŭ.
Kali vajna pačałasia, usie maje siabry, žonka stali panikavać. Usie bajalisia mabilizacyi, što pačnuć zabirać mužčyn prosta na vulicach, jak u «DNR», «ŁNR». Dumali, źjechać ci nie. Ale tady mabilizacyju adrazu nie abjavili, i stała krychu spakajniej. Musić, u samym pačatku asabista mianie nie datyčałasia toje, što adbyvałasia.
Paśla zvarotu Pucina była ideja adsiadziecca na leciščy. Potym siabry adny skazali, što jany vyjazdžajuć u Biełaruś. Inšyja — u Kazachstan. Z apošnimi ja skaapieravaŭsia. Ja ŭ kursie taho, što adbyvajecca ŭ Biełarusi, čytaŭ pra heta šmat, tamu adrazu vyrašyŭ, što tam nie budzie biaśpiečna», — tłumačyć chłopiec.
Na pytańnie, ci choča ŭ budučyni jon viarnucca ŭ Rasiju, adkazvaje stanoŭča.
«Usio ž Rasija — maja rodnaja kraina, tam u mianie mama zastałasia, dom. Ale viarnucca chaču ŭ Rasiju biez Pucina i biez vajny. Pry hetym u lutym ja dumaŭ, što vajna skončycca za miesiac. Tak nie adbyłosia, razumieju, što emihracyja całkam moža zaciahnucca na hod ci bolej.
Pakul u nas płan zastavacca ŭ Kazachstanie. Tut možna być bieź vizy 90 dzion, a potym možna dumać pra vid na žycharstva ci prosta vyjechać kudy-niebudź i zajechać znoŭ.
Žonka pracuje dystancyjna. A ja budu sprabavać znajści pracu, byŭ fatohrafam u Rasii. Mahčyma, pajedziem u Ałmaty», — kaža jon.
U Rasii ŭ Maćvieja zastałasia maci.
«Ja joj adrazu patelefanavaŭ, skazaŭ, što my terminova źjazdžajem, jana była vielmi radaja.
Masavaha pratestu suprać mabilizacyi nie atrymałasia, bo nas usich zapałochali, sadžajuć u turmy za reposty, kamientary, mitynhi. Kali byŭ Alaksiej Navalny, jon abjadnoŭvaŭ ludziej, vychodziła dastatkova šmat. Lidara niama.
Jašče adzin momant — šmat rasijan, jakija chadzili na pratesty, źjechali ci ciapier chavajucca. U cełym pratesny ruch u nas pačali dušyć jašče ŭ 2012 hodzie. I zaraz jaho praktyčna niama», — miarkuje Maćviej.
Čytajcie taksama:
Kanstytucyjny sud Rasii čakana ŭchvaliŭ anieksiju ŭkrainskich rehijonaŭ
«Da nas stavilisia, jak da žyvioł». Viadomy abaronca «Azoŭstali» raskazaŭ pra ŭmovy ŭ rasijskim pałonie
«Na bolš vyhadnyja rubiažy». Stała viadomaja aficyjnaja farmuloŭka Minabarony Rasii pra zdaču Limana
